Nie tylko przyrodnicze atrakcje
Pomniki przyrody, jako prawnie chronione twory przyrody mają na celu nie tylko popularyzację ochrony przyrody, ale są jednocześnie świadkami historii. Na terenie gminy Ruda Maleniecka, na obszarze podległym Nadleśnictwu Radoszyce rosną: „Dąb Hubal”, „Lipa Tereska”, oraz „Buk Robert” i „Buk Mateusz” - nowe pomniki przyrody, które zostały powołane mocą uchwały Rady Gminy Ruda Maleniecka.
Zdecydowały o tym wyjątkowe walory przyrodnicze i krajobrazowe drzew. Są także cenne dla nauki i lokalnej społeczności – nawiązują do historii i kultury regionu. Ich szczególnym atutem jest wartość estetyczna wpływająca na walory krajobrazowe oraz fakt tworzenia się tzw. mikrosiedlisk, które służą m.in. ptakom i owadom. Jednak duże znaczenie historyczne ma „Dąb Hubal”, który rośnie w uroczysku „Piekiełko” pod Szkucinem. Jest dębem szypułkowym liczącym 161 lat, a jego obwód to 390 cm (na wys. 1,3 m) oraz wysokość 29 m.
To właśnie w tym miejscu intensywnie działały oddziały Henryka Dobrzańskiego, a on sam stacjonował w leśniczówce w pobliskiej miejscowości Zychy. Dodatkowo na terenie Nadleśnictwa Radoszyce wyznaczono również szlak Majora Hubala, do którego nawiązuje nazwa pomnika. Drugim nowym pomnikiem jest wspomniana „Lipa Tereska”, drobnolistna, wiekowa, bo licząca 121 lat z obwodem 320 cm (na wys. 1,3 m) oraz wysokością 25 m. Lipa znajduje się przy dawnej siedzibie nadleśnictwa w Rudzie Malenieckiej, na terenie zabytkowego parku podworskiego Bocheńskich - Jankowskich. Jej nazwa z kolei pochodzi od pseudonimu Marianny Cel „Tereska”, jedynej kobiety w oddziałach Hubala, pochodzącej ze wsi Cis.
Kolejne dwa pomniki powstały na terenie Leśnictwa Ruda Pilczycka w uroczysku Bukowie. „Buk Robert”, który wiąże się z imieniem wójta gminy Słupia Konecka. Jest bukiem zwyczajnym, liczącym 151 lat z obwodem 464 cm (na wys. 1,3 m) oraz wysokością 31 m. „Buk Mateusz”, którego imię nadane zostało na cześć obecnego nadleśniczego Nadleśnictwa Radoszyce, liczy sobie 150 lat, a jego obwód to 406 cm (na wys. 1,3 m) oraz wysokość 30 m.
Nowe pomniki zostały wytypowane w ramach społecznej akcji Pomniki dla Natury, która została zainicjowana przez Organizację Natura i Stowarzyszenie Aktywności Lokalnej „Dolina Kacanki”.
Przy tej okazji warto nadmienić o ważnej inicjatywie w kontekście ekologii kulturowej na terenie lasów przy Zabytkowym Zakładzie Hutniczym w Maleńcu jest wycinanie barci dla pszczół. To próba rekonstrukcji dawnego pszczelarstwa leśnego, popularnego w Polsce do XVII wieku. Barcie powstają w sosnach, jodłach i dębach. Do nich trafią pszczoły, które naturalnie żyją w lesie. Będą mogły rozmnażać się w sprzyjających warunkach, a pasieka powstanie w lesie nieopodal muzeum w Maleńcu. Atrakcją nie tylko przyrodniczą, ale również turystyczną i ofertą edukacyjną, będzie nowa ścieżka edukacyjna poświęcona bartnictwu, tworzona przez Zabytkowy Zakład Hutniczy wraz z leśnikami i przyrodnikami. Będą więc kłody bartne, barcie, ale też ule, bo w przedsięwzięcie zaangażowali się miejscowi pszczelarze. Dodajmy, że w ubiegłym roku bartnictwo zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Mariusz Słowiński
