Kultura i dziedzictwo narodowe

Gminna Biblioteka Publiczna w Tymbarku im. kpt. Tadeusza Paolone

Gminna Biblioteka Publiczna w Tymbarku 34-650 Tymbark 626 tel. 0 18 33 25 680 e-mail: gbpt@op.pl www.biblioteka.tymbark.pl

Widok na Gminną Bibliotekę Publiczną w Tymbarku

ZAKRES USŁUG:

- udostępnianie zbiorów, rezerwacja książek,
- usługi kserograficzne,
- dostęp do Internetu z możliwością korzystania z programów komputerowych,
- działalność informacyjna, bibliograficzna.

DZIAŁY:

- Wypożyczalnia,
- Czytelnia,
- Czytelnia internetowa,
- Izba Pamięci Narodowej.
- Sala konferencyjna
- Sala wystawowa

OPIS DZIAŁALNOŚCI:

Biblioteka jest ogólnodostępną placówką kultury, działającą od 60 lat na rzecz mieszkańców Gminy Tymbark. Funkcjonuje jako gminna instytucja kultury, której misją jest rozwijanie i zaspakajanie potrzeb edukacyjnych, kulturalnych i informacyjnych społeczności lokalnej.

W swoich działaniach dąży do kształtowania i wyrabiania nawyków czytelniczych. Dysponuje aktualnym księgozbiorem, w ilości ponad 18 tys. woluminów, praktycznie z każdej dziedziny wiedzy. Posiada kompletne piśmiennictwo dotyczące gminy (wydawnictwa zwarte, ciągłe i dokumenty życia społecznego). Rocznie rejestruje ponad 1 tys. czytelników, dla których wypożyczonych zostaje ponad 14 tys. publikacji. Sprawuje opiekę nad eksponatami zgromadzonymi w Izbie Pamięci Narodowej. Biblioteka wspiera i rozwija tożsamość kulturową mieszkańców poprzez aktywny udział w organizacji imprez na terenie gminy, w tym „Dni Tymbarku”. Promuje lokalnych twórców i artystów ludowych. Współpracuje z wszystkimi organizacjami i placówkami oświaty z terenu gminy.

Biblioteka zlokalizowana jest w nowoczesnym budynku - budowa współfinansowana została ze środków Unie Europejskiej, Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - o łącznej pow. użytkowej 570 m2, który zaprojektowany i wybudowany został tak, by umożliwić realizację różnorodnej działalności kulturalnej. Placówka wyposażona jest w nowoczesną salę konferencyjną oraz sprzęt audiowizualny. Budynek pozbawiony jest barier architektonicznych i przystosowany do korzystania dla osób niepełnosprawnych, a dobra lokalizacja - obok obiektów sportowych i przedszkola sprzyja działalności kulturalnej.

Materiały

Strona główna Biblioteki Publicznej w Tymbarku

Miejsca pamięci narodowej

→ Pomnik poległych w czasie II wojny światowej

Pomnik poległych w czasie II wojny światowej Pomnik symbolizujący wszystkich poległych w czasie II wojny światowej, którzy walczyli pod Narwikiem, Tobrukiem, Lenino i Montecassino.

Pomnik na cmentarzu

Usytuowany na cmentarzu wśród kwater grobów. Na podstawie w kształcie rombu prostokątnego polskiego orła uzupełniająca duży krzyż o prostych ramionach, na którym umieszczono napis: "Poległym i umęczonym za Polskę w czasie II Wojny Światowej". Obok są dwie tablice zawierające nazwiska poległych i umęczonych. Pomiędzy nimi znajduje się kamień z ziemią z pól bitewnych.

→ Pomnik pomordowanych w czasie II wojny światowej

Symboliczny postument w bestialski sposób zamordowanych przez wkraczające oddziały Wermachtu ( 5 września 1939 roku) czterech obywateli gminy Tymbark. Swoje życie oddali przy budowie zapory przeciwczołgowej na szosie Tymbark-Limanowa. Fundatorem jest społeczeństwo oraz rodzina pomordowanych. Postument pomnika usytuowany jest przy szosie Tymbark-Limanowa.

Pomnik pomordowanych przy dk nr 28

Napis widniejący na postumencie:
"Tu zginęli śmiercią bohaterską od najeźdźców hitlerowskich w dniu 5.09.1939r.- Chlipała Jan lat 42 zam. w Zamieściu, Chlipała Józef lat 43 zam. w Zamieściu, Goryczka Stanisław lat 20 zam. w Słopnicach, Niezabitowski Tadeusz lat 30 zam. w Słopnicach- Cześć ich pamięci-".

→ Obelisk wybudowany dla uczczenia 60. rocznicy powstania RP

Symboliczny obelisk czci Wyzwolenia Rzeczypospolitej spod rozbiorów.

Pomnik Orląt Lwowskich

Na obelisku znajduje się napis:
"W 60 rocznicę Powstania Rzeczypospolitej Polski 1918-1978 dla Ciebie Polsko i dla Twych Wiernych Synów Legionistów Orląt Lwowskich i bohaterów wszystkich frontów II- wojny- Cześć Ich Pamięci"

→ Ofiary II wojny światowej z terenu Gminy Tymbark

27 stycznia 1945 roku wyzwolono obóz Auschwitz-Birkenau przez Armię Czerwoną. Tę datę wspomina się dziś jako Międzynarodowy Dzień Pamięci Holokaustu. Współcześnie szacuje się, że w wyniku zagłady około 6 mln europejskich Żydów straciło życie.

Widok na rampę kolejową w Birkenau

Ofiary Holokaustu w regionie

W okresie międzywojennym rodziny żydowskie osiedlały się na terenie Tymbarku. Pan Jan Plata pisze o nich:

trwali w diasporze, pielęgnowali swoje tradycje świąteczne, zwyczaje, obrzędy. Troszczyli się o swoje rodziny, kochali dzieci, mieli marzenia i plany.

Dzisiaj nie ma w Tymbarku rodzin żydowskich. Prawie wszyscy zostali zamordowani przez niemieckich okupantów w latach 1939 – 1945. Przeżyli tylko nieliczni. (źródło tymbark.in)

Podczas II wojny światowej w Zamieściu rozstrzelano okolicznych mieszkańców, przetransportowanych m.in. z getta w Mszanie Dolnej. Obecnie upamiętnienie tej zbrodni znajduje się na cmentarzu przy ulicy Miodowej w Krakowie. Na tablicy upamiętniającej ofiary można przeczytać:

Tu spoczywają prochy 193 Żydów zamordowanych przez okupantów hitlerowskich w Tymbarku koło Limanowej. Cześć ich pamięci.

Zbrodnia miała miejsce 5 listopada 1942 roku. Po wojnie dokonano ekshumacji ich zwłok i pochowano w zbiorowej mogile na cmentarzu żydowskim w Krakowie. Wśród ofiar tej zbrodni pojawiają się takie nazwiska:

Jozef Gross - zastrzelony przez Gestapo w Zamieściu dnia 5 listopada 1942 roku, orzeczenie sądu z 10 lipca 1946 r., miejsce zbrodni Tymbark,

Herman Rozenbluth - rozstrzelany przez Niemców w Tymbarku dnia 5 listopada 1942 roku, orzeczenie sądu z 5 czerwca 1946 roku, miejsce zbrodni Tymbark,

Salomon Rozenbluth - rozstrzelany przez Niemców Tymbarku dnia 5 listopada 1942 roku, orzeczenie sądu z 5 czerwca 1946 roku, miejsce zbrodni Tymbark.

Represje na mieszkańcach Tymbarku

Wśród mieszkańców naszej gminy żydowskiego pochodzenia przed II wojną światową należy wspomnieć o rodzinie Berhang. Duża jej część nie zdołała uniknąć represji hitlerowskiego okupanta. Część została rozstrzelana podczas masowych egzekucji, a część rodziny wywieziono do obozów koncentracyjnych. Jednym z więźniów był Stanisław Berhang, który trafił do obozu w Auschwitz, gdzie zginął 15 marca 1942 roku.

Poniżej publikujemy listę osób, które zostały przetransprtowane z Tymbarku do Auschwitz Birkenau.

Informacja o represjach na terenie limanowszczyzny
Informacja o Żydach mieszkających w Tymbarku przed wojną
Lista zamordowanych mieszkańców limanowszczyzny
Pomnik pomordowanych Żydów z terenu limanowszczyzny
Lista poległych w Auschwitz nr 1

Lista poległych w Auschwitz nr 2

Lista poległych w Auschwitz nr 3

Lista poległych w Auschwitz nr 4

Lista poległych w Auschwitz nr 5

Lista poległych w Auschwitz nr 6

Lista poległych w Auschwitz nr 7

Lista poległych w Auschwitz nr 8

Lista poległych w Auschwitz nr 9

Lista poległych w Auschwitz nr 10

Lista poległych w Auschwitz nr 11

Zabytki

→ Gminna Ewidencja Zabytków

Widok na tymbarski rynek z Urzędem i kościołem

W załącznikach prezentujemy treść Gminnej Ewidencji Zabytków

→ Kamienna kapliczka z figurą Św. Floriana

Figurka św. Floriana na tle kościoła

Kapliczka wykonana z piaskowca, wzniesiona w 1870 r. z fundacji mieszkańców Tymbarku. Początkowo stała na Rynku obok studni i sadzawki, w 1975 roku została przeniesiona w obecne miejsce, koło kościoła parafialnego w Tymbarku. Kapliczka ta stanowi przykład dobrej klasy rzeźby ludowej, prezentujący, szczególnie popularny w Małopolsce, typ wizerunku tego świętego - w stroju rzymskiego żołnierza, z chorągwią w lewej ręce, w prawej trzyma naczynie z wodą wylewaną na płonący budynek. Ściany postumentu ozdobione są płytkimi niszami z płaskorzeźbionymi postaciami świętych: Michała Archanioła, Marcina, Franciszka i Jana Nepomucena.

→ Kapliczka na Górach

Kapliczka "Kapitanka"

Kaplica mszalna p.w. N.M.P. zbudowana w 1826 r. Murowana z kamienia, otynkowana, kryta blachą. Wewnątrz: strop płaski, ołtarz z obrazem M.B. z Dzieciątkiem - XIX wiek. Obrazy: Veracion XVII - XVIII w., M.B. z Dzieciątkiem, św. Joachimem i św. Anną - XVIII w., Chrystus Bolesny - XVIII w. 4. Czas powstania: 1826 r. 5. Fundacja: mieszkańcy parafii, którzy opiekę nad kaplicą zlecili Sebastianowi Kapitanowi i dlatego do dzisiaj starsze pokolenie określa tę kaplicę " u kapitaniki ".

W wieżyczce znajdują się tzw. dzwonki loretańskie, które mieszkańcy uruchamiają w czasie nadchodzącej burzy gradowej, wierząc że ich dźwięk rozpędzi chmury niosące zniszczenie.
W ciągu roku odprawianych jest kilka Mszy Św. ( w dni krzyżowe i jesienią - podziękowanie za jesienne zbiory ), a poza tym przez cały m- c maj odprawiane są tzw. "majówki", a przez m- c październik nabożeństwa różańcowe. W nabożeństwach tych liczny udział biorą tutejsi mieszkańcy.

→ Cmentarz wojenny nr 365 w Tymbarku

Cmentarz wojskowy

Położony na stromym zboczu opadającym ku małemu potokowi, powstał jako wydzielona kwatera obok istniejącego cmentarza parafialnego w Tymbarku. Pierwotny układ mogił i założenie przestrzenne zostały już zupełnie zatarte. Zachował się wysoki krzyż drewniany - zapewne element centralny cmentarza - o wspaniałej koronkowej rzeźbie, z falistą dwustronną glorią. Na skrzyżowaniu ramion stylizowany krzyż maltański z wieńcem. Na podstawie zachowanych części krzyży odtworzono jeden z trzech typów krzyży, jakie wieńczyły mogiły. Krzyże te umieszczono na mogiłach, które odtworzono w układzie regularnych rzędów rozmieszczonych w dwóch kwaterach tarasowo, opadających od centralnego krzyża ku potokowi z połączeniem tarasów schodami.

Odtworzony cmentarz zajmuje teren, gdzie spoczywają żołnierze z 13 - tego pułku huzarów i innych jednostek oraz kilku oficerów.

→ Budynek Urzędu Gminy Tymbark

Widok na tymbarski rynek z Urzędem i kościołem

Budynek Ratusza wzniesiony w 1907r. W typie eklektycznej kamienicy z szerokim 9-cio osiowym frontem, murowany z cegły, tynkowany. Zbudowany na planie prostokąta. Jednopiętrowy częściowo podpiwniczony, zwieńczony dachem dwupasmowym krytym dachówką z użytkowym poddaszem.

Wystrój elewacji i historyzujący zaakcentowany charakterystycznym ryzalitem fasady, ujmujący portal wejścia i balkon pietra. Elewacje o ciekawym detalu architektonicznym. Balkon z metalową ażurową balustradą. Budynek zachował oryginalne cechy stylowe z okresu budowy oraz pierwotną kompozycję elewacji frontowej.

Urząd Gminy przy uroczystościach patriotycznych

Materiały

Gminna Ewidencja Zabytków
gminna-ewidencja-zabytkow.pdf 1.55MB

{"register":{"columns":[]}}