W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Dodatkowo, korzystanie z naszej witryny oznacza akceptację przez Państwa klauzuli przetwarzania danych osobowych udostępnionych drogą elektroniczną.
Powrót

Historia Chodzieży

Chodzież jest atrakcyjna...

Chodzież jest atrakcyjna turystycznie nie tylko ze względu na piękne położenie oraz bujność okolicznej przyrody. Odwiedzający miasto znajdzie tu również kilkusetletnie zabytki architektury. Warto wstąpić do Działu Historii i Tradycji Miasta Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ul. T. Kościuszki, pełniącego funkcję regionalnego muzeum. Przeszłość miasta jest bardzo ciekawa, momentami nawet zaskakująca, kryje w sobie jeszcze wiele niespodzianek, wciąż odkrywanych przez archeologów. Do niedawna panował pogląd, że pierwsze zorganizowane grupy ludzi pojawiły się na terenie dzisiejszej Chodzieży około 2 - 2,5 tys. lat p. n. e. Teza ta opierała się na odkryciach z lat 70. XX w., z rejonu dzisiejszej ul. Słonecznej. Archeolodzy odkopali tam wówczas cmentarzysko kultury amfor kulistych, która rozwijała się na obecnych ziemiach polskich w latach 3100–2600 p.n.e. Badania z lat 2008 - 2017 obecność ludzkich społeczności przenoszą o kolejnych kilka tysięcy lat wstecz. W roku 2008, na zachodnim skraju miasta, przypadkowo zostało odkryte stanowisko łowców reniferów kultury świderskiej. Kultura ta datowana jest na okres od 10.600 do 9600 lat p.n.e., a więc na schyłek paleolitu - starszej epoki kamienia. W kolejnych latach, w Chodzieży odkryte zostały pozostałości kultur: komornickiej (9.000 do 6.500 lat p.n.e.), pucharków lejkowatych (3.700 do 1.900 lat p.n.e.), łużyckiej, wielbarskiej i pomorskiej. Odnalezione zostały również ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego - osady rybackiej nad Jeziorem Miejskim. Badania wstępnie dowodzą, że ciągłość osadnictwa na terenie dzisiejszej Chodzieży jest nieprzerwana od ponad 10.000 lat.

Czasy nowożytne - od średniowiecza do dziś

Najstarsze znane wzmianki pisane dotyczące otaczających Chodzież wsi: Oleśnica, Strzelce i Pietronki pochodzą z II połowy XIV w. Nazwa Chodzież po raz pierwszy zapisana jest w roku 1403 w związku z osobą plebana miejscowego kościoła parafialnego - Wawrzyńca. Chodzież stała się miastem w roku 1434. Przywilej lokacji miasta na prawie magdeburskim, otrzymał  z rąk króla Władysława Jagiełły, ówczesny właściciel - Trojan z Łekna z rodu Pałuków, sędziego prowincji kaliskiej. Miasto było niewielkie, o czym świadczy liczba zaledwie dwóch żołnierzy wysłanych w roku 1458 na wyprawę przeciw Krzyżakom. Kolejnym przełomem dla Chodzieży było osiedlenie się niemieckich i holenderskich tkaczy, począwszy od wieku XVII. Osadnicy na dwa wieki przekształcili Chodzież w ważny ośrodek sukiennictwa. Pozostały po nich charakterystyczne zabudowania, domy tkaczy, znajdujące się przy dzisiejszej ul. T. Kościuszki. W wyniku rozbiorów Chodzież dostała się pod panowanie pruskie. W tym okresie miasto uzyskało połączenie kolejowe z Poznaniem i Piłą. W roku 1852, na ruinach spalonego zamku Potulickich, powstała miejscowa fabryka fajansu, wkrótce przejęta przez jedno z największych ówczesnych niemieckich przedsiębiorstw Annaburger Steingutfabrik. W ten sposób rozpoczął się związek miasta z ceramiką, który trwa do dziś. Chodzież wróciła do Polski po Powstaniu Wielkopolskim w roku 1920. Na terenie miasta rozegrała się jedna z najznaczniejszych bitew powstania.  
W XX-leciu międzywojennym fajans i porcelana z Chodzieży stały się rozpoznawalną marką. Po II wojnie światowej ceramika chodzieska przeżyła ponowny rozkwit.

Centrum miasta -pamiątka sześciu wieków

Najstarszy widoczny zabytek Chodzieży wiąże się z głównym placem miasta. Jest to układ urbanistyczny czworobocznego Rynku i odchodzących od niego prostopadle ulic. Układ został w ten sposób wytyczony w czasach lokacji miasta, a więc około roku 1434, zgodnie z powszechną praktyką miast lokowanych na prawie magdeburskim. Jest to zabytek bardziej konceptualny, niż materialny. Zarówno bowiem zabudowania wokół Rynku, jak i sama jego nawierzchnia są o wiele późniejsze. Obecnie Rynek otaczają kamienice o eklektycznej i secesyjnej elewacji, a od strony zachodniej góruje nad nim późnobarokowy kościół pod wezwaniem świętych: Mikołaja i Floriana wraz z oddaloną nieco od świątyni dzwonnicą.  Zwarta zabudowa, w pierwszych wiekach z pewnością drewniana, o dachach krytych słomą, trzciną, bądź gontem, była bardzo podatna na pożary i często padała ofiarą ognia. O tym, że zaprószenia ognia były nagminne i stanowiły istotny problem, dowiadujemy się choćby z instrukcji budowlanej z lat 1798/99. Instrukcję wespół wydały władze pruskie i ówczesny właściciel Chodzieży Mateusz Grudziński. Nakazywała ona ograniczenie drewna i zastosowanie konstrukcji szachulcowej - potocznie zwanej murem pruskim.
Rynek zawsze pełnił funkcje placu zgromadzeń oraz placu targowego. W dokumencie lokacyjnym jest mowa o zezwoleniu na odbywanie cotygodniowego targu w każdą sobotę, a także targu corocznego - czyli jarmarku, w uroczystość św. Wawrzyńca, przypadającą 8 sierpnia.

Florian i Mikołaj - chodzieska kolegiata

Najstarsza zachowana budowla w Chodzieży to miejscowa kolegiata - kościół parafialny pod wezwaniem świętych Mikołaja i Floriana, znajdujący się w zachodniej pierzei Rynku.
Opierając się na archiwalnych wzmiankach, można wywnioskować, że pierwsza, zapewne drewniana świątynia, stała tu już być może w XII w. Murowany kościół powstał w drugiej połowie XV w. z fundacji Mikołaja Potulickiego w stylu gotyckim. W wieku XVI zamieniony na zbór protestancki. Po pożarze w roku 1754, staraniem Karola Grudzińskiego, został odbudowany w formach późnobarokowych.
Kościół jest jednonawową konstrukcją  orientowaną z dwiema bocznymi kaplicami i kaplicą św. Antoniego nadbudowaną nad zakrystią. W roku 1755 na zewnątrz  do kościoła została dobudowana charakterystyczna wieżyczka schodowa o okrągłej bryle. Nad nawą i prezbiterium wznosi się sklepienie kolebkowo-krzyżowe.
Główny ołtarz kościoła jest barokowy, pochodzi z XVIII w. z figurami apostołów i obrazem z początków XX w. przedstawiającym świętych patronów kościoła.
W zwieńczeniu ołtarza znajduje się XVII-wieczny obraz Matki Bożej z dzieciątkiem. W kościele umieszczone są ponadto, uznawany za cudowny, XVII-wieczny obraz Św. Trójcy (ocalały ze spalonego kościoła) oraz, umieszczony w rokokowym ołtarzu bocznym, również pochodzący z 17. stulecia, obraz Matki Boskiej Śnieżnej.

W pewnej odległości od kościoła stoi neoklasycystyczna, czterokondygnacyjna dzwonnica, wybudowana na miejscu spalonej, drewnianej, w roku 1840.   

{"register":{"columns":[]}}