Urząd Gminy
Medyka

 

Paleolit ok 40-30 tyś lat p.n.e.- pierwsze informacje o osadnictwie na tutejszych ziemiach

Mezolit ok 7-4,5 tyś lat p.n.e.- ślady osadnictwa kultury tadenuaskiej Neolit 4,5-4,2 tyś lat p.n.e.- napływ ludności naddunajskiej - osiadły tryb życia Epoka kamienna 3,5-2,5 tyś lat p.n.e.- na terenach nadsańskich pozostawiają ślady plemiona “kultury pucharków lejkowatych.

Późna faza epoki kamiennej - napływają koczowniczo-pasterskie plemiona praindoeuropejskie.

Epoka brązu 1700 - 700 lat p.n.e.- osiadły tryb życia prowadzi ludność kultury łużyckiej.

Od 500r p.n.e dominują ślady Celtów (wycofanie się kultury łużyckiej).

Początek nowej ery to dominacja ludności kultury przeworskiej (z wpływem kultury rzymskiej, odnalezione zostały min.w Medyce monety z czasów Hadriana). Upadek kultury przeworskiej został spowodowany najazdami Hunów (koniec IV w n.e).

V-VI w. - okres wędrówki ludów.

VII w - napływ Chorwatów-Lachów.

VII w - wzniesiono warownię gród na Sanem dla kontroli strategicznych dróg handlowych przecinających się w Bramie Przemyskiej. X w - połączenie ponadplemienne z państwem Piastów, później walki dynastycze toczone przez spokrewnione rody.

1018r przyłączenie do Polski Przemyśla i okolic przez Bolesława Chrobrego. Następnie ziemie te przechodzą w posiadanie księcia kijowskiego Jarosława.

1071r ponowne przyłączenie do Polski przez Bolesława Śmiałego Następuje okres częstych zmian władców ziem nadsańskich (polskich, ruskich, węgierskich, tatarskich).

1325r ziemia przemyska pod rządami Piasta Bolesława Jerzego II

1340 najazd Tatarów

1340r Kazimierz Wielki wzmaga osadnictwo na tutejszych terenach

1370r terenami zarządza Ludwik - król Węgier

1387r powrót rządów polskich (zrównanie praw polskiej szlachty i bojarów ruskich)

1389r prawa magdeburskie nadane Przemyślowi

1409-1412 - udział chorągwi ziemi przemyskiej w walkach z Krzyżakami

1450 1489 - najazd Tatarów

1497 najazdy Tatarów

1498 hospodar wołoski Stefan Wielki podbija ziemię przemyską

1498 1500 najazdy Tatarów

1614 hospodar wołoski Kantemir Murza i Tatarzy najeżdżają Przemyśl i okolice

1624 źródła historyczne informują o obozie Tatarów pod Medyką, skąd dokonują wypraw łupieżczych

1648 oddział kozaków przystępuje do oblężenia Przemyśla (okres rebelii Chmielnickiego)

1656 “Potop szwedzki”

1657 Wkroczenie na tutejsze tereny Jerzego II Rakoczego (Księcia Siedmiogrodzkiego)

1672 Najazdy Turków, Tatarów, Kozaków

1772 ziemie przemyskie po I rozbiorze Polski znajdują się w posiadaniu Austrii

1859 Rozpoczęcie budowy linii kolejowej Kraków-Przemyśl-Lwów

1867 Galicja otrzymuje autonomię, język polski wprowadzony w urzędach, szkołach i życiu publicznym

1850 budowa fortów w systemie poligonalnym

1871 rozpoczęcie prac projektowych dot. budowy twierdzy fortowej wokół Przemyśla.

1877 zatwierdzenie planów budowy i wstępnego budżetu 885000 florenów, rok później prace budowlane przy Twierdzy Przemyśl

Główne obiekty obronne na terenie obecnej gminy Medyka:

1) w obrębie Siedlisk

- Fort W I „Salis Soglio”

- Fort W XV „Borek”

- bateria sprzężona XVa Borek

- pozostałości koszar wojskowych (1880-1900)

2) w obrębie Jaksmanic

- Fort GW IIb „Cyków”

- Fort GW „Jaksmanice”

- Fort W IIa „Mogiłki”

3) w obrębie Hureczka dwa szańce

 

Okres I Wojny Światowej

Po wybuchu I Wojny Światowej Twierdza Przemyśl dostaje się pod oblężenie Rosjan 26 września 1914r. Rosjanie 9 października 2014r odstąpili, przegrupowując się na odcinek Medyka - Miżyniec. Ponowne okrążenie przez Rosjan Twierdzy Przemyśl: 9 listopad 1914r - 22 marzec 1915r. Komendant Twierdzy podejmuje decyzję o poddaniu się po uprzednim zniszczeniu posiadanych dział, wysadzeniu obiektów fortecznych, mostów, dokumentacji.Wizytacja Twierdzy Przemyśl przez Cara Mikołaja II w dniu 3 kwietnia 1915r. Mimo częściowego zniszczenia obiektów fortecznych, Rosjanie wykorzystują je do obrony w czasie niemiecko-austriackiej ofensywy gorlickiej, trwającej od 31 maja do 2 czerwca 1915r. Użycie przez Niemców ciężkich moździerzy 420 mm (zdolnych do kruszenia betonowych umocnień) powoduje odstąpienie Rosjan. Od 3 czerwca 1915r kontrolę przejmują wojska niemieckie i austro-węgierskie.

 

Okres II Wojny Światowej 7 wrzesień 1939r. - bombardowanie przez Niemców Przemyśla i okolicznych terenów

14 września 1939r. - atak Niemców na Przemyśl,

15 września zajęcie miasta,

17 września 1939r. - wkroczenie wojsk ZSRR na tereny wschodniej Polski 28 września 1939r. - rzeka San staje się granicą między okupującymi lewy brzeg Niemcami a okupującą prawy brzeg Ukraińską Republiką Radziecką (administracyjne wcielenie do obwodu drohobyckiego)

25-26 lipca 1944r walki o Przemyśl (ataki z udziałem czołgów, artylerii i lotnictwa od strony Radymna i Mościsk).

27 lipca 1944r korpusy pancerne I Frontu Ukraińskiego przepędzają Niemców z Przemyśla (ucieczka hitlerowskich wojsk drogą przez Dubiecko). Pomimo zakończenia II wojny światowej, do roku 1947 Medyka wciąż należała do ZSRR (do obwodu drohobyckiego).

 

Osada o początkach datowanych na XIV w. Podczas I wojny światowej w początkach oblężenia Twierdzy Przemyśl (jesień 2014), w rejonie miejscowości istniało lotnisko wykorzystywane do działań wojennych (łączność i rozpoznanie).

 

Stara siedziba szlachecka -(początki z XIV w) W miejscowości ostał się dwór z parkiem krajobrazowym z poł. XIX w

 

W okresie poprzedzającym I Wojnę Światową w obrębie Jaksmanic wybudowano obiekty obronne:

- Fort GW IIb „Cyków”

- Fort GW „Jaksmanice”

- Fort W IIa „Mogiłki”

1902 ukończenie budowy cerkwi murowanej– obecnie jest to kościół parafialny pw. Narodzenia NMP

 

Leszno (dawniej Poździacz)

Pierwsze informacje o tej wsi pochodzą z roku 1464

1605 gwałtowne bunty mieszkańców Torek i Poździacza (Leszna) przeciwko pańszczyźnie (spór ze starostą Samuelem Trojeckim i dzierżawcą królewszczyzny Potockim)

1777 ukończenie budowy w miejscowości cerkwi (trójdzielnej o konstrukcji zrębowej). Przy cerkwi drewniana dzwonnica (ok XVIIw - konstrukcja słupowa). Dawna cerkiew to obecnie kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP

 

Zamek miał istnieć tu już od czasów książąt ruskich. Odnotowane są pobyty w Medyce Króla Jagiełły w latach 1403, 1405, 1407, 1412, 1423, 1425, 1434. W wieku XVI zamek został obwarowany przez Piotra Kmitę (4 baszty, opasanie murem). W dobrym stanie opisuje się go w 1663r. Na łowy jeździł tu Jan III. Zamek nie przetrwał do czasów współczesnych. W XVI odbywały się tu sejmiki szlachty województwa ruskiego. Od 1564 do połowy XVII w- coroczne rycerskie przeglądy rycerstwa ziemi przemyskiej

1572 - sejmik przedelekcyjny

1608 - ukończono budowę kościoła w Medyce - kościoła parafialnego pw. Apostołów św. Piotra i Pawła w Medyce (przebudowa 1850r), przy kościele znajduje się XVII w. dzwonnica drewniana,

1624 - pod Medyką obozują Tatarzy

1657 - Sprzymierzony ze Szwedami Książę Siedmiogrodzki Jerzy II Rakoczy wkroczył na teren pod Przemyślem (obóz na polach Medyki i Torek)

1863 - Koncentracja oddziałów z Przemyśla i okolic - jako ochotników do walki o wolność w czasie powstania styczniowego

 

W okresie poprzedzającym I Wojnę Światową w obrębie Siedlisk wybudowano obiekty obronne:

- Fort W I „Salis Soglio”

- Fort W XV „Borek”

- batera sprzężona XVa Borek

- pozostałości koszar wojskowych

1914 - (25 wrzesień -9 październik) przy pierwszym oblężeniu fortów Twierdzy Przemyśl, na przedpolu wioski, atakujące wojska rosyjskie poniosły straty idące w dziesiątki tysięcy ofiar

 

Udokumentowane informacje o miejscowości datowane są na rok 1464. W wieku XVI był tu port rzeczny (rzeka San w ówczesnym okresie odprowadzała znacznie większe ilości wody, co umożliwiało wygodną drogę spławiania dóbr w stronę Gdańska). Źródła historyczne informują o istnieniu przysiółka flisackiego Torek o nazwie Skład Solny z urządzonym składem soli w beczkach (z salin ziemi samborskiej). O skali handlu solą świadczą zapisy, iż w czasie powodzi w roku 1603 stracono zapas 8000 beczek soli.

1605 gwałtowne bunty mieszkańców Torek i Poździacza (Leszna) przeciwko pańszczyźnie (spór ze starostą Samuelem Trojeckim i dzierżawcą królewszczyzny Potockim)

1657 Sprzymierzony ze Szwedami Książę Siedmiogrodzki Jerzy II Rakoczy wkroczył na teren pod Przemyślem (obóz na polach Medyki i Torek). 21-22 luty potyczki z obrońcami grodu przemyskiego w rejonie wsi Torki.

1671 ukończono drewnianą cerkiew (o wykorzystaniu zarówno dla nabożeństw unickich jak i nieunickich). Drewniana dzwonnica zbudowana przy tej cerkwi (z XVII, zbudowana jako obiekt z funkcją specjalną - wieżą obronną) przeniesiona została do Chotyńca w 1992r. ( https://zabytek.pl/pl/obiekty/dzwonnica-cerkiewna-1814)

1937r. – ukończenie cerkwi murowanej - obecnie stanowiącej kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP, należącej do największych murowanych obiektów tego typu w regionie

 

 

Opracowano na podstawie źródeł:

- Dr. Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany Przewodnik po Przemyślu i okolicy, Zjednoczenie Towarzystw Polskich i Tow. Przyjaciół Nauk w Przemyślu, Lwów 1917

- Jan Różański, Przemyśl i okolice, Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej w Rzeszowie, Wydawnictwo Sport i Turystyka 1973

- Tomasz Idzikowski, Twierdza Przemyśl, Powstanie Rozwój Technologie, Wydawnictwo Arete 2014