W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Dodatkowo, korzystanie z naszej witryny oznacza akceptację przez Państwa klauzuli przetwarzania danych osobowych udostępnionych drogą elektroniczną.
Nieopodal Kapliczki 06 września 1982 roku rozpoczęto budowę kościoła pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa, której podjął się ks. proboszcz Wacław Heczko. Kościół zbudowany jest na rzucie prostokąta, wybudowany z cegieł i kamienia ozdobnego. Przy wejściu do kościoła obok kropielnicy umieszczona jest tablica drewniana upamiętniająca pobyt ks. Kardynała Karola Wojtyły w Bielance, natomiast na ścianie frontowej wmurowany jest kamień węgielny wycinek marmuru z grobu Św. Piotra. Jest to dar od Ojca Świętego Jana Pawła II. Plac budowy poświęcił bp. pomocniczy krakowski Jan Pietraszko. Podczas wizytacji kanonicznej w czerwcu 1983 roku ks. bp Albin Małysiak poświęcił kamień węgielny z grobu św. Piotra w Rzymie. Natomiast poświęcenia nowej świątyni, noszącej wezwania Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Maksymiliana Marii Kolbego dokonał 6 XI 1983 roku ks. proboszcz Heczko. Pierwsza Msza święta została odprawiona w pierwsza niedziele adwentu w 1983 roku.
Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bielance.
KAPLICZKA
Wśród obiektów, które zasługują na szczególną uwagę w Bielance jest stara kapliczka pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa, która powstała w 1895 roku, wykonana przez dwóch gospodarzy. Dach pokryty został gontem a w ołtarzu znalazł się obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Na ścianach bocznych wymalowano świętych Błażeja oraz Macieja. W 1947 r. założono nowy dwudziestokilogramowy dzwon wykonany przez Felczyńskiego z Przemyśla. W 1969 r. przeprowadzono modernizacje kapliczki. Od strony północnej i południowej wycięto drzewa liściaste, a od wschodniej zrobiony wykopy i postawiono mur oporowy z betonu. Od 1975 r. Msza św. odprawiana była w każdą niedziele i święta, a 12 czerwca 1977 w kapliczce odprawił Mszę św. celebrujący ówczesny metropolita krakowski ks. kardynał Karol Wojtyła. W maju 2001 roku, przez Bielankę przeszła trąba powietrzna. Podczas tego zdarzenia kaplica została oszczędzona, a stu letnia lipa upadła obok.
Kapliczka pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bielance
KAPLICZKA PRZYDROŻNA
W drugiej połowie XIX w. z inicjatywy mieszkańca Bielanki stanęła jedna z najstarszych w gminie kapliczek przydrożnych, aby gromadzić ludność na modlitwę różańcową i majówkę. Niestety nie znany jest artysta , który wyrzeźbił postać Matki Boskiej z Dzieciątkiem przypominający figurkę najbliższej sercu wszystkich górali Matki Boskiej Ludźmierskiej. W tej jednak rzeźbie dzieciątko jest na prawej Ręce Maryi i trzyma w ręku różaniec.
Przydrożna kapliczka w Bielance
PRZYDROŻNA FIGURKA KRZYŻA
Zabytkowa figurka krzyża przy drodze Bielanka - Pieniążkowice. Pochodzi z początku XX wieku Żelazny krzyż z Jezusem Ukrzyżowanym a pod nim stojące kobiety - Maryja Matka, Maria, kuzynka Maryi oraz Maria Magdalena.
Zabytkowa figurka krzyża przy drodze w Bielance
Źródło:
Urząd Gminy Raba Wyżna -,, Szlakiem historii Gminy Raba Wyżna” wydanie z 2014 r.
Folder ,,Gmina Raba Wyżna”wydanie z 2004 r https://ospbielanka.jimdofree.com/historia/
Bielanka dawniej i dziś – Wydawca Szkoła Podstawowa
Foto: Urząd Gminy Raba Wyżna
Bukowina związana była z parafia w Podszklu, gdzie w kościele św. Rozalii mieszkańcy wsi przyjmowali chrzest i zawierali związki małżeńskie. Kiedy w 1975 roku spłonęła drewniana dzwonnica narodził się pomysł wybudowania kaplicy. W dniu 18 maja1998 rozpoczyna się pierwsza praca nad budową kościoła, który w ciągu kilka miesięcy na oczach mieszkańców wyrosła piękna świątynia wzniesiona rękami miejscowych cieśli i murarzy. W dniu 01 sierpnia 1999 ks. Kardynał Franciszek Macharski udziela konsekracji dając wyrazy szacunku dla mieszkańców. Już 17 września odbywa się pierwsza uroczystość odpustowa pod wezwaniem Podwyższonego Krzyża Świętego.
Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Bukowinie - Osiedle
KAPLICZKA
Przy wjeździe do wsi została wybudowana przez mieszkańców w latach 80-tych kapliczka Matki Bożej jako dar wdzięczności za wybudowaną drogę łączącą Bukowinę z resztą gminy, ponieważ do tego momentu była tam polna, błotnista droga utrudniająca dojazd do wsi. Niedługo potem stanął tam krzyż poświęcony przez księdza proboszcza, przy którym mieszkańcy odprawiali nabożeństwa majowe oraz coroczne nabożeństwa odpustowe z okazji święta Podwyższenia Krzyża Świętego aż do momentu poświecenia nowej świątyni.
Kamienna Kapliczka przydrożna w Bukowinie - Osiedle
Źródło:
Urząd Gminy Raba Wyżna - ,, Szlakiem historii Gminy Raba Wyżna” wydanie z 2014 r.
Folder ,,Gmina Raba Wyżna” wydanie z 2004 r https://www.fundacjapd.pl/1301
Foto: Urząd Gminy Raba Wyżna
W roku 1818 przez Jana Fifańskiego na drzewie została zawieszona mała kapliczka, postawiono na pamiątkę ocalenia życia ojca i syna, którzy szli podczas burzy, gdy obok nich piorun uderzył w drzewo, ale im nic się nie stało. W 1885 roku Państwo Jan i Maria Łosiowie zakupili tę działkę, a w 1914 r kapliczkę przebudowano na murowaną. Przetrwała ona czasy II wojny światowej. Niegdyś odbywały się tu majówki i znajdował się ołtarz na Boże Ciało.
Kapliczka Fifańskiego w Harkabuzie
DZWONNICA
W środku wsi znajduje się wieczna drewniana dzwonnica loretańska XIX w. zwężająca się ku górze, z pseudo izbicą i otworami okiennymi, kryta gontem. Konstrukcja drewniana na kamiennej podmurówce, wzmocnionej betonem, oszalowana deskami, a w części gontami. Na dole dodatkowo jedno podłużne okno. Drewniane drzwi po stronie południowej, nabite metalowymi ćwiekami. Nad drzwiami gontowy okap. Przed drzwiami kamienny schodek. Dzwon duży z inskrypcją: Sv. Joseph na chvalu Bohu i cest sv. Josephovi obec Harkabuz, sznur sięga do dołu. Drewniana drabina. Na futrynie drzwi wejściowych napis: R. budowy M.J.B.G. VIII 1923.
Drewniana dzwonnica loretańska XIX wieku w Harkabuzie
KOŚCIÓŁ – KAPLICA PARAFIALNA
W 1957 roku zrodziła się myśl budowy w Harkabuzie świątyni. Pozwolenie wydane zostało na budowę domu mieszkalnego, jednak w grudniu 1958 roku rozpoczęto budowę świątyni z drewnianych belek. Gdy władze partyjne stwierdziły, że zamiast budynku mieszkalnego stoi kościół, nakazały jego rozbiórkę oraz nałożyły kary finansowe na budowniczych. Gdy kary nie poskutkowały do rozbiórki wysłano wojsko. Wówczas sołtys wynegocjował, że rozbiórki dokona sam. Polecenie wykonał częściowo ponieważ budynek rozebrany został do wysokości budynku mieszkalnego. W czerwcu 1970 roku Ksiądz Kardynał Karol Wojtyła wizytując parafię w Podwilku pod pretekstem wizytacji cmentarza spotkał się z mieszkańcami Harkabuza i odprawił Mszę Świętą w tym domu. Od tej pory odprawiane były tam niedzielne Msze święte.
Kościół - kaplica pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Harkabuzie.
FIGURKA KRZYŻA
Kamienny krzyż słupowy postawiony na dwuczęściowym postumencie z piaskowca, z prawie pełnoplastyczną figurą Matki Bożej Bolesnej i z reliefem św. Jana Nepomucena z 1843 roku. Kapliczka stoi pomiędzy dwoma jesionami, wokół krzewy ozdobne i byliny otoczona płotem drewnianym.
Zabytkowy Krzyż fundacyjny z 1843 roku w Harkabuzie.
KRZYŻ Z 1835 ROKU
Do zabytków zalicza się również Krzyż piaskowy złocony z 1835 roku znajdujący się na cmentarzu w Harkabuzie.
W Podsarniu zachowała się XVII wieczna drewniana dzwonnica z ufundowana w 1924 roku przez rodaków z USA nazywana dzwonem świętego Izydora.
Drewniana dzwonnica z 1924 roku w Podsarniu
KAPLICZKA
Przy głównej drodze stoi zabytkowa kamienna figura św. Jana Nepomucena, ufundowana w roku 1874 przez Katarzynę i Jana Kapuściaków jako dziękczynne wotum za ocalenie przed powodzią (św. Jan Nepomucen jest patronem strzegącym przed powodzią, ratującym tonących i opiekującym się mostami i przeprawami). Rzeźba ustawiona jest na niewielkim cokole zwieńczonym gzymsem. Na frontowej ścianie znajduje się płaskorzeźba św. Katarzyny Aleksandryjskiej, która lewą rękę opiera na mieczu, w prawej trzyma palmę. Św. Jan Nepomucen na głowie ma biret, w ręce trzyma krzyż. Wokół figurki ustawiono cztery filary z kamienia łamanego a dwa filary ozdabiają kamienne wazony. Figura została odnowiona w 1998 roku przez Krystynę i Piotra Antoniaków. Figurka św. Jana Nepomucena jest wpisany w Rejestr Zabytków Województwa Małopolskiego.
Figurka Św. Jana Nepomucena w PodsarniuKapliczka Św. Jana Nepomucena z 1874 roku w Podsarniu
KRZYŻ Z 1811 ROKU
Do głównych zabytków należy też krzyż z 1811 roku znajdujący się na cmentarzu a w roku 2000 został poddany zabiegom konserwatorskim.
Krzyż 1811 rok w Podsarniu
KAPLICZKA PRZYDROŻNA
Kapliczka murowana z figurą Koronacji Matki Bożej, lata 60 XX w. Kapliczka wolnostojąca przy drodze, ogrodzona płotem metalowym, malowanym na brązowo. Miejsce odprawiania nabożeństw przed wybudowaniem obecnego kościoła.
Kapliczka przydrożna z figurą Koronacji Matki Bożej lata 60 XX w. w Podsarniu
Pierwszy malutki kościółek pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika, zbudowano w 1581 roku prawdopodobnie już przez spadkobierców Spytka Jordana, a zatem przez jego córkę Annę żonę Kacpra Zebrzydowskiego. Wyglądał bardzo skromnie. Zbudowany z drewna, posiadał dzwon oraz sygnaturkę. Były w nim drewniana chrzcielnica i puszka komunijna, a także monstrancja z miedzi. Świątynia posiadała trzy ołtarze, natomiast nad tęczą pomiędzy nawą i prezbiterium wisiał krzyż. W 1618 r. Raba Wyżna posiadała już pełne prawa parafialne – był to patronat szlachecki. Wśród miejscowości należących do parafii były Bielanka, Rokiciny, Sieniawa oraz połowa Spytkowic. W latach 60.-tych XVII wieku wybudowano w Rabie nowy murowany kościół, który otrzymał wówczas także całe uposażenie od prawnuka Wawrzyńca Spytka Jordana, Kacpra Sierakowskiego herbu Ogończyk. Nowy kościół w Rabie Wyżnej został konsekrowany 14 października 1668 roku. Konsekracji tej dokonał biskup sufragan krakowski Mikołaj Oborski. Świątynia, ta nosząca wezwanie św. Stanisława Biskupa i Męczennika oraz św. Anny miała jeden dzwon, który nosił datę 1678, natomiast w 1732 r. ufundowano drugi, mniejszy. Kolejny dzwon dla parafii, jak sam podaje w Kronice parafialnej, ofiarował sam proboszcz ks. Gottfried Fitz wraz z parafianami. W wieku XIX przystąpiono w Rabie Wyżnej do rozbudowy istniejącego kościoła parafialnego. Prace trwały przez dwa lata, od 1841 roku dobudowano dzwonnicę, gdyż do tej pory była oddzielna (prawdopodobnie drewniana), położono nowy dach i poszerzono świątynię. Całość poświęcił, dziekan makowski ks. Marcin Leśniak dnia 8 IX 1843 roku W ołtarzu głównym umieszczono, obraz patrona, św. Stanisława, zaś w jednym z bocznych ołtarzy obraz nieznanego artysty pt. Opłakiwanie Chrystusa. Uwagę zwracał także XVIII wieczny obraz Matki Bożej Rabiańskiej, otoczony lokalnym kultem. Trzeba przyznać, że świątynia ta była potężna jak na owe niezwykle trudne czasy i stanowiła spore przedsięwzięcie dla mieszkańców. W 1910 kościół rabiański z bogacił się o nowe organy i 4 nowe feretrony wykonane przez firmę Januta z Bochni. We wrześniu 1941 roku Niemcy zabrali z kościoła parafialnego oraz kaplic na terenie całej parafii wszystkie dzwony. Również całe otoczenie kościoła w Rabie, pola plebańskie, cmentarz przykościelny były zastawione czołgami i amunicją. W domu parafialnym przez kilka miesięcy mieszkały ciągle zmieniające się władze okupacyjne. Po wojnie od 1946 roku rozpoczęto prace mające na celu odbudowę wsi zniszczonej podczas wojny. Już w roku 1947 dla parafii w Rabie Wyżnej kupiono nowy dzwon o wadze 300 kg z napisem: „Na cześć Niepokalanego Serca Królowej Różańca ofiarują parafianie w Rabie Wyżnej w r. 1947”. W latach 1947-1961 przeprowadzono kosztowną budowę parkanu wokół kościoła wraz z ołtarzami. W latach 1952-1961 kościół unowocześniono o instalację elektryczną, a rodacy z Ameryki poprzez swoją ofiarę przyczynili się do nagłośnienia i naprawy organów. Kolejne dzwony o imionach „Józef” i „Stanisław” zakupiono w 1968 roku. W dniach 11-13 VI 1977 parafie w Rabie Wyżnej wizytował, J.E. ks. Karol kardynał Wojtyła była to historyczna wizytacja. W roku 1985 w kościele trwały prace nad polichromia sufitu oraz rozpoczęto budowę kaplicy Miłosierdzia Bożego nad kotłownią także inne prace remontowe. Koniec 2008 roku był początkiem renowacji kościoła. Od czerwca do października poprawiano więźbę dachową i wymieniono ocynkowaną blachę na miedzianą, a od lipca remontowano chór. W 2012 roku od maja do sierpnia trwały prace nad elewacją kościoła. Prace renowacyjne wnętrza kościoła zostały przeprowadzane w latach 2017 - 2018. Kościól p.w. św. Stanisława Biskupa wraz z wyposażeniem wnętrza kościoła jest wpisany w Rejestr Zabytków Województwa Małopolskiego.
Kościół parafialny pw. Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika w Rabie Wyżnej
DWÓR W RABIE WYŻNEJ
Pierwsza wzmianka o dworze z 1844 r. Wówczas był to dwór drewniany, kryty papą z kolumnami na ganku. Obecny budynek został wybudowany w 1900 r., w tym samym miejscu co dwór widoczny na katastrze z 1844 r. Jest to budynek murowany i kryty blachą.
Na początku XX w. majątek należał do pp. Zduniów, a następnie przeszedł w ręce pp. Głowińskich (córka pp. Zduniów wyszła za mąż za Głowińskiego ) do 1945r. W 1945 r. majątek przejął Instytut Zootechniki w Krakowie. We dworze znajdowała się siedziba kierownictwa Zakładu. W 1975 r. majątek przeszedł w ręce państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej Osiek – Gospodarstwo w Rabie Wyżnej. W latach 1980-83 wykonano remont kapitalny dworu na podstawie danych o jego dawnym wyglądzie zewnętrznym oraz wystroju wewnątrz. Dwór przekształcony został w Dome Wczasowy „Raba” dla pracowników ówczesnego Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej. W 1993 r. dwór i cały majątek przejęła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, następnie dwór odkupił potomek właścicieli majątku p. Głowiński. Budynek jest bardzo zaniedbany, zrujnowany i wymaga remontu.
Zabytkowy dworek w Rabie Wyżnej wybudowano w latach 1900 -1902
PARK DWORSKI
Park dworski krajobrazowy, naturalistyczny został założony na początku XX w. wraz ze ścieżkami spacerowymi i klombami kwiatowymi. Wśród drzew przeważają lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe, dęby. Wiek drzew około 100 lat. Z ciekawszych egzemplarzy wymienić należy okazy: graby pospolite, daglezja, sosny czarne, jesion wyniosły odmiana zwisła, buki pospolite. Zespół dworsko - parkowy jest wpisany w Rejestr Zabytków Województwa Małopolskiego.
• CZWORAK
Oficyna dworska wzniesiona została w latach 1900-1906.budynek murowany z cegły z użyciem kamieni ,tynkowany ,wzniesiony na planie prostokąta, parterowy, podpiwniczony dach dwuspadowy pokryty dachówką ceramiczną. Stylistycznie jednolity zespół zabudowy mieszkalnej. Obecnie mieszkania zostały wykupione przez lokatorów od Agencji własności Rolnej skarbu Państwa.
Czworak -dawna Oficyna dworska w Rabie Wyżnej
• ORANŻERIA -PALARNIA
Palmiarnia (oranżeria) została zbudowana na początku XX wieku, koło dworu, na terenie parku otaczającego dwór. Budynek odnowiony w latach 1980-83 służył za kawiarenkę dla gości wczasowych.
Oranżeria z początku XX wieku w Rabie Wyżnej.
• SPICHLERZ
Spichlerz wybudowany został również na początku XX wieku .budynek pierwotnie pełnił funkcję spichlerza ,a następnie został przerobiony na mieszkania dla pracowników .Obecnie mieszkania te zostały wykupione od Agencji Skarbu Państwa przez lokatorów.
Spichlerz z początku XX wieku w Rabie Wyżnej.
• STODOŁA DREWNIANA
Stodoła dworska została wzniesiona w latach 1890-tych. Stodoła drewniana Konstrukcji słupowo-belkowej Zbudowana na planie litery T .Wzniesiony budynek posiada interesujące rozwiązanie konstrukcyjne . Posiada on nietypowy pomost transportowy powiązany z konstrukcją sąsieków i boisk. Pomost ten nadwieszony nad sąsiekami ułatwiał transport siana i zbóż. Używany do chwili obecnej przez dzierżawcę gruntów wraz z zabudowaniami gospodarczymi od Agencji Własności Rolnej skarbu Państwa.
Drewniana stodoła wzniesiona w latach 1890-tych w Rabie Wyżnej.
KAPLICA III UPADKU
Na terenie parafii znajduje się kaplica III Upadku Pana Jezusa, wewnątrz której mieści się figurka Pana Jezusa przedstawiająca IX stację drogi krzyżowej. Powstanie kapliczki datuje się w latach 1870-1890 czyli II połowę XIX wieku. Istniej wiele legend jej powstania budowniczymi mieli być bracia Kulakowie, którzy na początku byli opiekunami. Po ich śmierci opiekę przejęły córki. W latach 1946-1947 kapliczka została zdewastowana, a figurka znaleziona w pobliskim lesie. Opiekunowie ponownie wnieśli figurkę i odremontowali. Prawdopodobnie odprawiane były tam msze święte a do dziś odbywają się przy niej majówki. Kaplica III Upadku jest wpisany w Rejestr Zabytków Województwa Małopolskiego.
Kapliczka III Upadku Pana Jezusa w Rabie Wyżnej.
KAPLICA CMENTARNA
Na cmentarzu parafialnym w Rabie Wyżnej znajduje się kaplica rodziny Zduniów, zbudowana w II połowie XIX wieku. Wybudowana w stylu krzyża greckiego, ma charakter neogotycki. Posiada wiele pięknych elementów kutych jak kraty w oknach, balustrada na schodach oraz akcenty na kolumnach. W kaplicy znajduje się grobowiec rodziny Bzowskich i Zduniów – najstarszy grobowiec z 1866 roku. Ze względu na wartość architektoniczną i historyczną obiekt stanowi dobro kultury i wpisany do rejestru zabytków. Kaplica cmentarna rodziny Zduniów jest wpisany w Rejestr Zabytków Województwa Małopolskiego.
Kaplica cmentarna rodziny Zduniów z II połowie XIX wieku w Rabie Wyżnej.
KAPLICZKA ŚW. MARKA
Data powstania określa się na 1900 rok. We wnętrzu znajduje się figurka Matki Boskiej, a poniżej metalowy krzyżyk. Kapliczka została postawiona po śmieci ostatniego z rodu Wilkoszewskich — Zygmunta, który pożyczył od chłopa imiennie Marek znaczną sumę pieniędzy i obiecał, że ją odda gdy Marek wejdzie na drzewo i za kuka jak kukułka. Marek wykonał zadanie, ale kiedy siedział na drzewie, dziedzic oddał strzał z dubeltówki i martwy Marek upadł na ziemię. Na tamtą okoliczność wystawiono kapliczkę i nadano jej imię św. Marka.
Kaplica cmentarna rodziny Zduniów z II połowie XIX wieku w Rabie Wyżnej.
FIGURKA KRZYŻA
Zabytkowa figurka krzyża przy drodze Raba Wyżna – Czarny Dunajec. Pochodzi z początku XX wieku Żelazny krzyż z Jezusem Ukrzyżowanym, a pod nim stojące postacie Matki Boskiej, Marii Magdaleny i św. Jana Ewangelisty. Umieszczona na krzyżu tabliczka przedstawia fundatorów.
Krzyż przydrożny z początku XX wieku w Rabie Wyżnej
DOM PARAFIALNY
Dla uczczenia jubileuszu 1900-lecia śmierci Pana Jezusa w 1933/1934 roku wybudowano dom parafialny. Mieścił bibliotekę i czytelnie, obszerną salę widowiskową ze scena oraz garderobę dla amatorskiego młodzieżowego kółka teatralnego, nad którym piecze sprawował kierownik szkoły Józef Gondek. Urządzano tam również zabawy taneczne. Pieniądze na jego budowę i wyposażenie pozyskiwano z festynów parafialnych, sprzedaży gruntu, składki i dary takie jak drzewa, kamień. Od wiosny 1939 w domu parafialnym we dworze i na plebani stacjonowały oddziały Korpusu Ochrony Pograniczna. Przez kilka miesięcy mieszkały tam ciągle zmieniające się władze okupacyjne. Za zaraz po wojnie wyremontowano wnętrza domu parafialnego założono nową scenę i ławki. W lutym 1948 r. państwo przejęło kontrole nad domem parafialnym i uruchomiono w nim kino ,,Orkan”.
W późniejszych latach w domu parafialnym uczono dzieci religii, fragment wydzierżawiono pod pocztę a na piętrze mieszkał organista. 26 lutego 2002 wybuch pożar domu parafialnego - spłonoł dach i podasze. Jeszcze tego samego roku podasze odbudowano, jednak prace romontowewe wnątrz budynku trwały dłużej.
Dom Parafialny w Rabie Wyżnej.
DWORZEC PKP
W 1899 roku przez Rabę Wyżną zostaje otworzona trasa kolejowa prowadzącą linię nr 99 Chabówka — Zakopane. Mimo trudnych warunków terenowych linia zbudowana została niewielkim stosunkowo kosztem. Budowa odbywała się przy oporze miejscowej ludności, zwłaszcza we wsi Raba Wyżna oraz w Nowym Targu. W tym okresie powstaje dworzec kolejowy w Rabie Wyżnej. Dzięki powstałej linii kolejowej wieś zyskuje prawdziwe połączenie ze światem, co wpływało na rozwój gospodarczy i turystyczny wsi.
W urokliwej miejscowości można zobaczyć zabytki m.in. z 1925 roku, zakupiony przez siostry zakonne Urszulanki majątek wraz z okazałym budynkiem dworu, który jako klasztor służył zakonnicom i mieszkańcom. Poświecenia dokonał ks. Adam Oczkowski proboszcz Parafii Raba Wyżna. Budynek odegrał bardzo ważną rolę w czasie II wojny światowej, był schronieniem podczas okupacji hitlerowskiej. Częstym gościem klasztoru był ks. Kardynał Karol Wojtyła — Ojciec Święty wraz ze swoim kapelanem ks. Stanisławem Dziwiszem — obecnie arcybiskupem seniorem. Potwierdzają te fakt zapisy w Kronikach Domowych i Złotej Księdze Klasztoru, aby upamiętnić te wizyty powstały tu szlaki turystyczne ks. kardynała Karola Wojtyły oraz im Ojca Świętego Jana Pawła II.
Obok klasztoru rozpościera się park dworski pochodzący z końca XIX wieku jako park krajobrazowy o powierzchni 3,0 he na terenie między dworem a zabudowaniami gospodarczymi. W parku można zobaczyć piękne okazy drzew min: klon srebrzysty, daglezja, trzmielina pospolita, lipa drobnolistna, świerk pospolity, sosny i czerwony dąb a najstarsze drzewa to okazy 100- letnie. W latach 20 dosadzono iglaki a w latach 40 sad jabłoniowy. W latach 70 dosadzono rząd iglaków wzdłuż torów kolejowych. Z historycznego układu kompozycyjnego zgodnego z katastrem z 1844 r. zachował się m.in. teren ogrodu przed dworem w formie parku krajobrazowego. Kompozycja przestrzenna parku i jego starodrzew podlegają ścisłej ochronie. Park Dworski jest wpisany do Rejestru Zabytków Województwa Małopolskiego.
Ze względu na przebudowę klasztoru i zabudowań gospodarczych wraz ze zespołem dworskim w 2014 roku na ,,Pałac Seniora”, budynku nie można wpisać w rejestr zabytków, ale jest obiektem chronionym przez konserwatora.
Dawny Klasztor Sióstr Urszulanek w Rokicinach Podhalańskich a od 2014 roku Pałac Seniora
GROTA
Tuż obok kościoła znajduje się pomnik kultury religijnej. Jest to Grota Maryjna powstała w 1927 r. z kamienia i odnowiona przez mieszkańców w 1983 r. W centralnym punkcie znajduje się okazała figura Matki Bożej, u podnóża której znajdują się schody ozdobione żywymi kwiatami oraz zniczami. Rokiciańska grota jest popularnym miejscem dla mieszkańców, często można tu zobaczyć modlących się w niej ludzi. Dawniej przy grocie odbywał się przegląd pieśni maryjnych, który zgromadził okoliczną młodzież i dzieci na majowe nabożeństwo.
Grota Maryjna czyli figura Matki Bożej z 1927 r. w Rokicinach Podhalańskich.
KAPLICZKI
W Rokicinach można odnaleźć wiele pięknych kapliczek, które są świadectwem głębokiej religijności mieszkańców wsi m.in. Kapliczka na roli Spyrłówka ,która upamiętnia tragiczne zdarzenie z II wojny światowej – śmierć przez rozstrzelanie matki z synem za nielegalny ubój prosiaka, kapliczka na trasie Piątkowej Góry - przypominająca o tragicznej śmierć kobiety, która zmarła na zawał serca idąc do kościoła oraz drewniana kaplica św. Jana Chrzciciela na roli Karbówka wybudowana 19 VII 1987 służąca mieszkańcom jako kościół do czasu wybudowania kościoła parafialnego.
Kapliczka Matki Boskiej w Rokicinach Podhalańskich
PRZYDROŻNA KAPLICZKA
Przydrożna kapliczka na roli Karbówka.
Przydrożna kapliczka w Rokicinach Podhalańskich
Źródła:
Urząd Gminy Raba Wyżna -,, Szlakiem historii Gminy Raba Wyżna” wydanie z 2014 r.
Ochotnicza Straż pożarna w Rokicinach Podhalańskich w latach 1960-2010 wspomnienia Edwarda Antolaka
Folder ,,Gmina Raba Wyżna” wydanie z 2004 r
Rokiciny Podhalańskie miejscowość i szkoła dawniej i dziś – opracowanie nauczyciele Szkoły https://www.rokicinyparafia.pl/ https://parafiarabawyzna.pl/zarys_historii_parafii_raba_wyzna_27.html
25- LECIE klubu Raba Wyżna w Ameryce Północnej – rodzina Kuczajów https://www.zsprokiciny.rabawyzna.pl/
Foto: Urząd Gminy Raba Wyżna
Zespół parkowo – dworski w Sieniawie leży w zachodniej części wsi, nad południowym brzegiem rzeki Raby. We wschodniej części znajduje się starodrzew małego parku krajobrazowego z końca XIX wieku. Najstarsze drzewa (150 – 200 lat) znajdują się na obrzeżu założenia. Świerki znaczące owal podjazdu mają 90 – 110 lat. Z drzew liściastych występują brzozy browkowate, buki pospolite, dąb czerwony, jesiony wyniosłe, klony pospolite, jawory, wiązy pospolite, robinie akacjowe, olchy czarne. Przy północnej granicy parku na brzegu skarpy stoi dwór z poł. XVII wieku. Dworek jest to mały murowany parterowy budynek z poddaszem i dachem pokryty gontem. Na parterze dworu mieściła się sień oraz trzy izby: jednej z nich można było przejść do sekretnego pokoju oraz spiżarki. Znajdowały się tam również: piekarnia, kapuśnica, a także pomieszczenia na cielęta. Na poddaszu nie było żadnych pomieszczeń mieszkalnych. Wyposażenie dworu było bardzo skromne. W otoczeniu dworu znajdowały się także: browar, piwnica, stodoła oraz obora na trzodę chlewną. Na wschód od dworku stoi spichlerz z poł. XIX a część zachodnia terenu dworskiego były zajęte przez Zakłady szklarskie. Zabudowania tego terenu zmieniły się, ale usytuowanie ich pozostało częściowo takie same. Stan terenów dworskich jest zachowane w granicach sprzed 1844 roku. Dwór wrza ze zespołem dworskim jest wpisany w Rejestr Zabytków Województwa Małopolskiego.
Zabytkowy dwór z XVII wieku w Sieniawie.
Zabytkowy spichlerz z poł. XIX wieku w Sieniawie.
KOŚCIÓŁEK DREWNIANY
W 1748 roku pod władzą kolejnego właściciela Andrzeja Sędzimira wybudowana została kaplica dworska - kościół św. Antoniego. Powstał na terenach dworskich w stylu charakterystycznym na Podhalu, z dachem krytym gontem i otwartymi sobotami. Kościół św. Antoniego jest perełką ciesielstwa góralskiego zbudowany z drzewa jodłowego otoczony lipami - pięknymi pomnikami przyrody liczącymi około 200 lat. Ołtarze w kościele są w stylu baroku: główny ołtarz z obrazem św. Antoniego z Padewskiego po lewej stronie ołtarz z obrazem Madonny Sieniawskiej a po prawej ołtarz z św. Józefa z 12 - letnim Jezusem. Wykonawca tych pięknych obrazów jest nieznany. 17 stycznia 1983 jest ważnym dniem dla mieszkańców Sieniawy, ponieważ Kardynał Franciszek Macharski wydał dekret powstania samodzielnej Parafii św. Antoniego. Kościół w Sieniawie został umieszczony na szlaku zabytków architektury drewnianej województwa małopolskiego. Kościół św. Antoniego jest wpisany w Rejestr Zabytków Województwa Małopolskiego.
Zabytkowy kościółek pod wezwaniem św. Antoniego w Sieniawie.
DWORZEC PKP
W 1899 roku przez Sieniawę zostaje otworzona trasa kolejowa prowadzącą linię nr 99 Sucha Chabówka — Zakopane. Mimo trudnych warunków terenowych linia zbudowana została niewielkim stosunkowo kosztem. W tym okresie powstaje dworzec kolejowy w Sieniawie. Dzięki powstałej linii kolejowej wieś zyskuje prawdziwe połączenie ze światem, co wpływało na rozwój gospodarczy i turystyczny wsi.
Budynek dworca PKP w Sieniawie z 1988 r.
STARA PLEBANIA
Początkowo służył jako Dom Ludowy, w którym zamieszkiwała artystka – malarka Maria Przyborowska z Warszawy. Później budynek był przeznaczony jako plebania, a obecnie to siedziba Koła Gospodyń Wiejskich w Sieniawie oraz stowarzyszenia ''Zakątek Sieniawski”.
Budynek starej plebani w Sieniawie
DZWONNICA
Drewniana dzwonnica loretańska z XVIII wieku.
Zabytkowa dzwonnica wiejska w Sieniawie z XVIII wieku.
KAPLICZKA (koło dworca PKP)
Kapliczka z 1899 roku znajdująca się przy dworcu kolejowym ułożona pomiędzy dwoma dorodnymi lipami powstała na pamiątkę powstania dworca kolejowego.
Kapliczka przy dworcu PKP w Sieniawie.
KAPLICZKA PW. MATKI BOSKIEJ OPIEKUNKI
W Sieniawie można zobaczyć wiele przydrożnych kapliczek oraz krzyży min. wybudowana przez mieszkańców kapliczka domkowa pw. Matki Boskiej Opiekunki znajdująca się na roli Koterbówka, która powstała na pamiątkę zatrzymania się właśnie w tym miejscu epidemii cholery w 1873 roku.
Kapliczka pw. Matki Boskiej Opiekunki w Sieniawie z 1873 roku .
Ochotnicza Straż Pożarna w Skawie została założona w 1926 r., a więc 7 lat po I wojnie światowej, kiedy to nastąpił intensywny rozwój polskiego strażactwa. Była to i jest najstarsza organizacja działająca w Skawie. Inicjatorami byli działacze skawiańscy przy czynnym wsparciu księży salezjanów, którzy wówczas tworzyli podwaliny pod przyszłą parafię w Skawie. I Prezesem OSP w Skawie został Julian Bedronek. Była to już zorganizowana grupa ludzi, która jak na razie nie posiadała nic prócz dobrych chęci. Po niedługim czasie otrzymano z powiatu kilka wiader, tłumice, a bosaki zostały wykonane w kuźni przez członka i założyciela– Franciszka Gacka kowala z zawodu. Umieszczono ten sprzęt w szopie po budowie kościoła. Była to pierwsza remiza. I tak to trwało dość długo bo do 1933 roku, kiedy to zakupiono pierwszą ręczną pompę dwucylindrową, a pierwsi strażacy zostali przeszkoleni na odpowiednich kursach w Rabce i Jordanowie. Naturalne przejście od konewki , czy ręcznej sikawki do dzisiejszego samochodu gaśniczego nie przyszło tak sobie . Wymagało to wiele ofiarności i zabiegów byłych i obecnych działaczy skawiańskich. Skawa po II wojnie światowej wybudowano Dom Strażaka, w którym znajduje się 21 pomieszczeń, 2 garaże i sale widowiskowa.
Remiza OSP w Skawie
KOŚCIÓŁ
W roku 1920 w Skawie rozpoczęli swoją działalność Salezjanie, którzy na prośbę miejscowej ludności wybudowali zakład dla młodzieży oraz kościół. W okresie między wojennym księża salezjanie rozwijali działalność duszpasterską, społeczną i kulturalną. Powstały mleczarnie, Polski Komitet Opiekuńczy oraz Kasa Stefczyka. Podczas okupacji 1 marca 1942 roku metropolita Adam Stefan Sapieha erygował w Skawie parafie Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. W roku 1957 w kościół wyposażono w organy, w 1985 zawieszono dzwony, a trzy lata później zamontowano witraże. W 1995 roku kościół został przebudowany i odnowiony przez artystów z Krakowa oraz odremontowano i poszerzono cmentarz, wybudowano parking i rozbudowano plebanie, wybudowano również nową kaplice na Dolnej Skawie.
Kościół Parafialny pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych w Skawie
KAPLICZKA
W urokliwej miejscowości wiele zabytków zostało zniszczonych, ale w dobrym stanie zachowała się Kapliczka Najświętszego Serca Jezusowego z XIX wieku z dawien dawna gromadziła mieszkańców Skawy na modlitwę i organizowane nabożeństwa. W roku 1975 przeprowadzono jej gruntowny remont, dzięki poczynionym pracom w kaplicy można było prowadzić spotkania katechetyczne dla dzieci i młodzieży. W różnych okresach odprawiano w kaplicy regularnie Msze św. w niedziele, święta oraz Pierwsze Piątki. Obecnie w kaplicy odprawiana jest Msza św. z okazji odpustu w Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Kapliczka Najświętszego Serca Jezusowego w Skawie
DWORZEC PKP
16.12.1884 roku przez Skawę zostaje otworzona trasa kolejowa prowadząca linię nr 98 Sucha Beskidzka — Chabówka. W tym okresie powstaje dworzec kolejowy w Skawie. Dzięki powstałej linii kolejowej wieś zyskuje prawdziwe połączenie ze światem, co wpływało na rozwój gospodarczy i turystyczny wsi.
Pierwsza wzmianka o wsi Raba Wyżna została zamieszczona w rejestrach poborowych Królestwa Polskiego z 1581 roku. Czytamy tam, że miejscowość należy do dóbr kasztelana krakowskiego Spytka Jordana. Wioskę określano nazwą " Novae Radieis" (na surowym korzeniu). Miała 23 półłanków (po około 24 morgi), 8 zagród z rolą po parę morgów, 2 zagrodników bez roli (obejście z ogrodem), 2 komorników z bydłem, 1 komornika bez bydła, 3 rzemieślników, łan sołtysi, 2 zarębników (role z karczunku), 1 folusz. Łącznie we wsi istniały 43 gospodarstwa. Zagrody lokowane były przy drodze wijącej się w dolinie jak łańcuch, stąd nazwa łańcuchówka. Każdy osadnik miał własną drogę dojazdową do swojego pola. Nazwiska pierwszych osadników gospodarujących na danej roli były przyjmowane na określenie jej nazwy i tak np. Ziębówka wywodzi swą nazwę od nazwiska pierwszego jej właściciela - Zięby.
Gospodarczy rozwój wsi:
Pierwsza połowa XX wielu była okresem znacznego ożywienia gospodarczego i kulturalnego dla Raby Wyżnej. We wsi działały młyny, tartaki, warsztaty tkackie, olejarnie. Z okresem tym wiąże się działalność ostatnich dziedziców Zduniów, Głowińskich. Zapisali się w dziejach wsi jako dobrzy i światli gospodarze, dbający o wprowadzenie postępu rolnego, wspierający oświatę. Byli właścicielami 15 % gruntów ornych . Poprzednimi właścicielami majątku byli Sierakowscy (1787), Wilkoszewscy (1885).
W 1902 został zbudowany pałac w stylu secesyjnym przez profesora UJ Konrada Kuhla dla Jana Zdunia. Następnie poprzez małżeństwo przeszedł w ręce Głowińskich, pozostając w ich rękach do 1945 roku.
Rok 1906 to początek działalności Banku Spółdzielczego w Rabie Wyżnej. 11 czerwca z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Adama Oczkowskiego odbyło się zebranie założycielskie "Spółki oszczędności i pożyczek" z udziałem dr. Franciszka Stefczyka i dr. Jana Zdunia.
W 1933 roku z okazji 15 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę uczniowie posadzili drzewa w okopach z czasów I wojny światowej i w ten sposób powstała Aleja Sobieskiego.W latach 1933/34 wybudowano dom parafialny dla uczczenia 1900 - lecia Śmierci Pana Jezusa. W latach 1934-1939 wyposażono go w bibliotekę, meble, radio, lampy ozdobne, zainstalowano scenę, kupiono fisharmonię, urządzenia kuchenne, skompletowano kostiumy, urządzono również czytelnię.
W latach I wojny światowej i międzywojennych wieś była uboga, gleby mało wydajne, nie uprawiane racjonalnie. Panował głód i zarazy.
Raba Wyżna w czasie II Wojny Światowej:
Od wiosny 1939 roku w domu parafialnym, we dworze i na plebani stacjonował oddział Korpusu Ochrony Pogranicza.
Gdy wybuchła II wojna światowa (1 X 1939 r.) wielu mieszkańców Raby opuściło domy i udało się na Wschód. Uciekając przed Niemcami dotarli, aż do Podhajec. Wielu mieszkańców szukało schronienia w okolicznych lasach.
2 XI 1939 roku miała miejsce bitwa między Niemcami i Polakami na linii Jamne w kierunku kościoła w Rabie Wyżnej. Na skutek bitwy spłonęło 40 domów w dolnej części Raby Wyżnej i w Rokicinach. Trzeciego dnia wojny Niemcy zatrzymali wszystkich mężczyzn idących do kościoła na mszę św. niedzielną i wywieźli do Austrii.
W domu parafialnym w Rabie przez kilka miesięcy mieszkały ciągle zmieniające się władze okupacyjne, a następnie - aż do końca wojny - mieścił się skład kontygentu zbożowego, który ludność musiała oddawać okupantom. We wrześniu 1941 roku Niemcy zabrali dzwony z kościoła. W czasie okupacji istniał w Rabie Wyżnej punkt przerzutowy ludzi za granicę. Kierował nim ks. Stanisław Kądziołka, który został aresztowany przez gestapo 13 XI 1942 roku i osadzony w obozie koncentracyjnym W 1942 roku wybuchła epidemia czerwonki, co stało się przyczyną zamknięcia świątyni. W czasie wojny w pałacu Głowińskich, odbywało się tajne nauczanie.
W czasie II wojny światowej Niemcy skonfiskowali pałac Głowińskich. W 1944 roku Wanda Głowińska, jako sanitariuszka uczestniczyła w powstaniu warszawskim, a następnie została wywieziona do obozu Rawensbruck, gdzie przebywała do kwietnia 1945 roku. W 1945 roku Głowińscy wrócili do majątku w Rabie Wyżnej. We dworze stacjonował sztab jednostki radzieckiej. Majątek Głowińskich został przekazany na własność państwa. W 1985 roku pałac Głowińskich został wpisany do rejestru zabytków kultury. W 1995 roku Głowińscy wystąpili do Agencji Nieruchomości Rolnej Skarbu Państwa o pałac w Rabie Wyżnej wraz z przylegającym parkiem, który wykupili w 1999 roku.
Odbudowanie zniszczonej przez wojnę wsi:
Po wojnie majątek dziedziców należał do Ministerstwa Rolnictwa. W latach 1945/46 mieszkańcy Raby naprawiali zniszczenia wojenne. W 1947 roku zakupiono nowy 300-kilogramowy dzwon do kościoła. W 1957 roku oddano do użytku budynek urzędu gminy, który w późniejszym czasie został rozbudowany. W marcu 1961 roku mieszkańcy Raby Wyżnej obchodzili otwarcie wiejskiego domu towarowego, a 1 VI 1964 roku przystąpiono do budowy szkoły, która została uroczyście oddana do użytku 12 IX 1965 roku.
Od początku 1973 roku Raba Wyżna stała się gminą w skład, której weszły następujące miejscowości: Bielanka, Sieniawa, Podsarnie, Bukowina Osiedle, Harkabuz, Spytkowice, Skawa i Rokiciny Podhalańskie. W 1985 roku pałac Głowińskich został wpisany do rejestru zabytków, a w 1997 roku Kaplica III Upadku, która została wzniesiona pod koniec XIX wieku.
