Powiat
Ostrowiecki

Porady z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz mediacji w powiecie ostrowieckim odbywają się wyłącznie po uprzednim umówieniu terminu wizyty od poniedziałku do piątku w godz. 7.30 - 15.30

pod numerem telefonu: 664 990 364

lub adresem e-mail:  pomocprawna@powiat.ostrowiecki.eu

Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej i świadczenie  nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego osobom niepełnosprawnym ruchowo i doświadczającym trudności w komunikowaniu się

Osobom ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście, oraz osobom doświadczającym trudności w komunikowaniu się, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. z 2017 r. poz. 1824), może być udzielania nieodpłatna pomoc prawna, nieodpłatne poradnictwo obywatelskie i mediacja także poza punktem np.:

• za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość
• w miejscu zamieszkania osoby uprawnionej
• w miejscu, w którym zapewnia się możliwość skorzystania z pomocy tłumacza języka migowego
• w miejscu wyposażonym w urządzenia ułatwiające porozumiewanie się z osobami doświadczającymi trudności w komunikowaniu się
• w innym miejscu dostoswoanym do potrzeb ww. osób

Zgłoszeń na porady w ww formach można dokonać w następujący sposób:

• telefonicznie (od pon. do pt. w godzinach od 7.30 do 15.30) pod numerem 664 990 364
• e-mailowo: pomocprawna@powiat.ostrowiecki.eu

W powyższej sytuacji osoba udzielająca nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadcząca nieodpłatne poradnictwo  odbiera bezpośrednio od interesanta oświadczenie w przedmiocie braku możliwości poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prannej

Osoba, która dokonuje zapisów na porady ustali miejsce i formę udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej  oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i uzgodni dogodny termin porady prawnej dla osoby doświadczającej trudności w komunikowaniu się oraz dla osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową .

Osobom, które doświadczają trudności w komunikowaniu zapewnia się możliwość skorzystania podczas nieodpłatnej porady prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego z pomocy tłumacza języka migowego.

Zgłoszeń na porady w ww. formie można dokonać w następujący sposób:

• e-mailowo: pomocprawna@powiat.ostrowiecki.eu
• osobiście w Starostwie Powiatowym, ul. Iłżecka 37; 27 - 400 Ostrowiec Świętokrzyski

W powyższej sytuacji osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową oraz osoby doświadczające trudności w komunikowaniu się, które zgłoszą uzasadnioną potrzebę komunikacji za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego składają staroście, w formie papierowej lub elektronicznej, oświadczenie w przedmiocie braku możliwości poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej, wraz ze wskazaniem okoliczności to uzasadniających oraz dostępnych tej osobie środków porozumiewania się na odległość. 

Osoba, która dokonuje zapisów na porady ustali dostępności tłumacza migowego i uzgodni dogodny dla osoby doświadczającej trudności w komunikowaniu się termin porady prawnej przy udziale tłumacza języka migowego.

Po uzyskaniu pomocy prawnej można wyrazić swoją opinię na temat udzielonej porady.

Zgodnie z §5 ust.4 pkt 5 i 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2018 w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (Dz.U z 2021, poz. 2500) osoby uprawnione mają możliwość przekazywania opinii o udzielonej nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczonym nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim. Opinie o udzielonej poradzie można przekazać w następujący sposób:

• wypełnienie Karty B (opinia osoby uprawnionej o udzielonej poradzie) bezpośrednio po uzyskaniu pomocy. Po wypełnieniu Karty B należy ją umieścić w oznakowanej nieprzezroczystej urnie, znajdującej się w poczekalni punktu,
• e-mailowo poprzez wysłanie scanu wypełnionej części B karty pomocy na adres: pomocprawna@powiat.ostrowiecki.eu  (w temacie wiadomości proszę wpisać „Nieodpłatna Pomoc Prawna – opinia”)

Dodatkowo osoby ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzeba (Dz. U. Z 2020 r. poz. 1062) mają również możliwość przekazywania Kart B w następujący sposób:

• telefonicznie pod numerem 664 990 364
• listownie, przesyłając opinię na adres: Starostwo Powiatowe w Ostrowcu Świętokrzyskim, Wydział Organizacyjno - Prawny, ul. Iłżecka 37; 27 - 400 Ostrowiec Świętokrzyski

*Dyżur z możliwością mediacji – szczegółowe informacje w karcie informacyjnej poradnictwa „Nieodpłatna mediacja”.

Pozasądowe metody rozwiązywania sporów – to sposoby wyjścia z konfliktu, bez przenoszenia tego sporu na drogę sądową. Za zgodą obydwu stron neutralna osoba trzecia (niezależna instytucja) ― np. mediator, koncyliator albo arbiter ― pośredniczy w kontaktach między stronami:

• umożliwia zbliżenie stanowisk stron (np. poprzez mediację),
• proponuje rozwiązanie sporu (np. przez koncyliację),
• rozstrzyga spór między nimi i narzuca rozwiązanie (np. w ramach arbitrażu).

Alternatywne w stosunku do postępowania sądowego sposoby rozwiązywania sporów są zwykle tańsze, szybsze i prostsze. Jest to metoda tańsza, gdyż z reguły nie wiąże się z koniecznością ponoszenia opłat sądowych, wydatków na pełnomocników. Dopiero zatwierdzenie ugody przez Sąd wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty, ale znacznie niższej niż chociażby wpis od pozwu. Rozwiązanie to jest szybsze ze względu na długie terminy rozpatrywania sporów sądowych. Rozwiązywanie sporów w ten sposób jest też prostsze gdyż nie wymaga znajomości procedur sądowych i umiejętności formułowania stanowisk procesowych.

Mediacja to sposób dojścia do porozumienia pomiędzy zwaśnionymi stronami przy pomocy neutralnej osoby trzeciej ― mediatora. Strony samodzielnie wypracowują ugodowe, najkorzystniejsze dla nich rozwiązanie. Wybrany przez nich mediator jedynie ułatwia kontakt i wspiera ich w komunikacji ― nie ustala kto ma rację i nie narzuca własnych rozwiązań. Korzystanie z mediacji jest dobrowolne – do jej podjęcia konieczna jest zgoda obu stron. Rozwiązanie sporu w ten sposób daje zwaśnionym stronom większą satysfakcję. Ostateczne rozstrzygniecie jest bowiem wspólnie wypracowane, a nie odgórnie narzucone przez Sąd.

Nieodpłatna mediacja – jest dostępna zarówno w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej, jak również
w ramach świadczenia nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Może być prowadzona pomiędzy stronami dążącymi do polubownego rozwiązania sporu. Stroną inicjującą przeprowadzenie nieodpłatnej mediacji może być wyłącznie osoba uprawniona. Druga strona nie musi być osobą uprawnioną – może to być przedsiębiorca, osoba fizyczna, pracodawca, kontrahent, sąsiad, członek rodziny itp.

Nieodpłatna mediacja obejmuje:

1)poinformowanie osoby uprawnionej o możliwościach skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji oraz korzyściach z tego wynikających;

2) przygotowanie projektu umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji;

3) przygotowanie projektu wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w sprawie karnej;

4) przeprowadzenie mediacji;

5) udzielenie pomocy w sporządzeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.

W dniu 1 stycznia 2023 roku po raz drugi uruchomione zostały koordynowane centralnie punkty specjalistyczne  w ramach systemu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. 

W punktach na terenie całego kraju można uzyskać pomoc prawną między innymi z zakresu pomocy rodzinom wychowującym dzieci z niepełnosprawnością oraz pomocy ofiarom przemocy wobec kobiet i dzieci. Punkty o takich właśnie specjalizacjach zostały utworzone obok punktów specjalizujących się w prawie spadkowym, kredytach frankowych, ubezpieczeniach, podatkach czy upadłości konsumenckiej.
Jeżeli potrzebujesz porady specjalisty z jednej ze wskazanych na liście dziedzin, możesz zarejestrować się na wybrany dyżur specjalistyczny niezależnie od swojego miejsca zamieszkania.
Punkty specjalistyczne oferują możliwość skorzystania z porady zdalnej, czyli przy użyciu środków komunikowania się na odległość, co pozwala na skorzystanie z pomocy specjalisty beneficjentom z całego kraju.
W celu umówienia wizyty możesz skorzystać ze strony do zapisów http://np.ms.gov.pl/zapisy, lub odszukaj na stronie internetowej właściwego powiatu numer do zapisów telefonicznych albo odpowiedni adres e-mail.

Aktualną listę dyżurów specjalistycznych na rok 2023 znajdą Państwo pod poniższtm linkiem:

Lista dyżurów specjalistycznych uruchomionych na terenie całego kraju

Umowny ustrój majątkowy pomiędzy małżonkami regulują przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w art. od 47 do 51[5]. Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje wspólność małżeńska. Polega ona na tym, że wszelkie ruchomości jak i nieruchomości nabyte w trakcie trwania małżeństwa należą do majątku wspólnego małżonków.

Poprzez różnego rodzaju umowy majątkowe - małżeńskie możemy ograniczyć tę wspólność (umowa dotycząca ograniczonej wspólności majątkowej), lub ją rozciągnąć na przedmioty nabyte przez każdego z małżonków przed zawarciem związku małżeńskiego (umowa dotycząca rozszerzenia wspólności majątkowej małżonków). W przypadku umowy małżeńskiej majątkowej dotyczącej rozszerzenia wspólności majątkowej, istotne znaczenie ma tutaj termin powstania wierzytelności - jeżeli jeden z małżonków jest dłużnikiem. Jeżeli wierzytelność powstała prze dniem rozszerzenia wspólności małżeńskiej majątkowej to wierzyciel może żądać zaspokojenia także z tych przedmiotów majątkowych, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby wspólność majątkowa nie została rozszerzona. Podstawę do takiego roszczenia stanowi treść art. 50 k.r.o.

Umowy takie mogą być zawarte również przed dniem zawarcia związku małżeńskiego. Art. 47§2 k.r.o. stanowi również podstawę do zmiany lub rozwiązania takiej umowy małżeńskiej. Skutkiem takiego działania jest powstanie pomiędzy małżonkami wspólności ustawowej chyba, że strony w umowie postanowią inaczej.

Małżonkowie mogą również zawrzeć w kancelarii notarialnej umowę dotyczącą rozdzielności majątkowej, która polega na tym, że od dnia jej podpisania przez małżonków przedmioty nabyte przez każdego z nich stanowią jego wyłączną własność ( umowa rozdzielności majątkowej małżeńskiej).

Aktualnie na rynku zauważalny jest wzrost zawieranych umów dotyczących rozdzielności majątkowej małżonków. Zazwyczaj jest to działanie o charakterze profilaktycznym, albowiem każdy z małżonków może przewidywać możliwość wystąpienia problemów natury finansowej i chce w ten sposób uchronić się przed ich skutkami.

Kolejnym przykładem umowy majątkowej pomiędzy małżonkami jest umowa rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Wskutek takiej umowy pomiędzy małżonkami powstaje ustrój rozdzielności majątkowej, ale jeden z małżonków może domagać się od drugiego małżonka wyrównania dorobków. Zgodnie z k.r.o. dorobkiem małżonka jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej ( art. 51[3]). Przy obliczaniu dorobku dolicza się wartość:
- darowizn dokonanych prze jednego z małżonków, z wyłączeniem darowizn na rzecz wspólnych zstępnych małżonków oraz drobnych zwyczajowo przyjętych darowizn na rzecz innych osób,
-usług świadczonych osobiście przez jednego z małżonków na rzecz majątku drugiego małżonka,
-nakładów i wydatków na majątek jednego małżonka z majątku drugiego małżonka ( art. 51[3]§2 k.r.o.)
Najczęściej są to sytuacje, w których jeden z małżonków domaga się zapłaty za pracę wykonywaną w domu przy wychowywaniu dzieci. W takiej sytuacji gdy jeden z małżonków zaprzestał pracy zarobkowej i zdecydował, że zajmie się wychowywaniem dzieci to jego majątek związany z pracą zarobkową nie uległ zwiększeniu w przeciwieństwie do drugiego z małżonków, który przez cały czas trwania małżeństwa pracował zawodowo. Wówczas takiemu małżonkowi należy się wyrównanie i drugi małżonek w takiej umowie może zobowiązać się do zapłaty na rzecz małżonka niepracującego określonej sumy pieniędzy lub przeniesienia praw.
Prawo do wyrównania dorobków przechodzi na spadkobierców małżonka, który domagał się takiego wyrównania i wówczas jego spadkobiercy mogą się domagać tych roszczeń ( art. 51[5] k.r.o.)

W jakim celu zawiera się umowy małżeńskie majątkowe?
Istnieją różnorakie przyczyny zawierania takich umów przez małżonków. Najczęstszymi przyczynami zawierania umów dotyczących rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami są:
- prowadzenie działalności gospodarczej przez oboje małżonków lub jednego z nich;
- posiadanie większego majątku przez jednego z małżonków, który został zgromadzony przed zawarciem związku małżeńskiego;
- marnotrawienie majątku przez jednego z małżonków.

W sytuacji gdy jeden z małżonków lub oboje prowadzą działalność gospodarczą, podpisanie takiej umowy ogranicza ryzyko np. egzekucji komorniczej z majątku wspólnego w przypadku wystąpienia problemów finansowych w firmie jednego z małżonków. Ponadto, tacy małżonkowie oddzielnie rozliczają się z osiąganych dochodów w urzędzie skarbowym. Podpisanie umowy dotyczącej rozdzielności majątkowej powoduje również brak konieczności wyrażenia zgody drugiego małżonka na zaciąganie zobowiązań w postaci np.: umowy leasingu, pożyczki, kupna udziałów w spółce prawa handlowego itp. Wówczas małżonek którego zgoda na zaciągnięcie takich zobowiązań nie jest wymagalna nie będzie odpowiadał za niewykonanie zobowiązań np. z tytułu niezapłaconego leasingu.
Wskutek podpisania przez małżonków umowy dotyczącej rozdzielności majątkowej małżeńskiej nie tylko zabezpiecza się swoją część majątku, ale drastycznie pomniejsza się ryzyko finansowe osób najbliższych na wypadek popadnięcia w długi lub braku wykonania zobowiązania przez małżonka prowadzącego działalność gospodarczą.

Jeżeli jeden z małżonków zgromadził przed zawarciem związku małżeńskiego spory majątek to zawarcie umowy o rozdzielności małżeńskiej majątkowej pozwoli mu na uniknięcie w razie podziału majątku zaliczenia już posiadanego do majątku wspólnego.
Kolejną sytuacją, która często prowadzi do zawarcia umowy dotyczącej rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami jest marnotrawienie majątku przez jednego z małżonków. Przykładową sytuacją jest taka, w której jeden z małżonków wyprzedaje zgromadzony przez strony majątek np. w celu zakupu używek. Małżonek, który jest w tej sytuacji pokrzywdzony może doprowadzić do ustanowienia pomiędzy małżonkami rozdzielności majątkowej i podziału zgromadzonego już majątku. Wówczas każdy z małżonków będzie wiedział co stanowi jego majątek odrębny. Powodem, dla którego może również zostać zawarta taka umowa jest zaciąganie pożyczek lub kredytów przez jednego z małżonków. Po podpisaniu takiej umowy małżonek, który nie zaciąga zobowiązań nie będzie odpowiadał za zobowiązania współmałżonka powstałe po dniu podpisania niniejszej umowy.
Jak pokazuje praktyka zawarcie umowy małżeńskiej majątkowej niejednokrotnie uchroniło jedną ze stron takiej umowy odpowiedzialności za skutki finansowe działań drugiego małżonka.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 

Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.

Umowny ustrój majątkowy pomiędzy małżonkami regulują przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w art. od 47 do 51[5]. Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje wspólność małżeńska. Polega ona na tym, że wszelkie ruchomości jak i nieruchomości nabyte w trakcie trwania małżeństwa należą do majątku wspólnego małżonków.

Poprzez różnego rodzaju umowy majątkowe - małżeńskie możemy ograniczyć tę wspólność (umowa dotycząca ograniczonej wspólności majątkowej), lub ją rozciągnąć na przedmioty nabyte przez każdego z małżonków przed zawarciem związku małżeńskiego (umowa dotycząca rozszerzenia wspólności majątkowej małżonków). W przypadku umowy małżeńskiej majątkowej dotyczącej rozszerzenia wspólności majątkowej, istotne znaczenie ma tutaj termin powstania wierzytelności - jeżeli jeden z małżonków jest dłużnikiem. Jeżeli wierzytelność powstała prze dniem rozszerzenia wspólności małżeńskiej majątkowej to wierzyciel może żądać zaspokojenia także z tych przedmiotów majątkowych, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby wspólność majątkowa nie została rozszerzona. Podstawę do takiego roszczenia stanowi treść art. 50 k.r.o.

Umowy takie mogą być zawarte również przed dniem zawarcia związku małżeńskiego. Art. 47§2 k.r.o. stanowi również podstawę do zmiany lub rozwiązania takiej umowy małżeńskiej. Skutkiem takiego działania jest powstanie pomiędzy małżonkami wspólności ustawowej chyba, że strony w umowie postanowią inaczej.

Małżonkowie mogą również zawrzeć w kancelarii notarialnej umowę dotyczącą rozdzielności majątkowej, która polega na tym, że od dnia jej podpisania przez małżonków przedmioty nabyte przez każdego z nich stanowią jego wyłączną własność ( umowa rozdzielności majątkowej małżeńskiej).

Aktualnie na rynku zauważalny jest wzrost zawieranych umów dotyczących rozdzielności majątkowej małżonków. Zazwyczaj jest to działanie o charakterze profilaktycznym, albowiem każdy z małżonków może przewidywać możliwość wystąpienia problemów natury finansowej i chce w ten sposób uchronić się przed ich skutkami.

Kolejnym przykładem umowy majątkowej pomiędzy małżonkami jest umowa rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Wskutek takiej umowy pomiędzy małżonkami powstaje ustrój rozdzielności majątkowej, ale jeden z małżonków może domagać się od drugiego małżonka wyrównania dorobków. Zgodnie z k.r.o. dorobkiem małżonka jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej ( art. 51[3]). Przy obliczaniu dorobku dolicza się wartość:
- darowizn dokonanych prze jednego z małżonków, z wyłączeniem darowizn na rzecz wspólnych zstępnych małżonków oraz drobnych zwyczajowo przyjętych darowizn na rzecz innych osób,
-usług świadczonych osobiście przez jednego z małżonków na rzecz majątku drugiego małżonka,
-nakładów i wydatków na majątek jednego małżonka z majątku drugiego małżonka ( art. 51[3]§2 k.r.o.)
Najczęściej są to sytuacje, w których jeden z małżonków domaga się zapłaty za pracę wykonywaną w domu przy wychowywaniu dzieci. W takiej sytuacji gdy jeden z małżonków zaprzestał pracy zarobkowej i zdecydował, że zajmie się wychowywaniem dzieci to jego majątek związany z pracą zarobkową nie uległ zwiększeniu w przeciwieństwie do drugiego z małżonków, który przez cały czas trwania małżeństwa pracował zawodowo. Wówczas takiemu małżonkowi należy się wyrównanie i drugi małżonek w takiej umowie może zobowiązać się do zapłaty na rzecz małżonka niepracującego określonej sumy pieniędzy lub przeniesienia praw.
Prawo do wyrównania dorobków przechodzi na spadkobierców małżonka, który domagał się takiego wyrównania i wówczas jego spadkobiercy mogą się domagać tych roszczeń ( art. 51[5] k.r.o.)

W jakim celu zawiera się umowy małżeńskie majątkowe?
Istnieją różnorakie przyczyny zawierania takich umów przez małżonków. Najczęstszymi przyczynami zawierania umów dotyczących rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami są:
- prowadzenie działalności gospodarczej przez oboje małżonków lub jednego z nich;
- posiadanie większego majątku przez jednego z małżonków, który został zgromadzony przed zawarciem związku małżeńskiego;
- marnotrawienie majątku przez jednego z małżonków.

W sytuacji gdy jeden z małżonków lub oboje prowadzą działalność gospodarczą, podpisanie takiej umowy ogranicza ryzyko np. egzekucji komorniczej z majątku wspólnego w przypadku wystąpienia problemów finansowych w firmie jednego z małżonków. Ponadto, tacy małżonkowie oddzielnie rozliczają się z osiąganych dochodów w urzędzie skarbowym. Podpisanie umowy dotyczącej rozdzielności majątkowej powoduje również brak konieczności wyrażenia zgody drugiego małżonka na zaciąganie zobowiązań w postaci np.: umowy leasingu, pożyczki, kupna udziałów w spółce prawa handlowego itp. Wówczas małżonek którego zgoda na zaciągnięcie takich zobowiązań nie jest wymagalna nie będzie odpowiadał za niewykonanie zobowiązań np. z tytułu niezapłaconego leasingu.
Wskutek podpisania przez małżonków umowy dotyczącej rozdzielności majątkowej małżeńskiej nie tylko zabezpiecza się swoją część majątku, ale drastycznie pomniejsza się ryzyko finansowe osób najbliższych na wypadek popadnięcia w długi lub braku wykonania zobowiązania przez małżonka prowadzącego działalność gospodarczą.

Jeżeli jeden z małżonków zgromadził przed zawarciem związku małżeńskiego spory majątek to zawarcie umowy o rozdzielności małżeńskiej majątkowej pozwoli mu na uniknięcie w razie podziału majątku zaliczenia już posiadanego do majątku wspólnego.
Kolejną sytuacją, która często prowadzi do zawarcia umowy dotyczącej rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami jest marnotrawienie majątku przez jednego z małżonków. Przykładową sytuacją jest taka, w której jeden z małżonków wyprzedaje zgromadzony przez strony majątek np. w celu zakupu używek. Małżonek, który jest w tej sytuacji pokrzywdzony może doprowadzić do ustanowienia pomiędzy małżonkami rozdzielności majątkowej i podziału zgromadzonego już majątku. Wówczas każdy z małżonków będzie wiedział co stanowi jego majątek odrębny. Powodem, dla którego może również zostać zawarta taka umowa jest zaciąganie pożyczek lub kredytów przez jednego z małżonków. Po podpisaniu takiej umowy małżonek, który nie zaciąga zobowiązań nie będzie odpowiadał za zobowiązania współmałżonka powstałe po dniu podpisania niniejszej umowy.
Jak pokazuje praktyka zawarcie umowy małżeńskiej majątkowej niejednokrotnie uchroniło jedną ze stron takiej umowy odpowiedzialności za skutki finansowe działań drugiego małżonka.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 

Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.

Upadłość konsumencka jest procedurą sądową pozwalająca na oddłużenie osób, które przestały radzić sobie ze spłatą zobowiązań. Postępowanie o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może być zainicjowane przez dłużnika, ale również przez wierzyciela.

Aby rozpocząć procedurę upadłości trzeba złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości. Istotne jest aby przygotowując wniosek dołożyć najwyższej staranności i wskazać wszystkie długi o jakich wiemy - długi nie zgłoszone nie będą objęte upadłością.

Wniosek o ogłoszenie upadłości jest szczegółowym formularzem dostępnym w biurze sądu lub pod adresem internetowym https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/formularze-konsumenci-od-24-marca-2020.
Wniosek należy wypełnić bardzo dokładnie i rzetelnie, ponieważ dłużnik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości. Wypełniony formularz wniosku wraz z kopiami dokumentacji potwierdzającej zadłużenie oraz opłatą stałą w wysokości 30,00 zł należy złożyć do Sądu Rejonowego Wydziału Gospodarczego ds. Upadłościowych i Naprawczych właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika.
Z dniem 1.12.2021 r. ustawodawca przeniósł postępowanie upadłościowe do systemu teleinformatycznego – wniosek taki można złożyć drogą elektroniczną za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych, który jest częścią Portalu Rejestrów Sądowych. Dostęp do portalu można uzyskać pod adresem : https://prs.ms.gov.pl/krz.
We wniosku o upadłość konsumencką należy wpisać liczbę wierzycieli, podstawę i wysokość zadłużenia, informacje czy toczą się postępowania sądowe, egzekucyjne, windykacyjne, miesięczne dochody, ich podstawę oraz koszty utrzymania dłużnika, a także majątek z określeniem orientacyjnej jego wartości. Do wniosku należy załączyć dowody potwierdzające twierdzenia dotyczące powodów niewypłacalności oraz dokumenty na powyższe fakty, takie jak umowy, z których wynika zadłużenie, wezwania do zapłaty, nakazy zapłaty, wyroki, informacje od komorników, wierzycieli, informacje dotyczące cesji wierzytelności, dowody potwierdzające spłaty rat, rachunki za czynsz, media oraz dokumenty potwierdzające wysokość dochodów.
Gdy wniosek spełnia wszystkie warunki formalne, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości.

UPADŁOŚĆ KONSUMENCKA PO OGŁOSZENIU UPADŁOŚCI
Konsekwencją ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest zawieszenie toczących się postępowań egzekucyjnych, które następnie ulegają umorzeniu, a wierzyciele nie będą mogli wszcząć nowych egzekucji komorniczych odnośnie wierzytelności objętych postępowaniem upadłościowym. Wszelkie wpływy dłużnika, takie jak wynagrodzenie za pracę, które dotychczas było zajęte przez komornika, od tej chwili kontroluje syndyk.
Ponadto zatrzymani ulega naliczanie odsetek od należności, a więc - długi nie wzrosną w czasie postępowania upadłościowego.

Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej sprawa zostaje skierowana do syndyka, który w pierwszej kolejności ustala stan majątku upadłego dłużnika i analizuje zgodność informacji z wnioskiem o upadłość konsumencką. Upadły ma obowiązek wskazać lub wydać syndykowi cały majątek, przekazywać mu niezbędne dokumenty oraz informację zarówno na temat posiadanych ruchomości, nieruchomości, jak i środków pieniężnych oraz dochodów.
Syndyk dokonuje wyboru sposobu likwidacji masy upadłości, czego celem jest umożliwienie zaspokojenia wierzycieli w jak największym stopniu, z uwzględnieniem kosztów likwidacji, co wiąże się ze sprzedażą majątku należącego do dłużnika. W przypadku zlicytowania nieruchomości, w której dłużnik zamieszkuje, dłużnik musi ją opuścić i przeprowadzić się do innego lokum, a na ten cel dostanie środki z sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości w kwocie pokrywającej koszty najmu za okres od 12 do 24 miesięcy.

Po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności przez wierzycieli upadłego oraz po przeprowadzeniu likwidacji majątku wchodzącego w skład masy upadłości syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli albo informację, że zachodzą przesłanki do umorzenia zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli albo informację, że zachodzą przesłanki do warunkowego umorzenia zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, bądź też informację, że zachodzą przesłanki do odmowy ustalenia planu spłat albo umorzenia zobowiązań lub warunkowego umorzenia zobowiązań.
Plan spłat wierzycieli może być ustalony maksymalnie na okres 7 lat. Po wykonaniu przez dłużnika upadłego obowiązków zawartych w planie spłat, sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu jego wykonania planu spłat i umorzeniu zobowiązań upadłego, tych powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości.
Należy mieć na względzie fakt, iż umorzeniu nie podlegają zobowiązania alimentacyjne, wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, orzeczone przez sąd kary grzywny, a także zobowiązania do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz wierzytelności, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.

Po umorzeniu zobowiązań dane upadłego zostają wykreślone przez sąd z urzędu z Rejestru Dłużników Niewypłacalnych, natomiast na jego wniosek zostają wykreślone z Biur Informacji Gospodarczych, a w Biurze Informacji Kredytowej zostaje zamieszczona informacja o nieistnieniu zobowiązania. Roszczenia gwarantów, poręczycieli i współdłużników upadłego wygasają co do tych zobowiązań, które zostały umorzone.
Istnieje możliwość złożenia ponownie wniosku o upadłość konsumencką jednakże dopiero po upływie 10 lat.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 

Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.

Utrata pracy stawia nas w bardzo trudnej sytuacji. Jesteśmy pełni obaw przede wszystkim o naszą sytuację finansową. Dodatkowo martwimy się co będzie jak zachorujemy albo ulegniemy wypadkowi i kto w tej sytuacji poniesie koszty leczenia.

W pierwszej kolejności po zakończeniu umowy o pracę i otrzymaniu świadectwa pracy należy zarejestrować się jako osoba bezrobotna. Obecnie można to zrobić bez wychodzenia z domu za pośrednictwem strony internetowej praca.gov.pl, gdzie swoją tożsamość potwierdzamy profilem zaufanym. Rejestracji możemy dokonać również osobiście w powiatowym urzędzie pracy właściwym z uwagi na nasze miejsce zameldowania. Podczas wizyty w urzędzie pracy powinniśmy mieć ze sobą dowód osobisty oraz wszystkie nasze dyplomy, świadectwa ukończenia szkoły oraz zaświadczenia o ukończeniu kursów lub szkoleń, a także wszystkie świadectwa pracy.

Następnie, gdy powiatowy urząd pracy nie zaproponuje nam odpowiedniej pracy, stażu, szkolenia, czy innej formy aktywizacji, a w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania łącznie przez okres co najmniej 365 dni byliśmy zatrudnieni i osiągaliśmy wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, od którego odprowadzane są składki na Fundusz Pracy to zostanie nam przyznany zasiłek dla bezrobotnych. Zasiłek dla bezrobotnych wynosi 1200 zł miesięcznie w okresie pierwszych 90 dni posiadania prawa do zasiłku, a następnie 942,30 zł miesięcznie w okresie kolejnych dni posiadania prawa do zasiłku.

Status bezrobotnego, poza środkami finansowymi daje nam możliwość podlegania pod ubezpieczenie zdrowotne i zgłoszenie do systemu eWUŚ. Jest to niezwykle ważny aspekt ponieważ po zakończeniu zatrudnienia tylko przez 30 dni zachowujemy jeszcze prawo do ubezpieczenia zdrowotnego. Natomiast później możemy samodzielnie opłacić składki ubezpieczenia w NFZ albo właśnie skorzystać z przywilejów statusu osoby bezrobotnej. Ma to ogromne znaczenie w przypadku nagłego wypadku, przebywania w szpitalu, czy rutynowej wizycie w przychodni. W przypadku niepodlegania pod ubezpieczenie zdrowotne leczenie będzie odpłatne co odbije się znacząco na naszej sytuacji finansowej.

Co ważne - warto również pamiętać, że w przypadku, gdy jeszcze podczas trwania umowy o pracę wystąpiła niezdolność do pracy i trwa nieprzerwanie po jej ustaniu dalej możemy kontynuować pobieranie zasiłku chorobowego. Ponadto, należy mieć na uwadze, iż z zasiłku chorobowego możemy też skorzystać jeśli niezdolność do pracy powstanie po zakończeniu zatrudnienia, ale nie później niż w ciągu 14 dni od zakończenia stosunku pracy i niezdolność ta trwa bez przerwy co najmniej 30 dni.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 

Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.

Prawo do renty rodzinnej zostało uregulowane w art.65 Ustawy o Emeryturach i Rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Na mocy art. 65 w/w ustawy, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Zmarły członek rodziny musiał mieć orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy.

Osoby, które w chwili śmierci miały przyznane zasiłki takie jak: przedemerytalne, świadczenie przedemerytalne, czy też świadczenie kompensacyjne to również uprawnionym członkom osoby zmarłej przysługuje renta rodzinna na mocy art. 66 w/w ustawy.

Wniosek o rentę rodzinną mogą złożyć:
- dzieci własne, a także przysposobione, czy też dzieci przyjęte na wychowanie (za wyjątkiem dzieci przebywających w rodzinie zastępczej, czy też rodzinnego domu dziecka),
- mąż/ żona,
- rodzice.

Ustawa przewiduje także pewne ograniczenia z uwagi na wiek osób starających się, o przyznanie im renty rodzinnej. Są to osoby, które:
- nie przekroczyły 16 lat,
- osoby, które ukończyły lat 16 i nadal się uczą (z maksymalnym ograniczeniem wiekowym do 25 lat - z wyjątkiem, jeśli dziecko ukończyło 25 lat, ale jest na ostatnim roku studiów, to wtedy prawo do renty rodzinnej przysługuje do zakończenia tego roku studiów),
- lub też niezależnie od wieku, jeżeli są całkowicie niezdolne do pracy, czy też samodzielnego egzystowania w okresie przed osiągnięciem pełnoletności, czy też ukończenia studiów wyższych.

Przesłanki przyznania renty rodzinnej żonie zmarłego (wdowie):
1. w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy,
2.wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej,
3. żona zmarłego ukończyła lat 50 w chwili śmierci męża i nabyła niezdolność do pracy w terminie nie dłuższym niż 5 lat, od chwili śmierci jej męża,
4. żona zmarłego ukończyła lat 50 i w okresie nie dłuższym niż 5 lat od chwili śmierci męża zakończyła sprawowanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi wymienionymi w pkt 1 i 2,
5. Wdowa, w której to małżeństwie panowała umowa rozdzielności majątkowej, potocznie nazywana intercyzą lub też była żona (po rozwodzie), która miała orzeczone alimenty na swoją rzecz od zmarłego, byłego męża.

Szczególne przesłanki przyznania renty rodzinnej wdowie:
Jeżeli wdowa nie miała ukończonych lat 50 w chwili śmierci męża lub też nie sprawowała opieki nad dziećmi, wnukami czy też dziećmi całkowicie niezdolnymi do samodzielnej egzystencji, a niemająca niezbędnych źródeł utrzymania - ma prawo do okresowej renty rodzinnej:
1) przez okres jednego roku od chwili śmierci męża;
2) w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża.

Przesłanki nabycia prawa do renty rodzinnej przez rodziców:
1) ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią utrzymywał swoich rodziców,
2) spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy.

Wysokość renty rodzinnej przedstawia się następująco:
Renta rodzinna wynosi:
1) dla jednej osoby uprawnionej - 85 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
2) dla dwóch osób uprawnionych - 90 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
3) dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95 % świadczenia, które przysługiwałoby w razie śmierci osoby pobierającej emeryturę częściową lub spełniającej warunki do uzyskania tej emerytury.

Obliczenie emerytury:
Podstawę obliczenia emerytury, która przysługiwałaby osobie zmarłej, pomniejsza się o część kwoty środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a subkonto w ramach konta ubezpieczonego ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, które zostały wypłacone w ramach podziału środków w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo w przypadku śmierci osoby, dla której Zakład prowadzi to subkonto.

Fundusz wypłaca rentę rodzinną, a koszty wypłaty rent podlegają określonej refundacji:
1) w części odpowiadającej zwiększeniu, o którym mowa w ust. 3 i 4, oraz w części odpowiadającej okresom pracy w gospodarstwie rolnym uwzględnionym w myśl art. 63 osoba pracująca w gospodarstwie rolnym ust. 1 - z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników;
2) w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego - z budżetu państwa.

W 2023 roku wysokość renty rodzinnej oscyluje w kwocie od 1388 zł do ok. 2500 zł.

Utrata renty rodzinnej.
W sytuacji kiedy wdowa osiągnie przychód przekraczający 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia to wtedy świadczenie renty rodzinnej ulega zawieszeniu.

Zawarcie nowego związku małżeńskiego:
przez wdowę pobierającą rentę rodzinną nie prowadzi do uchylenia decyzji o przyznaniu jej świadczenia o rencie rodzinnej, zatem nawet po ślubie była wdowa będzie pobierała rentę rodzinną.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.​​​​

Mobbing oraz dyskryminacja pracownika to sytuacje, które niestety od kilku lat coraz częściej spotykane są w zakładach pracy, ale pracownicy nie wiedzą jakie mają prawa, gdzie szukać pomocy i oraz co najtrudniejsze, jak je udowodnić.
Na początku należy rozróżnić oba pojęcia.

Zjawisko mobbingu zostało wpisane do Kodeksu Pracy dopiero 14 listopada 2003 roku, a prawo stanowiące weszło w życie z początkiem roku 2004. Kodeks pracy wprowadził deficjencję mobbingu, zgodnie z art. 943 § 2 „Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.”

Charakterystyką mobbingu w pracy jest to, że działania na szkodę pracownika trwają przez dłuższy czas i powtarzają się. Ponadto ofiara mobbingu jest bezradna i nie potrafi się przeciwstawić mobberowi, co sprawia, że ten czuje się silniejszy i bezkarny, a to tylko umacnia go w tych nieetycznych działaniach.
Jest to świadome, uporczywe nękanie psychiczne pracownika w sposób werbalny lub niewerbalny przez przełożonego lub współpracownika, bądź też większą liczbę osób. W konsekwencji takiego zachowania pracownik jest w złym stanie psychicznym, przejawiającym się obniżoną samooceną, poczuciem odosobnienia, a nawet stanami lękowymi przeradzające się nawet w depresję czy próby samobójcze.

Jeśli pracownik czuje, że stała się ofiarą mobbingu w miejscu pracy, jak najszybciej powinien zareagować. Pierwszym krokiem jest powiadomienie o zaistniałym fakcie pracodawcę. Przepisy Kodeksu Pracy a mianowicie art. 94 (3) określają obowiązki pracodawcy w zakresie przeciwdziałania mobbingowi w pracy. Pracodawca według ustawy odpowiada za zaistniały mobbing, nie potrafiąc przed nim uchronić swoich pracowników.
W sytuacji, kiedy mobberem jest przełożony ofiary, o pomoc należy zwrócić się do kierownictwa wyższego szczebla
Pracownik musi natomiast udowodnić , że pracodawca stosuje wobec niego mobbing. Jeśli to wykaże, co niestety nie jest takie łatwe, jednak nie niemożliwe, zgodnie z art. art. 55 § 11 Kodeksu pracy, może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; Przysługuje mu wtedy odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia . Nękany pracownik ma również prawo rozwiązać umowę o pracę ze skutkiem natychmiastowym (bez wypowiedzenia), jeśli pracodawca nie potrafił zapobiec aktom mobbingu.
Mobbingowany pracownik może również wystapić na drogę cywilną. Zgodnie z art. 445 i 446 kodeksu cywilnego może domagać się zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną w pracy krzywdę oraz naprawienia szkody majątkowej, jeśli do niej doszło przy naruszeniu dóbr osobistych.
Pracodawca , któremu pracownik udowodnił mobbing, może również odpowiadać karnie, np. doprowadzenie do samobójstwa art. 151, spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – art. 156, średni i lekki uszczerbek na zdrowiu– art. 157, groźba karalna – art. 190, znęcanie się – art. 207, zniesławienie – art.212, zniewaga – art. 216, naruszenie nietykalności cielesnej – art. 217, złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika – art. 218, niezgłoszenie osoby wykonującej pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego art. 219.

Nieco odmiennym zjawiskiem jest dyskryminacja w pracy. Jest to sytuacja, w której człowiek ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, jest traktowany mniej korzystnie niż byłby traktowany inny człowiek w porównywalnej sytuacji.

Zgodnie z Art. 183b Kodeksu pracy
§ 1. Za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, z zastrzeżeniem § 2–4, uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 183a § 1, którego skutkiem jest w szczególności:
1) odmowa nawiązania lub rozwiązanie stosunku pracy,
2) niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń związanych z pracą,
3) pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe chyba, że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami.

Warto pamiętać, że dyskryminacja w pracy przez współpracowników jest również niewłaściwa – bez względu na to, czy mają prawo decydować o zatrudnieniu innej osoby, czy też nie.

Najczęstszymi przykładami dyskryminacji w pracy to:
• dyskryminacja pośrednia – do takiej dyskryminacji dochodzi, gdy pracownik cierpi w związku z ogólnymi zasadami wprowadzonymi w firmie, które nie godzą bezpośrednio w jego wyznanie lub płeć;
• dyskryminacja bezpośrednia – występuje, jeśli pracownik jest traktowany gorzej ze względu na płeć, religię lub orientację seksualną w sposób całkowicie jawny;
• dyskryminacja w miejscu pracy ze względu na wiek – odrzucanie kandydatury lub zwalnianie pracowników, którzy według osób decyzyjnych są za starzy lub zbyt młodzi, aby objąć konkretne stanowisko;
• dyskryminacja w pracy ze względu na płeć – pracodawca nie ma prawa odmówić zatrudnienia komuś na podstawie jego planów związanych z np. macierzyństwem, rozwiązanie stosunku pracy z tego powodu również nie jest możliwe;
• dyskryminowanie w związku z religią i rasą – osoby odpowiedzialne za zarządzanie pracownikami, nie mogą kierować się uprzedzeniami na tle rasowym lub religijnym – osobę zatrudnioną należy oceniać na podstawie doświadczenia i kompetencji;
• dyskryminowanie w pracy ze względu na wynagrodzenie – o zarobkach pracownika powinny decydować: jego doświadczenie, umiejętności, staż i stanowisko. Osoby, które wykonują tak samo wartościową pracę na podobnym stanowisku – powinny otrzymywać taką samą zapłatę
• dyskryminacja osób niepełnosprawnych w pracy – gorsze traktowanie pracowników ze względu na ich niepełnosprawność. Jest to tzw. dyskryminacja bezpośrednia.
Na każdy przejaw dyskryminacji należy od razu reagować. Stosowane sposoby to zgłoszenie się do związków zawodowych funkcjonujących na terenie zakładu, poinformowanie Państwowej Inspekcji Pracy lub wejście na drogę sądową.

W razie, gdy w pracy wystąpi dyskryminacja, pracodawca, zobowiązany przepisami kodeksu pracy, powinien wszcząć postępowanie wyjaśniające oparte na obiektywności i poufności.

Zarówno mobbing, jak i dyskryminacja to zjawiska głęboko szkodliwe. Ważne jest więc odpowiednie i szybkie reagowanie, uświadamianie oraz poszanowanie równych praw, które zobowiązują pracodawców oraz współpracowników.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 

Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.

W Polsce każdy obywatel ma zagwarantowane prawo do mieszkania. Jednakże, nie wszyscy mają możliwość jego posiadania lub wynajęcia na rynku z powodów ekonomicznych. Dlatego państwo, a ściślej gminy, zajmują się zapewnieniem mieszkań komunalnych i socjalnych dla osób, które nie są w stanie sprostać wyzwaniom rynku nieruchomości. Mieszkania komunalne i socjalne są wynajmowane na podstawie umowy najmu, a opłaty z nimi związane są zależne od wielkości mieszkania, lokalizacji czy dochodów najemcy.

Istnieją jednak pewne wymagania, które muszą spełnić osoby ubiegające się o mieszkanie komunalne lub socjalne. Najważniejszym z nich jest dochód. W przypadku mieszkań komunalnych, najem jest dostępny dla osób o dochodach nieprzekraczających pewnych granic. Każda gmina w tym zakresie może mieć zupełne inne kryteria, dlatego należy dokładnie sprawdzić jakimi przesłankami kieruje się konkretna jednostka. Zazwyczaj warunki te opisane są szczegółowo we właściwej uchwale rady gminy, czy rady miasta, a umowa najmu zawierana jest co do zasady na czas nieokreślony.

Lokale socjalne są przeznaczone dla osób, które znalazły się w skrajnie trudnej sytuacji finansowej. Przydzielane są one między innymi osobom, które mają być eksmitowane z dotychczasowego mieszkania lub dla tych, których domy są w tak złym stanie, że nie nadają się do zamieszkania. Osoby niepełnosprawne, kobiety w ciąży oraz rodziny z małymi dziećmi, które nie posiadają mieszkań i mają niskie dochody, mogą mieć pierwszeństwo w kolejce do otrzymania lokalu socjalnego. Mieszkania socjalne są co do zasady przydzielane jako rozwiązanie tymczasowe, zwykle na czas określony, najczęściej 12 miesięcy, ale istnieje możliwość przedłużenia umowy najmu, jeśli najemca wciąż znajduje się w trudnej sytuacji. Czynsz w mieszkaniu socjalnym jest bardzo niski, a mniejsze koszty wynajmu mieszkania socjalnego wynikają zwykle z niższego standardu mieszkania niż mieszkania komunalnego. W tej kwestii nie ma jednak zasady ponieważ zdarzają się lokale socjalne, które mają lepszy standard niż lokale komunalne.

Rada gminy uchwala programy zarządzania zasobem mieszkaniowym gminy, w tym kryteria dotyczące wynajmowania mieszkań komunalnych i socjalnych. Te kryteria dotyczą głównie dochodów i warunków mieszkaniowych, nie nakłada się innych ograniczeń na możliwość wynajęcia mieszkania z gminnego zasobu mieszkaniowego. Kontrowersyjna pozostaje dość często spotykana w praktyce kwestia wykluczania osób posiadających własne mieszkania lub inne nieruchomości z możliwości ubiegania się o mieszkanie komunalne. Sądownictwo administracyjne stoi jednak wyraźnie na stanowisku, że takie ograniczenie w świetle obowiązujących przepisów nie jest dopuszczalne. Należy jednak przy tym zauważyć, że w przypadku ubiegania się o najem lokalu socjalnego ustawodawca dopuścił już możliwość wyłączenia z kręgu uprawnionych osoby posiadające tytuł prawny do innego lokalu.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 

Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.

Zacznijmy od tego, że pojęcie „obowiązku szkolnego” zostało zawarte już w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. w art. 70 ust. 1 , który stanowi że „Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa zaś szczegółowy sposób wykonywania obowiązku szkolnego reguluje ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (dalej pr. ośw.).

Kogo dotyczy obowiązek szkolny?
Zgodnie z art. 35 ust. 2 pr. ośw. „Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia.” Przepis art. 36. ust. 1. pr. ośw. umożliwia rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej przez dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat a rodzice złożą w tym zakresie stosowny wniosek do dyrektora szkoły podstawowej. Również na wniosek rodziców dyrektor publicznej szkoły podstawowej, w obwodzie, której dziecko mieszka odracza rozpoczęcie spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego o jeden rok szkolny, po przedstawieniu przez rodziców opinii, z której wynika potrzeba odroczenia spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego w danym roku szkolnym, wydaną przez publiczną lub niepubliczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną (art. 36 ust. 4 pr. ośw.). Dziecko, któremu odroczono rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego musi kontynuować przygotowanie przedszkolne (art. 36 ust. 7 pr. ośw.).

Gdzie i w jaki sposób realizujemy obowiązek szkolny?
Obowiązek szkolny można realizować zarówno w szkole podstawowej publicznej, jak i niepublicznej (art. 36 ust. 9 pr. ośw.) ale równie obowiązek szkolny może być spełniany przez:
1) uczęszczanie odpowiednio do przedszkola lub szkoły za granicą, w tym na podstawie umów międzynarodowych lub porozumień o współpracy bezpośredniej zawieranych przez szkoły, jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej lub w ramach programów edukacyjnych Unii Europejskiej; (art. 36 ust. 10 pkt. 1 pr. ośw.);
2) uczęszczanie odpowiednio do przedszkola lub szkoły za granicą przy przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce (art. 36 ust. 10 pkt. 1 pr. ośw.);
3) udział dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, organizowanych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (art. 36 ust. 17 pr. ośw.);
4) naukę poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej lub inną formą wychowania przedszkolnego i obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą (art. 37 ust. 1 pr. ośw – tzw. edukacja domowa).

Obowiązki rodziców/opiekunów
Z obowiązkiem szkolnym dzieci wiążą się obowiązki rodziców wynikające z art. 40 pr. ośw. tj. zgłoszenie dziecka do szkoły, zapewnienie regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia i zapewnienie warunków do nauki. Rodzice zobowiązani są także do informowania dyrektora szkoły podstawowej o spełnianiu obowiązku szkolnego poza szkołą (art. 40 ust. 1 pkt. 4 pr. ośw.).

Kontrola spełniania obowiązku szkolnego
Kontrolą spełniania obowiązku szkolnego zajmują się gminy i dyrektorzy szkół. Gmina kontroluje spełnianie obowiązku nauki przez dzieci zamieszkałe na terenie tej gminy, w tym prowadzi ewidencję spełniania obowiązku nauki. Ewidencję tę prowadzi na podstawie danych z ewidencji ludności, o której mowa w ustawie z 24.09.2010 r. o ewidencji ludności ale dane w niej zgromadzone powinny być weryfikowane w oparciu o informacje przekazane przez szkoły (art. 36 ust. 15 pr. ośw.) oraz rodziców dzieci podlegających obowiązkowi nauki (art. 40 ust. 2 pr. ośw.).

Nierealizowanie obowiązku
O niespełnianiu/nierealizowaniu obowiązku szkolnego mówimy gdy dziecko w okresie jednego miesiąca ma co najmniej 50 proc. nieusprawiedliwionych nieobecności w szkole. W takiej sytuacji, w pierwszej kolejności wychowawca a później pedagog szkolny próbują wyjaśnić z rodzicami przyczyny nieobecności dziecka w szkole. Gdy rozmowy nie przynoszą rezultatu, lub rodzice nie podejmują żadnych działań w celu poprawy sytuacji, dyrektor szkoły wysyła do rodziców upomnienie, a następnie jeśli nie następuje poprawa, kieruje wniosek o wszczęcie egzekucji administracyjnej do organu egzekucyjnego, jakim jest gmina.

Zgodnie z art. 121 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji na rodziców może być nałożona kara grzywny w celu przymuszenia wykonania obowiązku kilka razy w tej samej lub wyższej kwocie. Wysokość każdorazowej grzywny nie może przekraczać 5 000 zł. Szkoła lub gmina, w przypadku gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się od wykonania obowiązków, mogą również zawiadomić sąd rodzinny, który zajmie się sprawą na podstawie przepisów ustawy Kodeks Rodzinny i opiekuńczy lub ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 
Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.

Zgodnie z definicją zamieszczoną w Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (dalej jako „Ustawa”) niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.

INSTYTUCJE ORZEKAJĄCE
O niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności orzekają:
• Powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja;
• Wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja.

Należy zwracać się do zespołu właściwego ze względu na adres stałego pobytu (jest to miejscowość w której zamieszkujemy z zamiarem stałego przebywania).
Postępowanie orzecznicze jest zespołowe i dwuinstancyjne, co oznacza to, że w posiedzeniu składu orzekającego zespołu powiatowego i wojewódzkiego uczestniczy co najmniej dwóch specjalistów. Co najmniej jednym z nich jest lekarz (sprawujący jednocześnie funkcję przewodniczącego składu orzekającego), drugim zwykle jest pedagog, psycholog lub pracownik socjalny.
Kontroli prawidłowości orzekania przez wspomniane organy dokonują sądy pracy i ubezpieczeń społecznych. Rejonowe sądy pracy i ubezpieczeń społecznych rozpatrują odwołania od orzeczeń wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności poprzez poddanie oceny ustalonej przez ww. zespoły pod ocenę biegłych lekarzy sądowych, ewentualnie też innych biegłych, których przewodniczący składu orzekającego powoła.

KTO MOŻE UZYSKAĆ ORZECZENIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI, A KTO O STOPNIU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI?
Zasada jest następująca:
• dzieci do 16. roku życia uzyskują orzeczenie o niepełnosprawności bez ustalenia stopnia;
• osoby powyżej 16. roku życia uzyskują orzeczenie o niepełnosprawności, w którym ustalony jest stopień niepełnosprawności
Zgodnie z a art. 4a Ustawy:
Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli : mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Orzeczenie o niepełnosprawności składa do powiatowego/miejskiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności przedstawiciel ustawowy (zwykle rodzic) osoby do 16. roku życia.

ORZECZENIE O STOPNIU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
Zgodnie z art. 3 Ustawy ustala się trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów określonych ustawą:
1) znaczny
2) umiarkowany
3) lekki.

Stopień niepełnosprawności przyznaje się na czas określony lub na stałe. Decydująca jest tu prognoza poprawy funkcjonowania osoby zainteresowanej.

WNIOSEK
Wydanie orzeczenia następuje na wniosek.
Wniosek może złożyć:
• osoba zainteresowana, jeśli jest pełnoletnia;
• przedstawiciele ustawowi dziecka (zwykle rodzice);
• w niektórych przypadkach kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej za zgodą osoby, której wniosek dotyczy.

Druk wniosku o wydanie orzeczenia osoba zainteresowana otrzymuje w siedzibie właściwego miejscowo powiatowego zespołu, można go również pobrać bezpośrednio ze strony internetowej zespołu.

Do wniosku dołącza się:
• Kopię dokumentacji medycznej (poświadczoną za zgodność z oryginałem), zawierającą m.in. historię choroby, karty informacyjne z leczenia szpitalnego, wyniki badań;
• Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia ( w oryginale). Zaświadczenie musi być wypisane przez lekarza, pod którego opieką jest osoba zainteresowana. Zaświadczenie jest ważne 30 dni, co oznacza, że w tym terminie należy złożyć wniosek.
Jeżeli dołączona do wniosku dokumentacja nie wystarcza do wydania orzeczenia, przewodniczący zespołu zawiadamia wnioskodawcę o konieczności jej uzupełnienia i wyznacza termin złożenia brakującej dokumentacji z pouczeniem, że nieuzupełnienie jej w określonym terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.
Informację o terminie posiedzenia otrzymuje się listownie w ciągu miesiąca od złożenia wniosku bądź dwóch miesięcy w przypadku skomplikowanych spraw. Zwykle informację o terminie posiedzenia otrzymuje się do 7 dni kalendarzowych przed komisją.
Co istotne, do terminu rozpatrzenia wniosku nie wlicza się opóźnienia spowodowanego przez wnioskodawcę, w oczekiwaniu na uzupełnienie wniosku.
W przypadku, gdy ubiegamy się o wydanie kolejnego orzeczenia, termin załatwienia sprawy liczy się od dnia następującego po dniu upływu terminu ważności dotychczasowego orzeczenia. Wniosek powinien zostać złożony nie wcześniej niż na 30 dni przed upływem ważności posiadanego orzeczenia.
Jeżeli osoba zainteresowana lub dziecko nie mogą uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby uniemożliwiającej osobiste stawiennictwo (potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim) a lekarz – przewodniczący składu orzekającego uzna posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia, może być ona przeprowadzona bez badania, a orzeczenie wydane bez stawiennictwa osoby zainteresowanej lub dziecka.
Natomiast w analogicznej sytuacji, o ile załączona dokumentacja medyczna jest niewystarczająca do wydania orzeczenia, badanie może być przeprowadzone w miejscu pobytu osoby zainteresowanej lub dziecka.

ODWOŁANIE
W sytuacji gdy wnioskodawca nie zgadza się z orzeczeniem powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, ma prawo odwołać się do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności w terminie 14 dni kalendarzowych od otrzymania orzeczenia. Odwołanie składa się za pośrednictwem powiatowego zespołu, który wydał decyzję. Zespół powiatowy przesyła odwołanie do zespołu wojewódzkiego w ciągu 7 dni od dnia otrzymania odwołania. W tym czasie może zapoznać się z argumentacją i sam je uwzględnić zmieniając lub uchylając treść orzeczenia.

Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności służy odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni kalendarzowych od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie składa się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał. W postępowaniu odwoławczym wojewódzki zespół, podobnie jak powiatowy zespół, ma prawo sam zmienić lub uchylić swoje orzeczenie.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 
Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.