Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Doświadczasz przemocy w rodzinie? Sprawdź, z jakiej pomocy możesz skorzystać.
Czym jest przemoc w rodzinie?
Przemoc w rodzinie to każde celowe działanie lub brak działania, na przykład zaniedbania, które powodują krzywdę i cierpienie fizyczne albo psychiczne członka rodziny. Sprawca przemocy wykorzystuje przewagę nad ofiarą i narusza jej podstawowe prawa, takie jak godność, wolność i nietykalność cielesną.
Formy przemocy
- przemoc fizyczna – jeśli ktoś cię bije, popycha, szarpie, kopie, dusi,
- przemoc psychiczna – jeśli ktoś cię obraża, wyzywa, poniża, nie pozwala na kontakt z bliskimi, kontroluje twoje działania, stale krytykuje,
- przemoc seksualna – jeśli ktoś cię molestuje, zmusza do współżycia lub jakichkolwiek innych zachowań seksualnych,
- inne zachowania – na przykład jeśli ktoś, od kogo jesteś zależny, pozbawia cię opieki, której potrzebujesz, zmusza do picia alkoholu, brania narkotyków.
Ofiarą przemocy w rodzinie może być każdy – dziecko, osoba z niepełnosprawnościami, małżonek, partner, osoba starsza.
Kto moze skorzystać?
Każdy, kto doznaje przemocy w rodzinie
Z jakiej pomocy możesz skorzystać?
Zwróć się do służb lub organizacji, które oferują pomoc osobom dotkniętym przemocą w rodzinie. Nie bój się szukać pomocy!
Znajdź kogoś, komu możesz zaufać i porozmawiaj z nim. To ważne, aby ktoś cię wspierał.
Formy pomocy, z których możesz skorzystać
1. Zawiadom policję
Kiedy wzywasz policję?
Jeśli czujesz, że bezpieczeństwo twoje albo twoich bliskich jest zagrożone – nie zastanawiaj się – natychmiast wezwij policję.
Pod jaki numer dzwonisz?
112 – ogólny numer alarmowy. Pracownik numeru przekieruje twoje zgłoszenie do odpowiednich służb ratunkowych – policji, straży pożarnej lub pogotowia ratunkowego,
997 – numer alarmowy policji. Zadzwonisz do najbliższej jednostki.
Jeżeli z jakichś powodów nie chcesz dzwonić na policję, możesz skontaktować się z „Niebieską Linią” pod numerem 800 120 002 – konsultanci pomogą ci, powiedzą ci, co najlepiej zrobić w twojej sytuacji
Niebieska linia jest bezpłatna i czynna całą dobę.
Co zrobi policja?
zatrzyma osobę, która stosuje przemoc – jeśli popełniła przestępstwo lub jest obawa, że je popełni,
zabezpieczy ślady i dowody przestępstwa,
rozpocznie procedurę Niebieskie Karty.
Podczas interwencji możesz powiedzieć policjantom, że chcesz złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Funkcjonariusze poinformują cię o dalszych krokach.
Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa możesz również złożyć samodzielnie w dowolnym momencie. Skontaktuj się z najbliższym komisariatem policji.
Niebieskie Karty to procedura, podczas której przedstawiciele różnych instytucji publicznych współpracują ze sobą, aby pomóc osobie dotkniętej przemocą w rodzinie. W skład specjalnego zespołu wchodzą, między innymi policjant, psycholog, lekarz, pracownik społeczny. Zespół ten przygotowuje plan pomocy pokrzywdzonej osobie, wspiera ją i dba o jej bezpieczeństwo.
Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa to informacja o sytuacji, która może być przestępstwem. Gdy policja dostanie takie zgłoszenie, ma obowiązek zająć się sprawą.
Uzyskaj zaświadczenie lekarskie
2. Jeśli w wyniku przemocy masz obrażenia, uzyskaj zaświadczenie lekarskie o przyczynach i rodzaju obrażeń.
Takie zaświadczenie może być dowodem w sprawie sądowej.
Jeśli złożysz zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa biegły lekarz sądowy może – na podstawie takiego zaświadczenia – wydać opinię sądowo-lekarską. Taka opinia jest mocnym dowodem w sprawie sądowej.
Zaświadczenie lekarskie uzyskaj jak najszybciej po tym, jak doświadczysz przemocy. Im szybciej lekarz cię zbada, tym dokładniejsze i bardziej szczegółowe wyda zaświadczenie.
Co musisz przygotować?
- dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymacja,
- numer PESEL.
Co musisz zrobić?
- Idź do lekarza pierwszego kontaktu lub innego lekarza w twojej okolicy. Jeśli doświadczysz przemocy wtedy, kiedy nie możesz iść do lekarza pierwszego kontaktu (na przykład w nocy), idź do szpitala, na pogotowie albo Specjalistyczny Oddział Ratunkowy (SOR).
- Poproś o zaświadczenie lekarskie o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała, w którym lekarz opisze jakie masz obrażenia (na przykład siniaki, skaleczenia).
Ile zapłacisz?
Wystawienie zaświadczenia jest bezpłatne.
3. Uzyskaj opinię biegłego lekarza sądowego
Jeśli w wyniku przemocy masz jakieś obrażenia, możesz uzyskać opinię sądowo-lekarską. Biegły lekarz sądowy wykona obdukcję lekarską, podczas której ustali rodzaj, przyczynę i czas powstania twoich obrażeń.
Opinia wystawiona przez biegłego lekarza sądowego jest mocniejszym dowodem w sądzie od zaświadczenia wystawionego przez zwykłego lekarza.
Kiedy możesz uzyskać opinię biegłego lekarza sądowego?
Opinię uzyskaj jak najszybciej po tym, jak doświadczysz przemocy. Im szybciej lekarz cię zbada, tym dokładniejszą i bardziej szczegółową wyda opinię.
Co musisz przygotować?
- dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymację,
- numer PESEL.
Co musisz zrobić?
Masz dwie możliwości uzyskania opinii biegłego lekarza sądowego:
- jeśli zgłosisz na policję zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Policjanci mogą zdecydować o potrzebie uzyskania takiej opinii – wtedy zabiorą cię do takiego lekarza lub wskażą miejsce badania,
- możesz samodzielnie umówić się na wizytę u biegłego lekarza sądowego. Listę biegłych lekarzy sądowych znajdziesz na stronie internetowej najbliższego sądu okręgowego. Wpisz www.nazwa miasta bez polskich znaków.so.gov.pl, na przykład: www.bialystok.so.gov.p
Ile zapłacisz?
- obdukcja jest bezpłatna, jeżeli zleci ją policja albo prokurator,
- od 100 do 200 zł – jeżeli robisz ją prywatnie.
4. Znajdź schronienie
Jeżeli uciekasz przed sprawcą przemocy, możesz znaleźć schronienie w specjalnych ośrodkach, na przykład w:
Ośrodki zapewniają schronienie i specjalistyczną pomoc, między innymi psychologiczną, prawną, socjalną. Możesz tam zostać do trzech miesięcy.
Możesz zgłosić się do ośrodka razem z dziećmi.
Kiedy możesz skorzystać ze schronienia?
W dowolnym momencie.
Co musisz przygotować?
- dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymacja,
- numer PESEL,
- dokumenty, które potwierdzają, że jesteś osobą dotkniętą przemocą – jeżeli je masz (nie są obowiązkowe). Może to być na przykład Niebieska Karta czy zaświadczenie lekarskie o przyczynach i rodzaju obrażeń.
Jeżeli twoja sytuacja na to pozwala, przed wizytą skontaktuj się telefonicznie z danym ośrodkiem. Dzięki temu dowiesz się, jakie inne dokumenty mogą być przydatne w twojej sprawie.
Co musisz zrobić?
Idź do najbliższego Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia lub Ośrodka Interwencji Kryzysowej:
- Sprawdź listę Specjalistycznych Ośrodków Wsparcia
- Ośrodek Interwencji Kryzysowej znajdziesz na stronie internetowej twojego urzędu wojewódzkiego. Najczęściej znajduje się w zakładce Wydziału Polityki Społecznej w wykazie jednostek specjalistycznego poradnictwa.
Jeżeli masz problem z samodzielnym znalezieniem ośrodka w swojej okolicy, skontaktuj się z „Niebieską Linią” pod numerem 800 120 002. Niebieska linia jest bezpłatna i czynna całą dobę.
Ile zapłacisz?
Skorzystanie z pomocy ośrodków jest bezpłatne.
5. Skorzystaj z pomocy psychologicznej i prawnej
Skontaktuj się z „Niebieską Linią”
Konsultanci odpowiedzą na twoje pytania, poradzą, co zrobić w twojej sytuacji, powiedzą o miejscach i formach pomocy w twojej najbliższej okolicy.
Co musisz zrobić?
Masz 3 możliwości:
- Zadzwoń:
Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie
800 120 002 – numer bezpłatny, czynny całą dobęDyżury:
- w językach obcych:
- angielskim – poniedziałki od 18.00 do 22.00,
- rosyjskim – wtorki od 18.00 do 22.00,
- prawny – środy od 18.00 do 22.00.
- w językach obcych:
Dodatkowo dyżury prawników pod numerem 22 666 28 50 w poniedziałki i wtorki od 17.00 do 21.00.
- Napisz e-mail: niebieskalinia@niebieskalinia.info
- Połącz się przez SKYPE – jeśli chcesz porozmawiać w języku migowym:
pogotowie.niebieska.linia
poniedziałki w godzinach 13.00-15.00
6.Skorzystaj z pomocy specjalistycznych ośrodków
Specjaliści w ośrodkach odpowiedzą na twoje pytania, pomogą poradzić sobie z twoimi problemami oraz powiedzą, jakie kroki prawne można albo trzeba wykonać. Ośrodki oferują różne formy wsparcia psychologicznego, na przykład terapie indywidualne lub grupowe. Porozmawiaj z pracownikiem danej placówki, aby dowiedzieć się, z jakiej pomocy możesz skorzystać.
W jakich ośrodkach uzyskasz pomoc?
- Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia,
- Ośrodku Interwencji Kryzysowej,
- podmiotach, które pomagają ofiarom przestępstw w ramach Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Kiedy możesz skorzystać z pomocy ośrodków?
W dowolnym momencie.
Co musisz przygotować?
- dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymacja,
- jeżeli chcesz skorzystać z pomocy prawnej – dokumenty z sądu, policji, prokuratury – jeśli je masz. W szczególności dokumenty, które określają terminy w postępowaniu sądowym.
Przed wizytą skontaktuj się telefonicznie z danym ośrodkiem. Dzięki temu dowiesz się, jakie inne dokumenty mogą być przydatne w twojej sprawie.
Co musisz zrobić?
Idź lub zadzwoń do któregoś z najbliższych ośrodków pomocy:
- Sprawdź listę Specjalistycznych Ośrodków Wsparcia.
- Ośrodek Interwencji Kryzysowej znajdziesz na stronie internetowej twojego urzędu wojewódzkiego. Najczęściej znajdują się w zakładce Wydziału Polityki Społecznej w wykazie jednostek specjalistycznego poradnictwa. Sprawdź listę urzędów wojewódzkich.
- Wykaz podmiotów, które pomagają ofiarom przestępstw w ramach Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej znajdziesz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Sprawdź listę placówek.
Ile zapłacisz?
Korzystanie z pomocy we wszystkich wymienionych ośrodkach jest bezpłatne.
7. Skorzystaj z pomocy fiansowej
Z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej
Pomoc materialną możesz uzyskać w podmiotach, które świadczą pomoc w ramach Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Najczęściej są to organizacje pozarządowe.
W zależności od sytuacji pomoc może polegać na przykład na:
- zapłaceniu za opiekę medyczną, leki, sprzęt medyczny – na przykład wózek inwalidzki, kule,
- pokryciu kosztów tymczasowego zakwaterowania,
- dopłaceniu do twojego czynszu,
- dostarczeniu Ci bonów żywnościowych lub zapłaceniu za jedzenie,
- zapłaceniu za odzież, bieliznę, środki czystości,
- zapłaceniu za bilety lub transport specjalny,
- sfinansowaniu szkoleń i kursów, które podnoszą kwalifikacje zawodowe
O dokładnych zasadach i limitach finansowania dowiesz się od pracowników konkretnego podmiotu.
Kiedy możesz skorzystać z pomocy?
W dowolnym momencie.
Co musisz przygotować?
- dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymację,
- numer PESEL,
- dokumenty, które potwierdzają, że jesteś osobą dotkniętą przemocą – jeżeli je masz (nie są obowiązkowe). Może to być na przykład Niebieska Karta, zaświadczenie lekarskie o przyczynach i rodzaju obrażeń, dokumenty z sądu, policji, prokuratury.
Przed wizytą skontaktuj się telefonicznie z danym ośrodkiem. Dzięki temu dowiesz się, jakie inne dokumenty mogą być przydatne w twojej sprawie.
Co musisz zrobić?
Zgłoś się do najbliższego podmiotu, który pomaga ofiarom przestępstw w ramach dotacji z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wykaz podmiotów znajdziesz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Sprawdź listę podmiotów.
W Ośrodku Pomocy Społecznej
Jeśli jesteś w trudnej sytuacji finansowej, zgłoś się do Ośrodka Pomocy Społecznej. Ośrodek Pomocy Społecznej może przyznać ci prawo do różnego rodzaju zasiłków lub świadczeń.
Porozmawiaj z pracownikiem ośrodka – dowiesz się, czy możesz uzyskać świadczenia lub zasiłek.
Kiedy możesz skorzystać z pomocy?
W dowolnym momencie.
Co musisz zrobić?
Zgłoś się do Ośrodka Pomocy Społecznej w twojej gminie. Znajdziesz go na stronie urzędu w twojej gminie. Możesz również wpisać w wyszukiwarkę internetową słowa „Ośrodek Pomocy Społecznej + nazwa miasta”, na przykład: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zgierzu.
Podstawa prawna
-
- Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tekst jednolity Dz.U z 2020 r., poz. 218 ze zm);
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (tekst jednolity Dz.U z 2019 r., poz. 1950 ze zm.);
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 Kodeks postępowania karnego (tekst jednolity Dz.U z 2020 r., poz. 30 ze zm.);
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity Dz.U z 2019 r., poz. 1460 ze zm.);
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jednolity Dz.U z 2019 r., poz. 2086 ze zm.);
- Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity tj. Dz.U z 2019 r., poz. 1507 ze zm)