Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku
ul. Jana Pawła II 65A,
07-221 Brańszczyk,
tel. 515 168 733
e-mail: centrumkultury@branszczyk.pl
www: https://centrumkulturybranszczyk.pl/skansen/o-skansenie/
facebook: https://www.facebook.com/SkansenBranszczyk
Dążąc do nowoczesności podejmując działania, by nasze życie było łatwiejsze nie możemy zapominać o tym co było. A często tak jest szczególnie w warunkach wiejskich, że w pogoni za nowoczesnością zapominamy o tradycji i wielowiekowej wiejskiej kulturze. Dlatego zmierzając do modernizacji wsi, pamiętać należy o poszanowaniu kulturowego dziedzictwa narodowego.
Te przemyślenia stały się zaczątkiem działań skierowanych na budowę skansenu. Pomysł ten powstał wiele lat temu, jednak już na początku pojawił się problem ze znalezieniem odpowiedniego miejsca. I tutaj z pomocą przyszedł Powiat Wyszkowski, który nieodpłatnie użyczył gminie część działki Domu Pomocy Społecznej w Brańszczyku. Miejsce idealne na tego typu obiekt, wymagało jednak na wstępie wiele pracy przygotowawczej.
W 2014 r. gmina Brańszczyk uzyskała dofinansowanie na ten cel z PROW pn. „Ochrona dziedzictwa kulturowego poprzez utworzenie skansenu w Brańszczyku przy projektowanym szlaku św. Jakuba do Łomży”.
I tak, już dziś, możemy zwiedzać drewnianą chatę, dom bartnika, stodołę, i kuźnię, które stanowią pierwszą część parku etnograficzno-przyrodniczego, który powstaje w Brańszczyku.
W następnych latach gmina zamierza kontynuować rozpoczęte dzieło, wzbogacając je o nowe budynki. Nadszedł dobry czas na tego typu zamierzenia, gdyż istnieje możliwość pozyskiwania dotacji z funduszy europejskich. Warto dodać, że gmina Brańszczyk z zamiarem dalszych działań pozyskała od powiatu kolejną działkę, tę ze stawami na terenie DPS, która odpowiednio zagospodarowana łącznie z terenem obecnego skansenu stworzy w przyszłości park etnograficzno-przyrodniczy w Brańszczyku.
Chata drewniana
Chatę przeniesiono do skansenu z Trzcianki przed przeniesieniem dom nosił numer 223. Jest to budynek przedwojenny składający się z jednej dużej izby, kuchni i przedsionka z dobudowanym gankiem i pięknie zagospodarowanym przydomowym ogródkiem z wiklinowym płotem.
Wyposażenie chaty stanowią dary od mieszkańców gminy, które były dawniej podstawowym wyposażeniem każdego domu. Możemy zobaczyć w izbie m.in. zydel, ślaban, maszynę do szycia i kufer, a także kołowrotki i stary stół z kredensem. A w kuchni, jak u każdej gospodyni, niecki do wyrabiania chleba, maślnice, drewniany kredens. Na ścianach obrazy religijne i ozdobne pasiaki.
Stodoła z bala
Stodoła pochodzi z gajówki Tuchlin, podobnie jak chata, została przeniesiona do skansenu do celów wystawienniczych w 2014 r. W stodole znajdują się maszyny mechaniczne z XIX i początku XX wieku. Warto przyjrzeć się młocarni szerokomłotnej, która służyła niegdyś dziedzicowi Brańszczyka, Adolfowi Rudzkiemu.
W stodole obejrzymy również sprzęty ręczne takie jak: widły drewniane, cepy, motyki, kosy, sierpy, narzędzia stolarskie, beczki i akcesoria szewskie. Na uwagę zasługuje umocowana wysoko na linie socha dwupolicowa, służąca niegdyś do orania ziemi, a także drewniane radło przekazane do skansenu przez sołectwo Udrzyn.
Kuźnia
Budynek Został przeniesiony na wiosnę 2015 r z miejscowości Udrzyn. W kuźni można obejrzeć dmuchawę kowalską, starą wiertarkę, szlifierkę ręczną i pokaźny zbiór podków.
Studnia
Replika studni została usytuowana na środku placu skansenu. Ciekawostką jest, że podobna studnia istniała we dworze w Brańszczyku jeszcze na początku XX wieku, a w Skansenie Kurpiowskim w Nowogrodzie znajduje się jej rekonstrukcja.
W ramach pozyskanych pieniędzy wykonano także ogrodzenie placu, pobudowano bramę wjazdową oraz wykonano drogi komunikacyjne. W 2015 r. wybudowano drugą stodołę, studnię z żurawiem oraz chlewik, w którym podczas dożynek gminnych w sierpniu 2015 r. można było oglądać wystawę drobiu ze Stowarzyszenia Hodowców Drobiu Rasowego „Czubatka Polska”.
Idea powstania skansenu spotkała się z akceptacją i zaangażowaniem mieszkańców gminy poprzez przekazywanie do skansenu pamiątek po swoich przodkach. Dzięki temu na koniec sierpnia 2015r . w skansenie znalazło się już ponad 500 eksponatów, które tworzą wyposażenie budynków skansenu. Zachęcamy do dalszego przekazywania dawnych maszyn i przedmiotów codziennego użytku, które w naszych domach niszczeją, a w skansenie mogą zyskać drugie życie.
Powodzenie tego pięknego zamierzenia zależy od wszystkich mieszkańców gminy, stąd prośby o przekazywanie pamiątek o naszej wspólnej historii. Eksponaty można przekazywać sołtysom lub do Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Brańszczyku. Każdy nawet najmniejszy dar zostanie zewidencjonowany wraz z nazwą darczyńcy.
Zapraszamy do odwiedzenia Skansenu, szkoły i grupy zorganizowane.
