W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Dodatkowo, korzystanie z naszej witryny oznacza akceptację przez Państwa klauzuli przetwarzania danych osobowych udostępnionych drogą elektroniczną.
Piękna, malownicza miejscowość położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim w gminie Raba Wyżna w wschodniej części Beskidu Żywieckiego.Miejscowość położona w terenie górzystym pomiędzy dwoma zboczami opadających z obu stron ku dolinie, gdzie wzdłuż drogi ciągną się zabudowania.
Wieś zaczyna się od potoku Żelaźnica, który wpada do rzeki Raby. Bielanka powstała w XIV wieku, a od 1618 r. została ona włączona do parafii Św. Stanisława BM w Rabie Wyżnej. Zasiedlenie terenów łączy się z prowadzącą przez wieś drogą handlową z Węgier do Krakowa, którą przewożono sól i miedź. Mieszkańcy Bielanki według ludowych podań trudnili się uprawą lnu i jej obróbką oraz tkactwem, dlatego często podczas pięknej pogody na polach były rozłożone śnieżnobiałe płótna. Legenda głosi, że podczas przejazdu przez osadę królowa Kinga zobaczyła bielące się płótna na polach i postanowiła nazwać miejscowość Bielanką
Obecnie Bielanka jest małą miejscowością i liczy około 445 mieszkańców.
SZKOŁA PODSTAWOWA
Na przeciwko kościoła można zobaczyć szkołę podstawową im. gen. Mariusza Zaruskiego. Pierwsza wzmianka o szkolę pochodzi z 1909 roku, która mieściła się w budynku mieszkalnym zwana ,, czarną izbą”. Na wiosnę 1911 rozpoczęto pracę wokół szkoły, a we wrześniu 1912 r. rozpoczęła się nauka. Przez okres wojny szkoła zajmowana była przez wojsko. W 1948 założono bibliotekę szkolną a od 1951 roku wprowadzono naukę do klasy VII z egzaminem końcowym, ponieważ wcześniej dzieci ,które pragnęły uczyć się do klasy VII uczęszczały do klas zbiorowych w Rabie Wyżnej. Dnia 27 września 1970 Szkoła otrzymuje imię gen. Mariusza Zaruskiego. W styczniu 1947 w wolnym pomieszczeniu budynku utworzone zostaje przedszkole a od 1985 r. Szkoła w Bielance staj się pełna VIII klasową Szkołą Podstawową.
Budynek szkoły podstawowej im. gen. Mariusza Zaruskiego w Bielance.
REMIZA OSP
OSP Bielanka powstała w 1952 roku, głównymi założycielami byli Jan Szewczyk, Andrzej Kowal oraz Józef Pędzimąż. Jednym z pierwszych zakupów była ręczna sikawka czterokołowa, następnie pompa silnikowa tzw. "Zerówka".W późniejszym czasie wybudowano drewnianą remizę służącą wiele lat. Ze względu na wymogi bezpiecznego przechowywania posiadanego sprzętu druhowie strażacy postanowili dołożyć wszelkich starań aby wybudować nową remizę, ale taką aby służyła nie tylko strażakom ale także mieszkańcom wsi. W 1995r zakończono budowę, a dnia 29 listopada tego roku budynek został przekazany jednostce przez władze gminy.
Remiza OSP w Bielance
POMNIKI
Na terenie gminy Raba Wyżna znajduje się wiele miejsc upamiętniających czas wojny i okupacji, gdzie toczyły się walki zbrojne. Wśród takich miejsc jest Pomnik Partyzantów w lesie ,,Bucznik’’ w Bielance.
Pomnik Partyzantów w lesie ,,Bucznik’’ w Bielance.
Źródła:
Urząd Gminy Raba Wyżna -,, Szlakiem historii Gminy Raba Wyżna” wydanie z 2014 r.
Folder ,,Gmina Raba Wyżna” wydanie z 2004 r https://ospbielanka.jimdofree.com/historia/
Bielanka dawniej i dziś – Wydawca Szkoła Podstawowa
Foto: Urząd Gminy Raba Wyżna
Bukowina - Osiedle to najstarsza wieś orawska leżąca w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Raba Wyżna na pograniczu Wielkiego Działu Wodnego, z którego wypływa potok Orawka.
Pierwsza informacja o wsi pochodzi z 1566 roku gdzie została nazwana ,,Bukowianką”, a w roku 1567 zmieniono nazwę na Bukowina. Wieś założona w czasach kolonizacji była rządzona przez sołtysów z rodu Bukowińskich. Na stoku góry żelaźnica znajduje się źródło Czarnej Orawy, który zmieniając się w rzekę Orawka przepływa przez Kotlinę Orawsko-Nowotarską i na samej granicy polsko-słowackiej uchodzi do sztucznego zbiornika wodnego - Jeziora Orawskiego . Nad Czarną Orawą leżą wsie Harkabuz , Podsarnie , Podwilk , Orawka i Jabłonka . Czarna Orawa należy do zlewiska Morza Czarnego. W miejscowości można także z pięknego szczytu pasma Beskidu Orawsko-Podhalańskiego zwanego Bukowiański Wierch zobaczyć piękne widoki z lewej strony Tatry oraz Beskid Żywiecki - Babia Góra, a z prawej strony Gorce – Turbacz oraz Beskid Wyspowy – Luboń Wielki. Obecnie Bukowina jest małą wsią liczy około 260 mieszkańców.
HERB
Miejscowość posiada swój herb jest to wilk oparty na bukach, nad nim w półkolu pięć gwiazd, które stanowią czytelny symbol Maryjny. Czerwień wiążąca się z rubinem oznacza tutaj hart ducha, wspaniałomyślność, odwagę, moc oraz zwycięstwo. Zieleń to wzniosłość, szlachectwo, godność, wielkoduszność inteligencje i szacunek.
Herb Bukowina - Osiedle
REMIZA OSP
Stary budynek GS przebudowany pod budynek Ochotniczej Straży Pożarnej przez Urzad Gminy Raba Wyżna dla strażaków z Bukowiny - Osiedle pod koniec XX wieku.
Remiza OSP w Bukowinie - Osiedle
KRZYŻ PRZYDROŻNY
Przydrożny Krzyż stojący na granicach miejscowości Bukowina - Osiedle a Podszkle.
Źródło:
Urząd Gminy Raba Wyżna - ,, Szlakiem historii Gminy Raba Wyżna” wydanie z 2014 r.
Folder ,,Gmina Raba Wyżna” wydanie z 2004 r https://www.fundacjapd.pl/1301
Foto: Urząd Gminy Raba Wyżna
Harkabuz to malownicza wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Raba Wyżna w górnym biegu potoku Orawka, pomiędzy stokami Wielkiego Działu (935 m n.p.m) a Bukowińskim Wierchem (940 m n.p.m.) o znacznych walorach klimatycznych i krajobrazowych.
Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska pierwszego sołtysa Bartłomieja Harkabuz. Pierwsi osadnicy przybyli tu na początku XVII wieku i byli zbiegłymi dobrymi strzelcami posługującymi się strzelbami odpalanymi przy pomocy lontu. Od 1611 zapisana jest w najstarszych kronikach jako wieś Harkabuz, a od 1687 należała do parafii w Podwilku.
Obecnie Harkabuz należy do parafii Podsarnie-Harkabuz, której proboszczem od 1 lipca 2006 r. jest ks. Leszek Uroda. Harkabuz. W 2006 roku wieś odwiedził były premier Kazimierz Marcinkiewicz, który dokonał otwarcia drogi "Solidarności", łączącej Harkabuz z Rabą Wyżną. 22 czerwca 2007 roku Harkabuz odwiedzili kard. Stanisław Dziwisz i wicepremier Andrzej Lepper. Zatrzymali sie oni przy tablicy upamiętniającej szlak papieski (którym często spacerowali Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i kard. Dziwisz) oraz szlak kurierski z czasów II wojny światowej. Harkabuz jest nie wielką miejscowością liczy około 575 mieszkańców.
SZKOŁA
Pierwszą szkołę wybudowano w Harkabuzie około 1885 r. - taka data była wyryta na „sosrębie". Jednym z najstarszych nauczycieli był Antoni Szymara. Po wybuchu II wojny światowej w jesieni 1939 r. Polska nauczycielka musiała opuścić szkołę. Przyszli nauczyciele słowaccy, gdyż Orawa została włączona do Słowacji. W szkole była tylko jedna sala, drugą wynajmowano u Jana Kowalka. Później utworzono drugą salę lekcyjną w pokoju nauczyciela, a nauczyciele poszli mieszkać na wieś. W roku 1945 po zakończeniu wojny Orawa wróciła do granic Polski. Wróciła też nauczycielka Zofia Stańska-Kondys i zaczęła urządzać szkołę, która była zdewastowana. Wszystkie akta szkolne, pomoce naukowe i zbiory biblioteczne, były rozrzucone po podłodze i częściowo zniszczone. Właśnie wtedy zginęły księgi, metryki oraz kronika. W 1948 wprowadzono do szkoły język słowacki. Nauczyciel uczył i po Polsku i po Słowacku. Taki stan trwał do 1960 roku. Dzieci uczęszczały do szkoły przez 7 lat kończąc 4 klasy. Klasa III trwała 2 lata, klasa czwarta 3 lata. Łączono klasy I z II i III z IV. Od 1962 wprowadzono 7-mio klasową Szkołę Podstawową z językiem polskim, od 1967 roku szkoła stała się 8-mio klasowa.
Budynek szkoły podstawowej w im. Marii Konopnickiej w Harkabuzie.
REMIZA OSP
Jednostka straży pożarnej powstała w 1925 roku. Jej założycielem był Marcin Bielak, a jego syn też Marcin był pierwszym komendantem. W tym to roku została zakupiona sikawka ręczna, która była przechowywana na prywatnej posesji u komendanta. W roku 1955 komendantem został Franciszek Harkabuz, który wraz innymi strażakami postanowili budować remizę. Właścicielami działek ,którzy przekazali na rzecz straży byli Marcin Bielak Józef Żądlak. Wybudowana remiza miała być z drewna, gdyż był to najtańszy i dostępny materiał, lecz nie wyrażono zgodę na drewniana i dzięki władz dostarczono pustaki i dachówki a mieszkańcy wsi mieli się zająć budową. W ten sposób w latach sześćdziesiątych powstał budynek Ochotniczej Straży Pożarnej w Harkabuzie.
Remiza OSP w Harkabuzie
HERB
Harkabuz ma swój Herb, który przedstawia klęczącego mężczyznę ubranego w tradycyjny strój Orawski z motywami góralskimi. Krzyż -symbol chrześcijaństwa, nawiązuje do zwycięstwa katolicyzmu na tych ziemiach, a klęczący Orawiak wyraża trwanie w wierze ojców. Gwiazda jako przewodniczka oraz róża oznacza dobroczynność, miłość Boga, męczeństwo, łaskę i zwycięstwo
Herb Harkabuza
POMNIK NA SZLAKU KURIERSKIM
W Harkabuzie na trasie na Żeleźnice powstał pomnik upamiętniający pamięć ludzi współtworzących konspiracyjne szlaki kurierskie 1939 – 1945 roku, którzy wierność idei Polski Wolnej i Niepodległej.
Podsarnie to jedna z najstarszych miejscowości na Górnej Orawie w województwie małopolskim w powiecie nowotarskim w gminie Raba Wyżna położona w dolinie potoku Orawka, pomiędzy Wielkim Działem, a Łysą Górą w Beskidzie Wyspowym.
W dokumentach historycznych nazywano Podsarnie Orawkę Średnią lub Orawką pod Sarną. Pierwszą wzmiankę znajdujemy w rejestrze podatkowym inwentaryzacyjnym dóbr rodziny Thurzan z 1567 roku. Nazwa wsi wiąże się z pierwszym sołtysem Melchiorem Sarną, który w 1585 r. otrzymał akt lokacyjny .
W XVII wieku ludność z Podsarnia była świadkiem walk religijnych na Orawie. Kiedy w 1618 roku Kościół w Podwilku stał się pod zaborem protestanckim, mieszkańcy Podsarnia, zdołali obronić swoje katolickie korzeni i dokonywali chrztów oraz ślubów w sąsiednich parafiach: Spytkowicach i Rabie Wyżnej. Świadczą o tym metryki tych parafii. W okresie rozbiorów wieś była pod panowaniem austriackim. W 1918 powróciła do Polski jednak podczas II wojny światowej znowu została zabrana przez państwo słowackie. W 1945 z powrotem stała się wsią należącą do Polski.
Obecnie miejscowość Podsarnie liczy około 817 mieszkańców.
KOŚCIÓŁ
Ponieważ miejscowość nie posiadała kościoła rozpoczęto starania o jej budowę 25 września 2003 roku. W 2000 Roku Jubileuszowym jedna z rodzin w Podsarniu (rodzina Edwarda Siarki) zdecydowała ofiarować grunty pod budowę świątyni. W grudniu 2003 roku Ks. Kardynał Franciszek Macharski wydał Dekret, w którym wyraził zgodę na przyjęcie darowizny pod budowę nowej, jak wtedy sądzono, kaplicy przez parafię Podwilk. 9 maja 2004 roku został powołany komitet budowy nowej kaplicy z udziałem ks. Proboszcza Kazimierza Guni. 30 lipca 2006 roku Ks. Leszek Uroda, jako rektor, odprawił pierwszą Mszę świętą w Podsarniu i Harkabuzie, a nazajutrz rozpoczęły się pierwsze prace na budowie. 10 października 2010 roku J. Em. Ks. Kardynał Stanisław Dziwisz Metropolita Krakowski otrzymał klucze do nowego Kościoła i odprawił w nim pierwszą uroczystą Mszę święta dokonując poświęcenia nowej świątyni i oddania jej w opiekę Czcigodnemu Słudze Bożemu Janu Pawle II, który kiedyś ma zostać patronem kościoła i wspólnoty parafialnej. 23 czerwca ks. Kardynał wydał dekret zmieniający nazwę parafii i nadający kościołowi i parafii patrona bł. Jana Pawła II. Uroczyście wprowadził relikwie bł. Jana Pawła II, poświęcił główny ołtarz z wizerunkiem Błogosławionego i udzielił sakramentu bierzmowania młodzieży.
Szkołę w Podsarniu wybudowano w 1921 r. posiadała ona tylko jedną klasę lekcyjną i mieszkanie dla nauczyciela. W szkole pracował tylko jeden nauczyciel, który uczył wszystkie dzieci. Z biegiem czasu przybywało uczniów, dlatego zaczęły się trudności lokalowe. Liczba dzieci uczęszczających na zajęcia szkolne wahała się już w granicach 70 - 90 uczniów, zaś liczba nauczycieli 1 - 3. Do roku 1975 nauka odbywała się w budynku starej szkoły i wynajętych u gospodarzy izbach lekcyjnych, oddalonych od siebie około 700 m. W roku 1975 oddano do użytku nową ośmioklasową szkołę. Od roku 1952 do roku 1993, czyli przez okres 41 lat w tutejszej Szkole Podstawowej pracowała pani Józefa Łopuch. Była bardzo lubiana zarówno przez uczniów, jak i przez rodziców, oraz pracujących z nią nauczycieli. Wychowała trzy pokolenia. Do wychowanków pani Józefy Łopuch należą nauczyciele tutejszej szkoły, są to: mgr Edward Siarka obecny Poseł RP, mgr Danuta Siarka dyrektor szkoły w Podsarniu, mgr Grażyna Janina Cholewa (od 2004 roku na zasłużonej emeryturze) oraz pracujący w sąsiednim Harkabuzie mgr Władysław Łabuz - dyrektor szkoły, pani Bogusława Warciak. Przez 11 lat pani Józefa Łopuch pełniła obowiązki dyrektora szkoły w Podsarniu. Była doceniana przez władze oświatowe za swoją sumienną pracę otrzymała po 20 latach Złoty Krzyż Zasługi, zaś po 35 latach krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Obecnie cieszy się zasłużoną emeryturą.
Budynek szkoły podstawowej im. Marii i Lecha Kaczyńskiego w Podsarniu
REMIZA OSP
W II połowie XIX wieku następuje bardzo szybki rozwój straży ogniowych. W 1930 roku mieszkańcy Podsarnia otrzymują ręczną motopompę. W 1934 roku ufundowano pierwszy drewniany budynek straży. Fundatorami byli Józef Kapuściak – który przekazał część działki, Ignacy Rapacz – sołtys wsi, Jan Chowaniec oraz Eugeniusz Skiciak, który w 1939 roku wyjechał do Kanady. Budynek przetrwał do 1960 roku a jedyna pamiątka po niej jest mała drewniana kapliczka. Podstawowe uzbrojenie ochotników stanowiła pompa ręczna aż do 1958 roku ,kiedy to na oczach bezradnych mieszkańców spłonął majątek Stefana Chowańca. To wydarzenie skłoniło mieszkańców do zbiórki na sprzęt dla strażaków. Na ten cel każde gospodarstwo przekazało po jednym drzewie a za uzbierane środki zakupiono w 1958 roku pompę mechaniczną. W 1973 zakupiono kolejną pompę PO3 a 5 lat później następną PO5. W 1974 za zgoda Gromadzkiej Rady Narodowej w Podwilku rozpoczęto budowę nowego budynku straży pożarnej a ukończono ze środków Gminy Raba Wyżna oraz Gminnej Spółdzielni w Rabce. W nowym budynku mieścił się Klub Rolnika na okres remontu Szkoły Podstawowej również uczono też tam dzieci. W 1986 roku Gmina Raba Wyżna zakupiła samochód bojowy marki ,, Żuk ‘’. W 1997 roku budynek OSP odremontowano i przystosowano pod gabinety: lekarski i stomatologiczny. 15 listopada 2000 roku w budynku OSP otworzono punkt Banku Spółdzielczego z Raby Wyżnej. W latach 2002-2003 przy budynku remizy dobudowano garaż na duży samochód bojowy, który wkrótce został zakupiony.
Remiza OSP w Podsarniu
HERB
Podsarnie posiada własny Herb, przedstawiający na niebieskim tle zielony smrek, przy którym na dwóch nogach stoi sarna, nad nią złoto- srebrna korona nawiązująca do historii tej ziem będącą królewszczyzną oraz gwiazda symbol Maryjny, przypominający przywiązanie ludu do wiary katolickiej. Znaczenia symboliki mają również: złoto – wielkoduszność, godność szacunek, inteligencje, srebro – szczerość, pokój, sprawiedliwość, i zwycięstwo. Zieleń wiąże się ze szmaragdem i oznacza: wolność, miłość, przyjaźń, nadzieję i zdrowie a błękit – czystość, lojalność, wierność rzetelność i dobrą sławę.
To wieś położona w województwie małopolskim w powiecie nowotarskim nad górnym brzegiem rzeki Raby, w dolinie górskiej rozszerzonej dolinami potoków, z których największy to Zaklęty Potok (Kosiczne).
Dolinę tę otaczają lesiste grzbiety Beskidu sięgające do 826 m., od południa Rabska Góra, od wschodu Piątkowa Góra. Pierwsza wzmianka o wsi Raba Wyżna została zamieszczona w rejestrach poborowych Królestwa Polskiego z 1581 roku. Miejscowość należała do dóbr kasztelana krakowskiego Spytka Jordana. Wioskę nazwano" Villa novae radicis. Nazwiska pierwszych osadników były przyjmowane do określenie nazwy roli i tak np. Ziębówka wywodzi swą nazwę od nazwiska - Zięby. Nazwy ról spełniały taką sama rolę jak nazwy ulic w mieście pozwalając na orientacje przestrzenną w danej miejscowości. Wieś rozwijała się bardzo szybko już w1887 roku były 4 młyny wodne ,w tym jeden dworski. W I połowie XIX w. ludność trudniła się tkactwem ale wyrabiano tylko grube płótna, które sprzedawano na miejscu lub innych targach w okolicznych miasteczkach. Dzisiaj Raba Wyżna jest dużą miejscowością o charakterze letniskowym w, której mieszka około 4350 mieszkańców.
URZĄD GMINY
Pierwszym lokalizacją Urzędu Gminy było piętro budynku mieszkalnego Antoniego Smółki znajdująca się pod stacją kolejową. W latach 1958 urząd został przeniesiony do nowo wybudowanego budynku remizy w ,,rynku”- obecna lokalizacja . W lat 70. XX wieku budynek uległ rozbudowie i mieścił się tu Gmach Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej oraz remiza OSP. Rada narodowa była organem władzy państwowej i podstawowym organem samorządu społecznego. W maju 1990 r. w związku z wejściem w życie kolejnej reformy administracyjnej rady narodowe zakończyły swoją działalność w połowie kadencji, co sprawiło, że utraciła charakter państwowy, a nabrała charakter samorządowy.
W 2003 roku OSP Raba Wyżna opuściła gmach Urzędu Gminy i przeszła do budynku – byłego ,,Domu Kultury ’’a obecnie Dom Strażaka, który znajdującego się obok Ośrodka Zdrowia. Od 2007 roku została przeprowadzona rozbudowa budynku Urzędu Gminy. Dnia 21.04.2010 nastąpiło oficjalne otwarcie nowego budynku Urzędu Gminy w Rabie Wyżnej.
Urząd Gminy W Rabie Wyżnej
SZKOŁA PODSTAWOWA
Początki szkolnictwa można znaleźć w zapiskach z 1591 roku, gdzie istniała w Rabie Wyżnej szkoła parafialna.
W 1890 r. wybudowano budynek przeznaczony na szkołę i nazwaną ją ,,białą szkołą”z powodu białych ścian- jest to budynek teraźniejszego przedszkola. W latach 1894/1895 przeprowadzono spis uczniów i tym czasie uczyło się już około 240 uczniów. W roku szkolnym 1926/1927 szkoła liczyła już siedem oddziałów, w którym uczyło się 249 dzieci oraz powołano pierwszy Komitet Rodzicielski, który zajmował się sprawami szkoły i uczniów. Trzy lata później zdecydowali się na otwarcie szkolnej świetlicy – miejsca, w którym uczniowie mogli spędzać wolny czas. W tych latach została opracowana nowa zasada funkcjonowania szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego. Powstały szkoły powszechne I, II i III stopnia a wstęp do gimnazjum dawało ukończenie VI klasy szkoły powszechnej.
W czasie wojny podobnie jak w innych regionach prowadzone było tajne nauczanie. Po II wojnie światowej nastąpiły zmiany ustroju i przemiany polityczne. W 1949 wprowadzono 11-letnią szkołę ogólnokształcącą składająca się z 7- letniej podstawówki i 4- letniego liceum. Z powodu trudności lokalowych nauka szkolna była prowadzona w czterech budynkach. W salach ,,białej szkoły”prowadzono lekcje klas V i VI w ,,czerwonej” (wynajmowany od kółka rolniczego) klasy I, II, i III, w baraku klasa IV a i VII a wynajętym domu parafialnym IV b. W 1957 r. została zakupiona od parafii grunt na budowę nowego budynku szkoły.
1 września 1964 roku przystąpiono do budowy nowej szkoły, tzw. tysiąclatki, a 12 września 1965 r. szkołę oddano do użytku. 15 września rozpoczęły się pierwsze zajęcia. Na terenie szkoły w 1966 r. zaczęła działać Spółdzielnia Uczniowska, oferująca artykuły szkolne oraz wyroby cukiernicze. W 1969 roku szkole nadano imię Władysława Broniewskiego. W roku 1976 zapisała się w pamięci jako rok przekształcenia szkoły podstawowej w Zbiorczą Szkołę Gminną w Rabie Wyżnej. W 1986 roku rozpoczęła się budowa boiska sportowego, która trwała dwa lata. Oprócz zajęć lekcyjnych szkoła oferowała uczniom szereg zajęć pozaszkolnych. Młodzież wyjeżdżała na różne wycieczki, a w czasie wakacji organizowano na terenie szkoły kolonie letnie. 1 września 1999 r. nastąpiła kolejna reforma szkolnictwa. Szkoła podstawowa obejmowała klasy I – VI, a dla starszych powstały trzyletnie gimnazja. Dotychczasowego patrona szkoły Władysława Broniewskiego zastąpiono św. Jadwigą Królową.
Z inicjatywy społeczności lokalnej, przy szczególnym wsparciu ks. biskupa Stanisława Dziwisza wybudowano Gimnazjum nr 1 w Rabie Wyżnej, które otrzymało imię Ojca Świętego Jana Pawła II. Uroczyste otwarcie gimnazjum odbyło się 7 XII 2002 r.
Budynek szkoły podstawowej im.Świętej Jadwigi Królowej w Rabie Wyżnej.
BANK SPÓŁDZIELCZY
Za początek działalności Banku Spółdzielczego w Rabie Wyżnej przyjmuje się datę 11 czerwca 1906 roku, kiedy to z inicjatywy ówczesnego proboszcza Księdza Adama Oczkowskiego odbyło się zebranie założycielskie i zarazem Pierwsze Walne Zebranie Spółki Oszczędności i Pożyczek w Rabie Wyżnej. Członków założycieli było 27, którzy uchwalili statut i rozpoczęli działalność Spółki.
Siedziba Spółki Oszczędności i Pożyczek ( bo tak w tych latach nazywał się Bank ) na początku mieścił się na plebani w Rabie Wyżnej – 1906 do 1933 r. a obsługę rolników prowadził dwa razy w tygodniu – Jan Bujas – nauczyciel z Raby Wyżnej – było to jedyne płatne stanowisko, pozostałe funkcje członków zarządu były honorowe, a obowiązki z tych funkcji wynikające pełnione były społecznie. Od 1933r. do 1969 r. siedziba spółki mieściła się w lokalach wynajętych aż do czasu wybudowania własnego budynku. W miarę upływu lat przekształcał się model Spółki, przybywało członków, zmieniano nazwy: Kasa Stefczyka – Spółdzielnia z nieograniczoną odpowiedzialnością – 1949 r.; Gminna Kasa Spółdzielcza w Rabie Wyżnej – 1950-1962; Bank Rolny 1962-1975; od 1975 roku do chwili obecnej Bank Spółdzielczy.
Bank Spółdzielczy w Rabie Wyżnej w 1969 roku doczekał się własnego budynku bankowego – kiedy to zakupiono działkę i wybudowano własny budynek bankowy. Spełniał on swoją rolę przez niespełna 30 lat. W swojej długiej historii Bank Spółdzielczy w Rabie Wyżnej przechodził przez różne ustroje polityczne i zawirowania gospodarcze Jednak rozwój Banku i związane z nim potrzeby lokalowe zmusiły Zarząd do podjęcia decyzji o rozbudowie istniejącego budynku. W lipcu 1996 roku rozpoczęto przebudowę BS i jego zaplecza, a ukończono we wrześniu 1998 r. W 2010 r. dokonano ponownej rozbudowy głównej siedziby Banku, a 6 lat później bank obchodził – jubileusz 110-lecia istnienia Banku Spółdzielczego w Rabie Wyżnej.
Bank Spółdzielczy w Rabie Wyżnej
REMIZA OSP
Ochotnicza straż pożarna została założona w 1908 roku przy istniejącym w Rabie Wyżnej Kółku Rolniczym, z inicjatywy administratora rabiańskiego majątku p. Cyratkiewicza. W 1919 straż miała już na wyposażeniu sikawkę ręczną, węże, mundury, liny, hełmy i toporki zakupione przez Kółko Rolnicze. Potrzebny sprzęt i wyposażeni pozyskiwali również za pieniądze, które pozyskiwali członkowie orkiestry, grając na różnych zabawach czy weselach.
Pierwsza remiza znajdowała się, w budynku urzędu gminy były to przełom lata 50.i 60. XX wieku, lecz strażacy nie chcieli dzielić remizy z gminą i po jakimś czasie wrócili do pomysłu własnej remizy. W latach 70. XX wieku rozpoczęła się budowa nowej i już obecnej remizy OSP w Rabie Wyżnej.
W 1973 roku OSP w Rabie Wyżnej udało się pozyskać auto strażackie marki Żuk, służył rabiańskiej jednostce do 1996 roku a zbiegiem czasu pozyskiwali coraz to nowocześniejsze samochody. W 2003 r. z okazji 95- lecia Ochotniczej Straży Pożarnej budynek – byłego ,,Domu Kultury ’’a obecnie Dom Strażaka zostaje poświęcony i oddany w użytkowanie OSP i mieszkańców Raby Wyżnej. OSP w Rabie Wyżnej w 2003 roku została odznaczona Złotym Medalem Za Zasługi dla Pożarnictwa. W 2006 roku jednostka OSP w Rabie Wyżnej została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.
Remiza OSP w Rabie Wyżnej
OŚRODEK ZDROWIA
W 1665 roku działał przykościelny szpital, stanowiący rodzaj domu dla ubogich, przytułku dla biednych i chorych. W 1765 roku dom szpitalny, w którym mieszkało sześć osób składał się z sypialni, dwóch izb oraz stajni. Około 1946 roku z inicjatywy Anny Olszyńskiej otworzono punkt Opieki nad Matką i Dzieckiem, który działał tylko w niedziele gdyż w tygodniu był zajęty przez przedszkole.
W latach 40 XX wieku powstał pierwszy Publiczny Ośrodek Zdrowia w Rabie Wyżnej mający siedzibę w domu Ryszarda Makowskiego na Pałaszówce. W roku 1958 ośrodek został przeniesiony do budynku Antoniego Smółki pod stacją kolejową. Wkrótce okazało się, że budynek jest za ciasny i podjęto budowę nowego Ośrodka Zdrowia. 16 maja 1974 roku dwupiętrowy obiekt została oddany do użytku, który mieścił gabinety lekarskie i dentystyczne, poradnie specjalistyczne, izbę porodową, aptekę, magazyn oraz mieszkania dla pracowników. Przez wiele lat Ośrodek służył mieszkańcom Raby Wyżnej oraz mieszkańcom Bielanki, Podsarnia, Bukowiny Osiedla, Harkabuza i Rokicin Podhalańskich. W 2009 roku została przeprowadzona termomodernizacja Ośrodku Zdrowia w Rabie Wyżnej, oraz przy ośrodku zostaje otwarta stacja pogotowia ratunkowego.
ZAKŁAD OPIEKUŃCZO-LECZNICZY
Inicjatorem budowy był lek. Med. Beata Czyrnek. Prace budowlane rozpoczęto z początkiem 1993 roku pod charytatywnym nadzorem inspektora mgr. inż. Rafała Czyrnka. W 2000 r. oddano do użytku Dom Opiekuńczo - Leczniczy im. Błogosławionej Siostry Faustyny Kowalskiej, który został poświęcony przez ks. Kardynała Franciszka Macharskiego. Zakład świadczy usługi medyczne w zakresie pielęgnacyjnym i rehabilitacji osób dorosłych cierpiących na choroby reumatyczne, ortopedyczno- urazowe, układu nerwowego.
W pierwszych dniach lutego przyjęto pierwszych czterech pacjentów. W budynku znajduje się 30 miejsc. Pokoje są dwu- i trzyosobowe i wszystkie posiadają łazienki dostosowane dla osób niepełnosprawnych. Do ośrodka przybywają pacjenci zarówno z województwa, jak i innych obszarów Polski.
Dom Opiekuńczo Leczniczy im. Błogosławionej Siostry Faustyny Kowalskiej w Rabie Wyżnej.
KRZYŻ MILENIJNY
Krzyż, będący dokładną repliką tego, który stoi na Giewoncie, ustawiony jest na zboczach Rabskiej Góry (783 m n.p.m.). Został on poświęcony w Wielki Piątek w roku 2000 przez ówczesnego biskupa pomocniczego archidiecezji krakowskiej kardynała Kazimierza Nycza.
Dojazd do krzyża wyznaczają stacje drogi krzyżowej, które ciągną się od kościoła p.w. Stanisława Biskupa Męczennika w Rabie Wyżnej. Później, na wysokości dworca PKP, zaczynają prowadzić nas w górę pomiędzy domami.
Droga jest wąska, stroma i kręta. Większość stanowi asfalt, później betonowe płyty, a ostatnie 100 m – szutrowa, ubita droga.
Piękna malownicza wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Raba Wyżna w dolinie rzeki Raby, do której wpływają potoki łączące się w jeden wspólny zwany Rokicianką.
Wspaniałe widoki roztaczają się w stronę Beskidu zachodniego z widokiem na Babią Górę, od strony południowej błękitny łańcuch Wysokich Tatr, a od strony północnej masywna góra Luboń.
Nazwa miejscowości pochodzi z gwarowego określenia gatunku wierzby zwanego ,,rokitą”. Początki osadnictwa przypadają na wiek XII i XIII, a planowaną akcję osadniczą rozpoczął zakon Cystersów. W 1584 roku Rokiciny weszły w posiadanie Spytków -Jordanów i należały do parafii w Rabce, a od 1629r. do parafii w Rabie Wyżnej. Wieś została podzielona na role, których nazwy powstały od pierwszych właścicieli. Od roku 1989 Rokiciny stały się samodzielną parafią.
Obecnie miejscowość Rokiciny Podhalańskie liczą około 1720 mieszkańców.
KOŚCIÓŁ PARAFIALNY
W roku 1989 dzięki inicjatywie ks. Stanisława Dziwisza oraz mieszkańców miejscowości powstał Kościół pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego wraz z cmentarzem i kaplicą cmentarną. Zrobiono i wypalono 80 tysięcy cegieł, gromadzono stal, piasek i deski. W ciągu kliku lat mieszkańcy wybudowali nowoczesny kościół z pięknym nowoczesnym ołtarzem darem od Polonii Chicago, a poświecenie odbyło się 4 sierpnia 1996 roku gromadząc licznych duchownych (około 40 księży) w tym metropolita krakowski Kardynał Franciszek Macharski. Kościół został wybudowany na niewielkim wzniesieniu, z którego rozpościera się widok na lasy i domostwa Rokicin. Na dziedzińcu koło kościoła parafialnego został postawiony pomnik, wykonany przez artystę rzeźbiarza Jana Sieka z okazji 25-lecia pontyfikatu Jana Pawła II. Przedstawia on postać Jana Pawła II i arcybiskupa Stanisława Dziwisza stojących pod krzyżem. Jego pomysłodawcą był proboszcz parafii w Rokicinach Podhalańskich ks. Antonii Syc.
Kościół parafialny pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego w Rokicinach Podhalańskich
SZKOŁA PODSTAWOWA
Początki szkoły datuje się na 1888 rok, który jest odnotowany w kronice szkolnej. Była to szkoła jednoklasowa, a nauka odbywała się w chatce góralskiej zwana ,, Domkiem Pustelnika” należąca do Szymona Gracza. W 1899 roku po kliku wezwaniach Rady Szkolnej Okręgowej oddano do użytku dwuizbową szkołę i uczyły się w niej dwie klasy. W czasie I wojny światowej zaczęła uczyć Zofia Dembińska, która szybko zyskała sympatie mieszkańców i została kierowniczką szkoły. W latach 1929-1947 uczyło się w szkole około 90 uczniów w 4 oddziałach
i pracowały już trzy nauczycielki a w 1948 szkoła otrzymuje nazwę ,,Szkoła Ogólnokształcąca Podstawowa” i uczęszczało do niej siedem klas licząc w sumie 136 uczniów. Dzięki Komitetowi Budowy Szkoły i Anny Filipek 05.01.1959 roku oddano do użytku piękny nowy budynek szkolny oraz powstało nowe boisko szkolne , duży ogród i sad. W roku 1979 przy udziale dyrektora szkoły Zofii Kołodziej, mieszkańców wsi oraz Kopalni Węgla Kamiennego Makoszowy został rozbudowany budynek szkoły, dzięki temu dzieci rozpoczęły naukę w dwóch budynkach i nie musiały uczęszczać do szkoły na dwie zmiany. 05 czerwca 1988 roku odbyło się nadanie szkole imienia Bronisława Czecha wielkiego sportowca i patrioty. Po wielkich staraniach dyrektora szkoły Danuty Faber 02.06.2009 roku poświęcona i oddano do użytku została nowa sala gimnastyczna, która cieszyła zarówno uczniów jak i mieszkańców wsi korzystających z obiektu.
Budynek szkoły podstawowej im. Bronisława Czecha w Rokicinach Podhalańskich
REMIZA OSP
W 1960 r. powstała Ochotnicza Straż Pożarna. Rejestracji dokonano wtedy w Urzędzie Gromady w Chabówce, gdyż w tym okresie należało tam sołectwo . Po dwóch latach starań rozpoczęła się praca nad budową remizy. Prace budowlane przebiegały bardzo sprawnie i bez żadnych dłuższych przerw. W 1976 r odbyło się uroczyste otwarcie i była oddana do użytku nie tylko dla strażaków, ale również mieszkańców jako dom weselny, a na poddaszu budynku umieszczono także przedszkole. W ciągu następnych lat remizę przebudowano i wykonano dodatkowy garaż dla samochodu bojowego, a przy okazji zwiększyła się sala zabaw pod uroczystości weselne jak i sala dla przedszkola. W latach 2007-2008 w ramach inwestycji gminnych przebudowano teren wokół remizy i powstał duży parking oraz plac zabaw.
Remiza OSP w Rokicinach Podhalańskich
POMNIK
Na terenie gminy Raba Wyżna znajduje się wiele miejsc upamiętniających czas wojny i okupacji, gdzie toczyły się walki zbrojne. Wśród takich miejsc jest pomnik poświęcony mieszkańcom Rokicin Podhalańskich zamordowanych podczas II wojny światowej.
Pomnik poświęcony mieszkańcom w Rokicinach Podhalańskich
Źródła:
Urząd Gminy Raba Wyżna -,, Szlakiem historii Gminy Raba Wyżna” wydanie z 2014 r.
Ochotnicza Straż pożarna w Rokicinach Podhalańskich w latach 1960-2010 wspomnienia Edwarda Antolaka
Folder ,,Gmina Raba Wyżna”wydanie z 2004 r
Rokiciny Podhalańskie miejscowość i szkoła dawniej i dziś – opracowanie nauczyciele Szkoły https://www.rokicinyparafia.pl/ https://parafiarabawyzna.pl/zarys_historii_parafii_raba_wyzna_27.html
25- LECIE klubu Raba Wyżna w Ameryce Północnej – rodzina Kuczajów https://www.zsprokiciny.rabawyzna.pl/
Foto: Urząd Gminy Raba Wyżna
Malownicza wieś leżąca w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Raba Wyżna w wąskiej dolinie u źródeł rzeki Raby.
Nazwa Sieniawa prawdopodobnie wywodzi się od słowa „sień” - zaciemnionego pomieszczenia prowadzącego do dalszej części domu. Miejscowość rozciąga się na długości około 6 km wzdłuż rzeki rozdzielająca dolinę na dwa pasma: lewe pasmo Gorców, a prawa pasmo Podhala. Miejscowość została założona w XVI przez Wawrzyńca Spytko Jordana. Od pierwszej połowy XVII Sieniawa stała się własnością dziedziców- pierwszym był Kasper Sierakowski z Bogusławic, który wybudował piękny dwór wraz z zabudowaniami i jest ona ozdobą wsi do dziś. Obecnie Sieniawa liczy około 1920 mieszkańców.
NOWY KOŚCIÓŁ
Samodzielna parafia w Sieniawie została erygowana przez metropolitę krakowskiego, kard. Franciszka Macharskiego dekretem z 1 lutego 1983 r. Jej pierwszym proboszczem został mianowany pochodzący z Nowego Targu ks. Tadeusz Kubowicz, który bardzo szybko przystąpił do budowy nowej świątyni. Budowę nowego kościoła rozpoczęto w rok 1987 r., a prace zostały zakończone w 1989 r. Kamień węgielny, pochodzący z grobu św. Piotra w Rzymie poświęcony przez papieża Jana Pawła II, wmurował 21 października 1990 r. metropolita krakowski. 28 lipca 2001 to ważna data w historii miejscowości wtedy bowiem nastąpiła konsekracja nowej świątyni pw. Niepokalanego Serca NMP w przez J. Em. ks. kard. Franciszka Macharskiego. Projekt kościoła wykonał mgr inż. architekt Tadeusz Jędrysko. Obraz umieszczony w ołtarzu głównym, przedstawiający Niepokalane Serce Najświętszej Marii Panny, został namalowany przez artystkę Marię Przyborowską z Warszawy. Jej mąż, oficer Wojska Polskiego, po 17 września 1939 dostał się do niewoli radzieckiej i osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku, po czym został przez NKWD zamordowany w Katyniu w kwietniu 1940. Malarka przyjechała do Sieniawy w 1941. W 1956 przekazała obraz w prezencie ks. proboszczowi parafii Raba Wyżna Józefowi Polońskiemu. Obraz z jego woli umieszczono w sieniawskim kościółku św. Antoniego, a po wybudowaniu nowej świątyni Niepokalanego Serca NMP został do niej przeniesiony.
Więcej informacji na stronie:
Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Sieniawie.
SZKOŁA PODSTAWOWA
Historia szkoły w Sieniawie sięga 1908 roku, zachowała się z tego okresu kroniki. W czasie istnienia szkoły, „poprzecinały” dwie wojny światowe i trzy zmiany ustrojowe państwa – w 1918 r., w 1945 r. i w 1989 r. Ta ostatnia przyspieszyła rozwój placówki i nadała jej nowoczesny kształt. Pierwszy budynek powstał w 1913 i skład się tylko z dwóch sal. W 1949 zaczęła się budowa boiska oraz powstał Komitet Budowy Szkoły. Nowy budynek został oddany do użytku w 1956 roku. 27 listopada 1983 roku Szkole Podstawowej w Sieniawie nadano imię piewcy Gorców – Władysława Orkana. Od tamtego dnia, co roku pod koniec listopada obchodzone jest Święto Szkoły, a tego dnia władza przechodzi w ręce uczniów. Dziś szkoła mieści się w dużym budynku z wybudowaną salą gimnastyczną w 2004 roku.
Budynek Szkoły Podstawowej im. Władysława Orkana w Sieniawie
REMIZA OSP
Straż pożarna w Sieniawie powstało w 1936 roku. Jego założycielami byli Andrzej Pałasz oraz Stanisław Wierzba.
Źródła: https://zabytek.pl/pl/obiekty/kapliczka-pw.-matki-bosk-861052
Kościół św. Antoniego w Sieniawie – Wikipedia, wolna encyklopedia
100-lecie Szkoły Podstawowej w Sieniawie – biuletyn
Urząd Gminy Raba Wyżna -,, Szlakiem historii Gminy Raba Wyżna” wydanie z 2014 r.
Folder ,,Gmina Raba Wyżna”wydanie z 2004 r
Foto: Urząd Gminy Raba Wyżna
Malownicza wieś leżąca nad rzeką Skawa w województwie małopolskim w powiecie nowotarskim w gminie Raba Wyżna. Piękne położenie Skawy między Gorcami, pasmem Lubonia, a na zachód pasmem Babiogórski daje możliwość organizowania ciekawych wycieczek.
Osada istniała już w XV wieku jako NISZAWA PARVA i jak wynika ze spisu poborów należała do parafii w Mszanie. Pod koniec XIX w. Skawa liczyła już ponad 284 mieszkańców i działał już w tym okresie szkoła ludowa oraz została wybudowana posesja Borowskiego – właściciela Skawy – która niestety nie zachowała się do naszych czasów. Dzisiaj skawa jest dużą miejscowością licząca około 4450 mieszkańców.
SZKOŁY PODSTAWOWE
Skawa chociaż była niewielka miejscowość miała w posiadaniu trzy szkoły podstawowe. Początki szkoły datuje się na rok 1885 została utworzona przez wielebnego ks. Tomasza Zubrzyckiego, proboszcza parafii rabczańskiej, do której należała gmina Skawa. Obowiązek nauki nadał gospodarz gminy Skawy, który ledwie umiał czytać, nie rozumiejąc nawet co czyta, zapewnił dzieciom obuwie, odzież, książki i obdarzał pieniędzmi. Nauka trwała tylko porą zimową od świętego Marcina do świętego Wojciecha ponieważ Profesor będąc rolnikiem z zawodu, pilnował pracy w gospodarstwie, a także uczęszczał na jarmarki i zarobki do dworu. Gmina miała na cel szkolny przeznaczony budynek własny, który po zorganizowaniu szkoły etatowej okazał się na cel ten niedostateczny, dlatego w dniu 8 czerwca 1888 roku odbyła się budowa nowego budynku szkoły. W 1932 roku Rada Szkolna Powiatowa zgodziła się na założenie klasy w górnej Skawie i poleciła wynająć salę, zaopatrzyć ją w ławki i inne sprzęty, wydzielić dzieci od I do IV oddziałów mieszkające w górnej Skawie oraz przenieść jedną z nauczycielek pracujących w głównym budynku szkolnym do górnej Skawy. Od dnia 11.11.1939 r. po otrzymaniu zezwolenia ze strony władz niemieckich, zorganizowano naukę w szkole środkowej. Dzieci z całej wsi, a więc ze Skawy dolnej i górnej miały tutaj uczęszczać, ponieważ brakowało nauczycieli. I tak powstała trzecia szkoła znajdująca się nie daleko kościoła. Praca w szkole w Skawie w czasie okupacji niemieckiej odbywała się regularnie były nawet miesiące, w których wszystkie okoliczne szkoły były zamknięte z powodu braku opału, a tylko szkoła w Skawie była czynna. Nic też dziwnego, że dzieci ze szkół sąsiednich (np. Chabówki) zaczęły uczęszczać do szkoły w Skawie. Zimą 1945 z powodu działań wojennych nauka w szkole została przerwana. W szkole kwaterowały wojska i przez jakiś czas był szpital wojskowy. Budynek szkolny i jego otoczenie zostało bardzo zniszczone z pomocy naukowych i aktów szkolnych nie pozostało ani śladu. Płoty i wiele ławek szkolnych zostało spalonych.
Budynek szkoły podstawowej Nr 1 im. Św. Jana Bosko w Skawie Budynek szkoły podstawowej Nr 3 im. Św. Brata Alberta w SkawieDawna szkoła podstawowa Nr 2 a obecnie budynek Przedszkola Gminnego W Skawie
POMNIKI
Na terenie Skawy znajdują się dwa pomniki -jeden znajduje się na cmentarzu poświęcony ofiarą I i II wojny światowej oraz represji stalinowskich. Drugi pomnik Św. Jana Bosko znajdujący się na terenie szkoły podstawowej.
Pomnik poświęcony ofiarą II Wojny Światowej w Skawie
