Miasto i Gmina
Kaczory

Miasto i Gmina Kaczory jest gminą miejsko-wiejską o powierzchni 150 km2, malowniczo położoną w pasie ziem nadnoteckich, w północno-zachodniej Wielkopolsce. W jej skład wchodzi 12 sołectw: Kaczory, Brodna, Dziembowo, Dziembówko, Jeziorki, Krzewina, Morzewo, Prawomyśl, Równopole, Rzadkowo, Śmiłowo, Zelgniewo. Od stolicy Wielkopolski Poznania dzieli ją 91 km, a od najbliższego międzynarodowego lotniska (Poznań – Ławica) – 93 km.

Miasto i Gmina Kaczory jest bardzo dobrze skomunikowana z okolicznymi miastami: Piłą, Poznaniem, Szczecinem, Bydgoszczą, Koszalinem i Kołobrzegiem. Przez jej teren przebiegają dwie ważne trasy kolejowe: Piła – Bydgoszcz, Piła – Poznań oraz droga krajowa nr 10, łącząca Szczecin z Warszawą. Do stolicy Wielkopolski łatwo stąd dotrzeć zmodernizowaną drogą powiatową, która w miejscowości Ujście łączy się z drogą krajową nr 11. Do miasta powiatowego – Piły tutejsi mieszkańcy mają zaledwie 9 km. Niewielkie odległości dzielą gminę Kaczory także z pozostałymi ww. miastami: z Bydgoszczą (81 km), Koszalinem (154 km), Kołobrzegiem (179 km) i Szczecinem (189 km).

Miasto i Gmina Kaczory słynie z zaradności i gospodarności oraz nieustannie się rozwija. Współczesność zaznacza się tu w kwitnącym budownictwie mieszkaniowym, w funkcjonalnych i nowoczesnych placówkach różnych instytucji oraz w rozwijającej się z roku na rok infrastrukturze. Rozmach inwestycyjny jest tu od lat imponujący. Już na początku lat 90. miały miejsce działania zmierzające do zaopatrzenia mieszkańców w podstawowe media. Wyposażono wszystkie miejscowości w gminie w podstawową infrastrukturę techniczną, a więc doprowadzono gaz ziemny, wodę, kanalizację sanitarną oraz sieć telefonii stacjonarnej i komórkowej. Od 1994 r. w Kaczorach funkcjonuje oczyszczalnia ścieków, która po modernizacji w 2017 r. jest nowoczesnym obiektem, spełniającym europejskie standardy. Przez każde sołectwo przebiegają zmodernizowane drogi asfaltowe, chodniki i parkingi z kostki brukowej. Gmina nie przestaje inwestować i co roku realizuje nowe inwestycje, poprawiające komfort życia mieszkańców. W ostatnich latach poza wykonywanymi na bieżąco remontami dróg gminnych udało się otworzyć trzy całkowicie nowe odcinki. Są to drogi Morzewo-Rzadkowo, Śmiłowo-Brodna oraz Kaczory-Dziembowo. Od 2018 roku Gmina Kaczory inwestuje również w budowę ścieżek rowerowych. Pierwsze z nich powstały na odcinkach Kaczory-Śmiłowo oraz Kaczory-Morzewo. Kolejna ścieżka rowerowa z Kaczor do Piły odbiła się szerokim echem wśród mieszkańców zarówno gminy Kaczory jak i powiatu pilskiego, a nawet województwa. W 2020 roku do użytku oddano kolejną ścieżkę rowerową z Kaczor przez Krzewinę do Dziembowa. Przy okazji tych inwestycji wybudowano także zatoczki autobusowe i postawiono nowe wiaty przystankowe w miejscowościach Kaczory i Krzewina. W 2021 ukończono I etap budowy ścieżki rowerowej z Kaczor do Rzadkowa.

W każdej z 13 miejscowości wchodzących w skład gminy, mieszkańcy mają zapewnione komfortowe warunki do życia i prowadzenia działalności gospodarczej. Najlepszym wyznacznikiem wysokiego standardu życia jest tu liczba ludności. Mimo, iż w ostatnich latach spadła ona o 2% to i tak w porównaniu do stanu sprzed 30 lat jest to tendencja zwyżkowa. Na dzień 30 czerwca 2023 r. Miasto i Gminę Kaczory zamieszkuje 7 667 osób.

Edukacja dzieci i młodzieży prowadzona jest na wzorowym poziomie, w nowoczesnych, dobrze wyposażonych obiektach oświatowych w miejscowościach Kaczory, Dziembowo i Śmiłowo. Funkcjonują w nich trzy szkoły podstawowe o strukturze organizacyjnej klas I-VIII. Wszystkie placówki dysponują bibliotekami, pracowniami komputerowymi z dostępem do internetu oraz halami sportowymi, na których organizowane są zajęcia w ramach lekcji wychowania fizycznego. Popołudniami i w dni wolne obiekty te udostępniane są pozostałym  mieszkańcom  gminy. W pobliżu  szkoły w Kaczorach usytuowane jest boisko wielofunkcyjne i pływalnia, gdzie dzieci i młodzież z całego terenu gminy uczą się pływać w ramach lekcji w-f. Dumą gminy są także przedszkola, dostępne od 1990 r. dla wszystkich chętnych dzieci. Każda z siedmiu działających placówek posiada bezpieczny plac zabaw, otwarty także popołudniami i w dni wolne dla wszystkich chętnych dzieci. We wszystkich placówkach oświatowych zapewniona jest możliwość nauki j. obcego oraz konsultacji z logopedą.
Na terenie gminy Kaczory funkcjonuje również jeden żłobek prywatny.
Bazę sportową w Gminie Kaczory stanowią trzy funkcjonalne hale sportowe, usytuowane przy szkołach podstawowych w Śmiłowie, Kaczorach i w Dziembowie oraz trzy stadiony wyposażone w pełnowymiarowe boiska piłkarskie, trybuny oraz szatnie. Na boiskach młodzież może rozwijać swoje pasje w czterech klubach sportowych, są to trzy Ludowe Zespoły Sportowe – Zjednoczeni Kaczory, Noteć Dziembowo i Orkan Śmiłowo oraz Zelgniewski Klub Sportowy.
Mieszkańcy mogą także korzystać z boisk sportowych zlokalizowanych w sołectwach, które w swojej ofercie mają boiska do piłki nożnej, koszykowej oraz plażowej. W niektórych miejscowościach skorzystać można również z placów zabaw oraz siłowni napowietrznych.
Prawdziwą sportową perełką jest pływalnia „Relaks”. Otwarto ją 10 października 2013 roku. Na jej główną część składa się niecka sportowa z sześcioma torami o długości 25 metrów i głębokości od 1,2m do 1,8m, basen rekreacyjny z dwoma torami do nauki pływania o wymiarach 12,5 m x 8 m x 0,75 m, zjeżdżalnia, bicze wodne oraz okrągła wanna z hydromasażem. W cenie biletu można również skorzystać z sekcji rekreacyjno-wypoczynkowej, która składa się z trzech saun (fińskiej, rzymskiej oraz na podczerwień), groty solnej, a także ze specjalnej strefy schładzania. Na terenie pływalni znajdują się również bar i gabinet masażu. Basen czynny jest we wszystkie dni tygodnia od godziny 9 do 21.
W Kaczorach działa Miejsko-Gminne Centrum Kultury oraz Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna z filią w Śmiłowie, a w każdym sołectwie funkcjonują wiejskie domy kultury lub świetlice.

Oddanie do użytku wyremontowanego i odnowionego obiektu Miejsko-Gminnego Centrum Kultury w 2017 roku stało się ważnym impulsem dla życia kulturalnego gminy Kaczory. Otworzyło to nowe możliwości nie tylko dla imprez dedykowanych szerszej publiczności, ale także dla codziennej pracy kół zainteresowań działających przy naszej placówce.  
Swą działalność na niezmiennie wysokim poziomie od 25 lat kontynuuje Miejsko-Gminna Orkiestra Dęta im. Zdzisława Nawrota, nosząca dumnie imię byłego kapelmistrza i założyciela, po którego śmierci obowiązki przejął pan Romuald Wiza. Stałe miejsce w propozycjach kulturalnych ma też działalność zespołu wokalnego SONATA, który powstał w 2000 r. Założycielem i jednocześnie instruktorem wokalnym zespołu jest pan Jan Margowski.

Od 1985 r. w Kaczorach funkcjonuje Gminny Ośrodek Zdrowia, który zapewnia opiekę medyczną na terenie gminy. Od 1999 r. ośrodek działa jako Przychodnia Lekarska. W przychodni podstawową opiekę zdrowotną zapewnia trzech lekarzy. W ramach przychodni działa: Poradnia Położniczo-Ginekologiczna, Gabinet pielęgniarek środowiskowych, Laboratorium, Pracownia rentgenowska, Gabinet Zabiegowy, Gabinet USG oraz Punkt Szczepień Lekarskich. W Kaczorach zlokalizowane są również dwa gabinety stomatologiczne na umowę NFZ, poradnia psychologiczna, dwie apteki oraz sklep zielarski. Przychodnię lekarską wspierają prywatni usługodawcy, oferujący usługi protetyczne, domową rehabilitację i opiekę medyczną. W Kaczorach prężnie działa i rozwija się Centrum Medyczne – Salve-Med. – przedsiębiorstwo świadczące usługi wypożyczania sprzętu rehabilitacyjnego i opieki medycznej, w ramach której oferują m.in.: poradnie specjalistyczne takie jak: ortopedę, stomatologa, pedagoga czy psychologa. Gabinet rehabilitacyjny znajduje się również na Pływalni Relaks.
O bezpieczeństwo mieszkańców gminy troszczą się członkowie pięciu jednostek  Ochotniczych Straży Pożarnych, spośród których jednostka z Kaczor działa w ramach krajowego systemu gaśniczo-ratowniczego. Wszystkie jednostki dysponują nowoczesnym sprzętem gaśniczo-pożarniczym, a jednostki w Zelgniewie i Prawomyślu na przełomie roku 2022 i 2023 otrzymały całkowicie nowe samochody ratowniczo-gaśnicze. W Kaczorach zlokalizowany jest również komisariat Policji.

Kaczory to silna gmina Powiatu Pilskiego, jedna z najszybciej rozwijających się w ostatnich latach gmin w Wielkopolsce. Od dwudziestu pięciu lat kompleksowo realizowana jest tu strategia rozwoju infrastruktury technicznej, a władzom gminy zależy, by warunki życia mieszkańców nie odbiegały od tych w mieście. Nowoczesny charakter gminy oraz bliskie sąsiedztwo Piły sprawiają, że w gminie Kaczory ciągle przybywa mieszkańców. Ludzie chwalą sobie zarówno wysoki standard życia, jak i to, że dzięki rozwojowi lokalnego biznesu, stosunkowo łatwo jest tu znaleźć pracę.
Gmina ma głównie charakter rolniczy, ale doskonałe warunki do działalności znalazły tu także liczne przedsiębiorstwa. Mając na uwadze rozwój przedsiębiorczości gmina podjęła uchwałę o ulgach i zwolnieniach w podatkach dla nowo powstałych firm oraz o zwolnieniu z opłat za zgłoszenie o dokonaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dla osoby, która rejestruje działalność po raz pierwszy. Na terenie gminy działa kilkanaście silnych, stale inwestujących firm oraz kilkadziesiąt małych i średnich przedsiębiorstw. Na chwile obecną łącznie jest ich ok. 370, wśród nich dominują przedsiębiorstwa usługowe i handlowe. Rozwija się handel odzieżą, kwiatami, meblami. Działa tu kilka zakładów mechaniki pojazdów. Główny potencjał gospodarczy ulokował się w Kaczorach i Śmiłowie. Wiodącą rolę odgrywają tu bowiem takie przedsiębiorstwa jak: Zakład Rolniczo-Przemysłowy „Farmutil HS” S.A., „Agrifarm” czy „Biochemik”. W Kaczorach działalność prowadzą takie firmy jak: „Almar”, która wykonuje naprawy i rekonstrukcje pojazdów zabytkowych, a jej specjalnością są Mercedesy. W Kaczorach działają także stacja kontroli pojazdów, zakład wulkanizacji oraz stacja paliw. Rozwija się też branża beauty – zakłady fryzjerskie i świadczące usługi kosmetyczne. Istnieje kilka zakładów produkcyjnych. Od ponad 30 lat w Kaczorach funkcjonuje Fabryka Papieru Kaczory, która specjalizuje się w produkcji papieru toaletowego oraz papierniczych artykułów higienicznych i przemysłowych. Działa przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Darpol” – producent mieszanek przyprawowych, aromatów i posypek dekoracyjnych do mięs i wyrobów garmażeryjnych. Znaczącą pozycję zajmują także: Kaczory Veneer Sp. z o.o., Wokavit Dystrybucja Ewa i Waldemar Woźniak sp. j. w Kaczorach czy „Frunax”. Dużym pracodawcą jest także Nadleśnictwo Kaczory, które zasięgiem obejmuje 750 km² na terenie kilku gmin.

Skarbem gminy jest również przyroda – dzika, nieskażona, doskonale wkomponowana w polodowcowy krajobraz. Wiele cennych i rzadkich gatunków flory i fauny jest tu na wyciągnięcie ręki. Trzeba tylko dobrze rozejrzeć się wokół. Największe ich skupisko występuje szczególnie w południowej i zachodniej części gminy – na tzw. obszarach specjalnej ochrony ptaków i siedlisk, należących do sieci NATURA 2000. Cała zachodnia i południowa część gminy, począwszy od Jez. Wapieńskiego na północy, dalej Pilsko, Jeziorki, Równopole, po Dziembówko na południu to krańce Puszczy Gwdy. Chroni się tu takie ptaki jak: lelek, lerka, dzięcioł czarny czy gągoł. Osobliwościami tego terenu są także: kania czarna, ruda, nurogęś, puchacz i rybołów. Ryby reprezentuje boleń.

W 1994 r. niedaleko Kaczor i jeziora Kopcze utworzono rezerwat „Torfowisko Kaczory”. Rezerwat zajmuje powierzchnię 32,77 ha, a ochroną objęto w nim dwa torfowiska przejściowe, bogate w zbiorowiska roślin bagiennych i torfowych. Największą jego osobliwością jest objęta ścisłą ochroną wierzba borówkolistna. Występują tu także: rosiczka okrągłolistna, bobrek trójlistkowy oraz liczne gatunki mszaków, m.in. mochwiak błotny, drabik drzewkowaty, gajnik lśniący, płonnik pospolity i 14 gatunków torfowców.

Bogactwem przyrodniczym cechują się również południowe krańce gminy – tereny nad Notecią, które są częścią trzech dużych obszarów NATURA 2000: Specjalnego Obszaru Ochrony Dolina Noteci (wg Dyrektywy Siedliskowej), Obszarów Specjalnej Ochrony – Nadnoteckie Łęgi oraz Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego (wg Dyrektywy Ptasiej). Są one ostoją rzadkich gatunków ptaków o randze europejskiej, takich jak: kania czarna, ruda, rybitwa czarna, derkacz, żuraw, bielik, zimorodek, gąsiorek czy podróżniczek. Bogaty jest tu również świat kaczek, który reprezentują: różeniec, cyraneczka, kaczki lęgowe, kolorowe płaskonose. Spacer doliną uatrakcyjnia śpiew świerszczaka, strumieniówki, dziwoni i słowika szarego. Najlepszymi porami roku do obserwacji ptaków na tym obszarze są: wiosna i jesień – czas migracji.

Na terenie gminy jest także kilka pomników przyrody: lipa drobnolistna w Zelgniewie, dąb szypułkowy w Jeziorkach, dwa dęby szypułkowe w Śmiłowie, trzy dęby szypułkowe, lipa drobnolistna i jesion wyniosły w Rzadkowie, wiąz szypułkowy  i dwa dęby szypułkowe w Dziembowie, 150-letni klon koło Kaliny (Nadleśnictwo Kaczory) i 200-letni kasztanowiec w Brodnej.

 Malowniczy krajobraz to kolejny atut gminy. O jego specyfice i niepowtarzalności zadecydowała działalność lodowca w minionym okresie. Najbardziej urozmaicone formy występują w obrębie Doliny Środkowej Noteci na południu gminy. Koryto rzeki Noteć okalają rozległe łąki i pastwiska z nielicznymi enklawami zarośli i krzewów. Dolinę zamykają wzgórza morenowe, poprzecinane jarami. Czubatka to najwyższy szczyt Gór Morzewskich. Obcowanie z tutejszą naturą niewątpliwie koi nerwy, pozwala na chwile relaksu i zapomnienia. A miejscowe okazy cieszą oko nie tylko botaników, zootechników, ale także miłośników fotografii.

Na terenie gminy Kaczory występuje 11 jezior: Wapieńskie (128 ha, z czego 1/3 w gminie Kaczory), Kopcze (32,9 ha), Kleszczynek (29,2 ha), Bobrowe (22,9 ha), Czarne (12,95 ha), Proboszczowskie (8,5 ha), Jeziorki (7,2 ha), Brodna (5 ha), Jasieńskie (3,9 ha), Śmiłowskie (3,8 ha), Czarne (2,5 ha). Największym ciekiem wodnym jest Radecznica, która płynie wzdłuż wschodniej granicy gminy i wpada do jeziora Kopcze.

• 2023 Certyfikat i godło promocyjne programu "Przyjazna Polska" w kategoriach "Dobre Miejsce Zamieszkania" oraz "Inwestycja Roku"
• 2022 Gmina Kaczory w ogólnym rankingu zajęła 20 miejsce w województwie wielkopolskim i 185 miejsce w Polsce
• 2019 Nagroda specjalna „Gmina 30-lecia Wolności RP” w Plebiscycie Orły Polskiego Samorządu.
• 2019 Tytuł rubinowy HIT’2018 za modelowe działania na rzecz społeczności gminnej w latach 2014-2018 w różnych obszarach społeczno-gospodarczych.
• 2018 Tytuł i certyfikat „Samorządowy Lider Edukacji – 2018” w 8. edycji Ogólnopolskiego Programu Certyfikacyjnego „Samorządowy Lider Edukacji”
• 2017 Tytuł „Gmina Roku 2017”, srebrna statuetka „Orły Polskiego Samorządu” przyznane w Ogólnopolskim Plebiscycie Orły Polskiego Samorządu
• 2017 Tytuł kryształowy HIT Regionu’2016 za działania na rzecz budowy wizerunku gminy w różnych obszarach społeczno-gospodarczych
• 2016 Tytuł „Lider Segregacji 2015” przyznany przez Związek Międzygminny „Pilski Region Gospodarki Odpadami Komunalnymi” za najlepszy wynik osiągnięty w segregacji odpadów komunalnych
• 2016 Certyfikat „Przyjazna Polska 2016„ w kategorii dobre miejsce zamieszkania, przyznany przez Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym w III edycji programu „Przyjazna Polska”
• 2016 70. miejsce w Złotej Setce Gmin Wiejskich w rankingu Związku Powiatów Polskich
• 2016 Tytuł „HIT’2015 za dynamikę działań w zakresie wielofunkcyjności gminy Kaczory w latach 1990-2015
• 2015 Tytuł „Lider Rozwoju Regionalnego 2015” przyznany przez Polską Agencję Przedsiębiorczości oraz redakcję Forum Przedsiębiorczości
• 2015 Tytuł i certyfikat „Gmina Fair Play 2015„ przyznany przez Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym w XIV edycji konkursu „Gmina Fair Play 2015 – Certyfikowana Lokalizacja Inwestycji”
• 2013 Wyróżnienie „Inwestor na Medal” w XIV edycji konkursu „Budowniczy Polskiego Sportu” za budowę Krytej Pływalni w Kaczorach
• 2009 11 miejsce w II edycji konkursu „Teraz Polska” pod patronatem Prezydenta RP
• 2007 Nominacja do tytułu HIT’2006 za inwestycje zrealizowane w ostatnim 15-leciu oraz modelowe rozwiązania organizacji oświaty na terenie gminy Kaczory
• 2006 Nagroda w konkursie „Działania proekologiczne i prokulturowe w ramach strategii rozwoju obszarów wiejskich” za projekt „I Turniej Gmin Powiatu Pilskiego”
• 2005 47 miejsce w rankingu „Samorządowi Liderzy Funduszy Strukturalnych”
• 2004 Nominacja do tytułu „Przyjaźni Środowisku” pod patronatem Prezydenta RP
• 2004 „Złota Setka Samorządów”
• 2003 V miejsce w ogólnopolskim rankingu „Profesjonalna Gmina Przyjazna Inwestorom”
• 2003 I miejsce w konkursie „Piękna wieś dziełem jej mieszkańców”
• 2003 Wyróżnienie specjalne w konkursie „Działania proekologiczne w ramach strategii rozwoju obszarów wiejskich” za projekt „Skanalizowanie całej gminy”