Powiat
Polkowicki

W zeszłym roku projekt miał miejsce na obszarze Rumunii w Nowym Solońcu. W ramach projektu miały miejsce zajęcia edukacyjne oraz integracyjne, zostało przekazane również wsparcie dla seniorów oraz rodzin wielodzietnych. Celem wyprawy było poszerzenie wiedzy i kompetencji z zakresu historii Polonii i Polaków poza granicami oraz rozwoju wolontariatu ze szczególnym naciskiem na nauczycieli, którzy prowadzą akcje na rzecz Polonii w swych placówkach oświatowych.

Polska diaspora żyje w wielu krajach, jej zwarte skupiska są obecne również w Mołdawii, gdzie żyje ponad 4 tysiące naszych Rodaków. W separatystycznej nie uznawanej na arenie międzynarodowej republice Naddniestrza żyją potomkowie obywateli jeszcze dawnej Rzeczypospolitej. W Styrczy oraz Bielcach żyją zaś potomkowie polskich rodzin, które pod koniec XIX stulecia pod przywództwem Michała Wojewódzkiego sprzedały swą ziemię pod Kamieńcem Podolskim i Chocimiem aby osiedlić się na obszarze dzisiejszej Mołdawii, której grunty w tamtym okresie były tanie i słabo zaludnione. W Mołdawii mamy do czynienie z polską diasporą, która żyje tam nie ze względu na przesunięcia granic w wyniku rozbiorów czy z powodu zsyłek i represji ze strony rosyjskiego zaborcy,  lecz z powodu dobrowolnego osadnictwa motywowanego rozwojem gospodarczym. Mimo upływu ponad 200 lat, rozbiorów Rzeczypospolitej i represji z okresu trwania Związku Sowieckiego polska mniejszość w Mołdawii w dalszym ciągu istnieje i funkcjonuje wokół dwóch tamtejszych domów polskich.

Kierunek Fundacji Studio Wschód w stronę Mołdawii, jako miejsce realizacji projektu nie był przypadkowy ze względu na dwukrotne wcześniej przeprowadzane tam projekty w ramach akcji ,,Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia,, kiedy to w lipcu tego i ubiegłego roku porządkowano polskich cmentarz w Styrczy oraz było przekazywane wsparcie dla rodaków w Mołdawii. Mołdawia została wybrana z tego powodu, że jest to mało uczęszczany kraj przez organizacje polonijne, dodatkowym elementem utrudniającym jest fakt, że z powodu wojny na Ukrainie trasa wiedzie przez południe kolejno przez Słowację, Węgry i Rumunię przez co podróż w jedną stronę trwa ponad 30 godzin.

Pierwsze zajęcia warsztatowe miały miejsce w Domu Polskim w Bielcach, gdzie uczestnicy projektu zostali przywitani przez Prezes Domu Polskiego w Bielcach Olesję Górską, gości z Polski przywitał zespół ludowy ”Krokus”, w ramach którego przedstawiciele Polonii zaprezentowali mołdawski folklor a także polskie tańce i pieśni ludowe. Wśród uczestników projektu był obecny dowódca 710 drużyny harcerskiej ”Kedyw” z Legnicy Artur Torbiński, który z kolei zaprezentował mołdawskiej diasporze polskie pieśni patriotyczne oraz mniej powszechnie znane utwory z okresu ”Solidarności”.

Po występach w Bielcach miało miejsce zapoznanie się oraz prelekcje z zakresu historii Polaków w Mołdawii oraz wolontariatu. Głównym prelegentem była Olesja Górska, która opowiedziała o historii a także współczesnym kształcie polskiej diaspory w Mołdawii i wynikających z niej wyzwań i problemów. Spotkanie było możliwością wymienienia się doświadczeniami oraz opracowaniem podłoża pod przyszłe projekty pomiędzy Fundacją Studio Wschód, Stowarzyszeniem „Dom Polski w Bielcach’ oraz placówkami oświatowymi biorącymi udział w zadaniu.

Fundacja Studio Wschód oprócz realizacji projektu ”Nauczyciele dla Kresów (II) 2023” organizowanego w ramach konkursu ”Polonia i Polacy za granicą 2023” przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów w tym samym konkursie realizuje zadanie „Pomoc Polakom na Ukrainie i w Mołdawii – wsparcie ofiar wojny”, w wyniku czego wszyscy uczestnicy wydarzenia otrzymali upominki zaś seniorzy i przedstawiciele rodzin wielodzietnych specjalne paczki.

Druga część zajęć odbyła się w domu polskim w Styrczy, gdzie jego opiekun Ludmiła Jabłońska oraz Elena Mokanu przedstawiły uczestnikom wydarzenia historię wsi oraz życie polskiej diaspory w Mołdawii. W spotkaniu wzięło udział wielu mieszkańców miejscowości, co ubogaciło mające tam miejsce prelekcje. W domu polskim obecnie byli obecni również najmłodsi przedstawiciele polskiej diaspory dla których, zostały przeprowadzone zajęcia animatorskie. Tak jak w Bielcach zostały przekazane dla mieszkańców w Styrczy paczki pomocowe oraz upominki.

Ważnym elementem edukacyjnym podczas pobytu w Mołdawii była wizyta nauczycieli na polskim cmentarzu w Styrczy, który parę miesięcy temu był porządkowany przez wolontariuszy akcji Fundacji Studio Wschód ”Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”. Na cmentarzu zostały zapalone przywiezione z Polski znicze oraz miała miejsce modlitwa w intencji spoczywających tam osób.

Wyjazd do Mołdawii nie mógłby obyć się bez wizyty w Sorokach, mieście położonym nad rzeką Dniestr będącym granicą pomiędzy Mołdawią a Ukrainą. Mieści się tam zabytkowy zamek, który w czasach I Rzeczypospolitej był jedną z głównych twierdz jej systemu obronnego. Przez kilka stuleci polskie załogi zamczyska, wielokrotnie heroicznie broniły wejścia do wnętrza Rzeczypospolitej przed najazdami tureckimi, kozackimi i tatarskimi. Po 14 kilometrów po drugiej stronie Dniestru na Ukrainie  znajduje się miasteczko Jampol, gdzie do wybuchu wojny uczestnik wyjazdu Artur Sułkowski przez lata prowadził prace porządkowe na znajdującym się polskim cmentarzu, który jest jednym z największych i najstarszych polskich cmentarzy na całej Ukrainie. Pół roku przed wybuchem wojny udało się wolontariuszom akcji ,,Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia” wykarczować prawie 2 hektary lasu, który skrywał cmentarz. Zamek w Sorokach był zamknięty ze względu na trwający jego remont, w wyniku czego uczestnicy wyjazdu poznali jego historię pod murami zamku. Oprócz historii dawnego polskiego pogranicza, uczestnicy poznali miejsca w których rozgrywała się główna część akcji powieści Henryka Sienkiewicza ”Pan Wołodyjowski.”

Druga edycja ”Nauczyciele dla Kresów” zakończyła się pozytywnie, udało się zrealizować zakładane cele, mimo tego, że droga do Mołdawii nie była ani krótka ani lekka, ze względu na to, że połowę jej stanowiły pasma górskie. Jednakże radość mołdawskich Polaków z wizyty rodaków z macierzy wynagradza wszystko, dzięki temu że w zadaniu wzięli udział nauczyciele to również i uczniowie ich szkół dowiedzą się o istnieniu polskiej diaspory na obszarze Mołdawii. Stwarza to możliwości pogłębienia relacji między Polakami w kraju i za granicą. Powstały również pomysły inicjatyw jakie można będzie móc wspólnie zrealizować w przyszłości. Ważną cechą projektów polonijnych jest to, że z natury stają się one cykliczne ze względu na silnie nawiązywane relacje między ludzkie.

Źródło: https://www.studiowschod.pl/artykuly/nauczyciele-dla-kresow-2023-moldawia/