Żłobek Gminny w Chodowie

                               Procedury bezpieczeństwa

           w Żłobku Gminnym w Chodowie

 

1. Cele procedur:

-zapewnienie bezpośredniej i stałej opieki oraz bezpieczeństwa dzieciom podczas ich pobytu w żłobku;

-zapewnienie profesjonalnych działań pracowników żłobka gwarantujących poszkodowanemu dziecku prawidłową opiekę;

-ustalenie zasad organizowania wycieczek poza teren żłobka;

- dostosowanie metod i sposobów oddziaływań do wieku dzieci, ich możliwości rozwojowych z uwzględnieniem istniejących warunków.

-zwiększenie kontroli nad osobami wchodzącymi na teren placówki.

 

2. Zakres procedury:

 Procedurze podlegają zasady organizacji zajęć i zabaw dzieci na terenie żłobka, w ogrodzie żłobka  oraz podczas spacerów i wycieczek.

3. Podstawa prawna:

- Konstytucja Rzeczypospolitej art. 72;

- Konwencja o Prawach Dziecka art.3, art. 19, art. 33;

- Statut Żłobka Gminnego w Chodowie

4. Osoby podlegające procedurze;

 Procedura dotyczy wychowawców małego dziecka (opiekunka dziecięca), pracowników obsługi, dzieci i rodziców Żłobka Gminnego w Chodowie

5.Obowiązki, odpowiedzialność, upoważnienia osób realizujących zadanie, które jest przedmiotem procedury:

 Znajomość podstawowych zasad bhp, regulaminów i procedur jest warunkiem odpowiedzialnej pracy każdego opiekuna. Opiekunowie ponoszą pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo dziecka przebywającego w żłobku.

Szczegółowy opis procedur:

PROCEDURA I

Dotyczy przypadku, gdy wychowawca podejrzewa, że dziecko ze żłobka odbiera rodzic (opiekun prawny) będący pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających.

Opiekun dziecięcy:

1. Powiadamia dyrektora placówki.

2. Nie wydaje dziecka i jednocześnie zawiadamia o tym fakcie innego dorosłego członka rodziny, bądź kolejną osobę upoważnioną w karcie zgłoszenia, którą zobowiązuje do niezwłocznego odebrania dziecka ze żłobka.

3. Opiekun sporządza notatkę służbową z zaistniałego zdarzenia po zakończeniu działań interwencyjnych i przekazuje ją dyrektorowi żłobka oraz odnotowuje informację w zeszycie zdarzeń i nieszczęśliwych wypadków, który jest w każdej grupie wiekowej i stanowi dokument żłobka.

 DYREKTOR PLACÓWKI:

1. W przypadku, gdy rodzice/opiekunowie odmówią odebrania dziecka ze żłobka lub w przypadku przedłużającej się nieobecności rodziców (po godzinie zdeklarowanej w umowie z placówką po g.17.00) dyrektor placówki może po konsultacji z najbliższą jednostką Policji podjąć decyzję o dalszych krokach.

2. Po rozeznaniu przez Policję sytuacji domowej dziecka dyrektor wspólnie z policją:

- podejmuje decyzję dotyczącą dalszego postępowania w danej sytuacji  np. zabrania dziecka do pogotowia opiekuńczego, czyli tzw. placówki interwencyjnej, 

3. Dyrektor placówki przeprowadza rozmowę z rodzicami w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji oraz zobowiązuje ich do przestrzegania Statutu Żłobka i obowiązujących wewnętrznych procedur. Jeżeli powtarzają się przypadki, w których rodzic (opiekun prawny odbierający dziecko ze żłobka) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków,

powiadamia o tym fakcie policję (specjalistę ds. nieletnich)

- celem rozeznania sytuacji domowej i rodzinnej dziecka a następnie powiadamia sąd rodzinny. 

PROCEDURA II

Dotyczy przypadku, gdy dziecko ze żłobka jest odbierane przez osobę niepełnoletnią.

Opiekun dziecięcy:

1. Nie wydaje dziecka.

2. Powiadamia o tym fakcie dyrektora placówki.

3. Kontaktuje się z rodzicami lub osobą uprawnioną

–wskazaną przez rodziców celem wyjaśnienia zaistniałej sytuacji.

4. Wspólnie z rodzicami lub osobą uprawnioną ustala dalsze kroki postępowania

– uzgadnia, kto odbierze dziecko ze żłobka. Jeżeli jest to osoba pełnoletnia, która nie jest na liście osób upoważnionych do odbierania dziecka

– przedkłada upoważnienie

podpisane przez rodziców (opiekunów), legitymuje się dokumentem potwierdzającym tożsamość.

Opiekun sprawdza, czy dane są zgodne z uzyskanymi wcześniej.

5. Opiekun sporządza notatkę służbową z zaistniałego zdarzenia po zakończeniu działań interwencyjnych i przekazuje ją dyrektorowi żłobka oraz  odnotowuje informację w zeszycie zdarzeń i nieszczęśliwych wypadków, który jest na każdej grupie wiekowej i stanowi dokument żłobka.

6. Jeśli dziecko odbiera osoba dorosła, która nie jest upoważniona przez rodziców, powinna być przez nich zgłoszona telefonicznie, z podaniem danych osobowych, a fakt ten musi być zapisany w dzienniku zajęć przy nazwisku dziecka z datą, imieniem i nazwiskiem odbierającego                                 i podpisem opiekuna, który informację przyjął. Opiekun ma za zadanie sprawdzić dokument tożsamości osoby zgłoszonej do odbioru.

DYREKTOR PLACÓWKI:

W przypadku, gdy nie można nawiązać kontaktu z rodzicami lub osobą uprawnioną dyrektor:

1. Wspólnie z Policją podejmuje decyzję dotyczącą dalszego postępowania w danej sytuacji ( np. zabrania dziecka do pogotowia opiekuńczego, czyli tzw. placówki interwencyjnej ).

2. Po zaistniałym zdarzeniu przeprowadza rozmowę z rodzicami w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji oraz zobowiązuje ich do przestrzegania Statutu Żłobka Statutu Żłobka  oraz obowiązujących wewnętrznych procedur.

PROCEDURA III

Dotyczy przypadku gdy opiekun znajduje na terenie żłobka niebezpieczne przedmioty i rzeczy.

Opiekun dziecięcy:

1. Podejmuje działania uniemożliwiające dzieciom kontakt z niebezpiecznymi przedmiotami lub środkami.

2. Zachowując środki ostrożności zabezpiecza przedmioty i rzeczy przed dostępem do nich osób niepowołanych.

3. Jeżeli są to przedmioty przyniesione przez dziecko, przeprowadza z rodzicami rozmowę celem zobowiązania ich do dokładniejszego pilnowania i sprawdzania co dziecko zabiera z domu do żłobka.

4. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora żłobka.

5. Sporządza notatkę służbową z zaistniałego zdarzenia po zakończeniu działań interwencyjnych odnotowuje informację w zeszycie zdarzeń i nieszczęśliwych wypadków, który jest na każdej grupie wiekowej i stanowi dokument żłobka.

W celu wyeliminowania ponownego wystąpienia zagrożenia należy prze

prowadzić wspólnie z personelem żłobka analizę zaistniałych zdarzeń i wprowadzić środki zapobiegawcze.

6. Opiekun  dba o czystość, ład i porządek podczas trwania zajęć i po ich zakończeniu.

Należy pamiętać, że przez cały czas pobytu dzieci w żłobku należy zapewnić im odpowiednią opiekę i bezpieczeństwo również przez odpowiednie zabezpieczenie wejść do żłobka  i ogrodzenia terenu żłobka. Każdy pracownik wykonujący swoją pracę nie może stwarzać zagrożenia dla innych pracowników i dzieci.

 

PERSONEL OBSŁUGOWY :

1. Pracownicy obsługi powinni przechowywać narzędzia pracy i środki czystości w miejscach do tego przeznaczonych.

2. Wszyscy pracownicy powinni posiadać odpowiednie przeszkolenia z zakresu bhp, ochrony ppoż. oraz pierwszej pomocy przed medycznej.

PROCEDURA VI

Dotyczy wyjścia na teren żłobka.

Opiekunowie dziecięcy:

1. Sprawują ciągły dozór i opiekę nad dziećmi.

2. Wdrażają dzieci systematycznie do zgodnej zabawy, do przestrzegania zasad współżycia z rówieśnikami.

3. Podczas zabaw dzieci, opiekunki nie powinny zajmować się rozmowami z innymi osobami.

4. W czasie pobytu dzieci w ogrodzie żłobkowym  tudzież na placu zabaw opiekunki powinny swoją uwagę koncentrować tylko na dzieciach.

5. Od pierwszych dni września, podczas pobytu dzieci na terenie żłobkowym, należy

uczyć dzieci korzystania z urządzeń terenowych zgodnie z zasadami bezpieczeństwa.

PERSONEL OBSŁUGOWY:

1. Pomaga opiekunkom w organizacji wyjścia na teren żłobka.

2. Czuwa wraz z opiekunami nad bezpieczeństwem bawiących się dzieci.

3. Dostarcza na plac zabawki przeznaczone do zabaw w ogrodzie.

4. Po zakończonej zabawie dzieci, zabezpiecza zabawki.

5. Pomaga dzieciom skorzystać z toalety (nadzoruje w drodze do toalety).

6. Dba, by teren żłobka był bezpieczny (zamknięte bramki).

DZIECI:

Przestrzegają zawartych wcześniej umów z opiekunami, nie oddalają się od grupy.

1. Przestrzegają zasad bezpiecznego zachowania się w ogrodzie i prawidłowego korzystania ze sprzętu terenowego.

2. Sygnalizują opiekunowi swoje potrzeby fizjologiczne.

3. Reagują na umówione sygnały, np. dotyczące zbierania zabawek, podczas zbiórki.

4. Zawsze do żłobka z terenu żłobkowego  wracają parami.

RODZICE:

Mogą odebrać dziecko z terenu żłobka tylko wtedy, gdy dotrą na miejsce pobytu grupy.

a) odbiór dziecka ze żłobka

– ogrodu żłobkowego 

– może nastąpić tylko wtedy, gdy rodzic poinformuje opiekuna o  fakcie odbioru dziecka do domu.

DYREKTOR:

Czuwa nad prawidłową organizacją i przebiegiem pobytu dzieci na terenie żłobka.

1. Na pierwszym spotkaniu inaugurującym dany rok szkolny zobowiązuje opiekunów do bezwzględnego przestrzegania zasad bezpieczeństwa.

2. W przypadku niestosowania się do poleceń i przepisów

– wyciąga surowe konsekwencje.

Opis pracy, ustalona kolejność działań, miejsce i czas przeprowadzania poszczególnych czynności:

Kolejność działań:

1. Opiekun ustala z dziećmi kolejność czynności przed wyjściem na teren żłobka.

2. Przypomina obowiązujące zasady dotyczące bezpieczeństwa podczas pobytu w ogrodzie.

3. Dzieci przemieszczają się do ogrodu w parach.

4. Opiekun sprawdza, czy urządzenia są sprawne i nie ma żadnego zagrożenia.

5. Nie wolno pozwalać dzieciom bawić się przy użyciu kijów i patyków.

6. Opiekun  czuwa nad bezpieczeństwem dzieci, prowadzi kontrolowane poczucie swobody dzieci.

7. Podczas pobytu dzieci w ogrodzie następuje całkowity zakaz schodzenia się  opiekunów  na rozmowy.

8. Obserwuje dzieci podczas zabaw, ingeruje gdy zaistnieje konflikt.

9. Powrót do budynku żłobka  odbywa się w parach po uprzednim sprawdzeniu czy są wszystkie dzieci.

Wykaz materiałów i dokumentów potwierdzających:

Zapis w zeszycie zdarzeń  z adnotacją dotyczącą pobytu dzieci na teren żłobka.

Tryb wprowadzania zmian:

Zmiany w procedurze wprowadzane są przez dyrektora żłobka na wniosek opiekunów bądź rodziców w trybie natychmiastowym (nie dłużej niż 5 dni).

PROCEDURA VII

Dotyczy wycieczki dzieci ze żłobka poza teren placówki.  

W żłobku powinien być opracowany regulamin organizacji wycieczek dzieci ze żłobka z uwzględnieniem wpisu do dziennika zajęć, podaniem stanu liczbowego dzieci wychodzących wraz z uzupełnioną listą obecności dzieci przed wyjściem z placówki.                                                                       1. Organizator wyjścia/wyjazdu dzieci  poza teren żłobka odpowiada za zdrowie i bezpieczeństwo powierzonych mu dzieci i są one pod jego stałym nadzorem.

2. Należy uzyskać zgodę rodziców na udział ich dzieci w wycieczce poza teren miejscowości, w której znajduje się żłobek. Jeśli u dziecka występują przeciwwskazania zdrowotne nie zezwalające na jego udział w wycieczce, zostaje on zwolniony z uczestnictwa w niej.

3. Należy przestrzegać warunków opieki nad dziećmi, a w szczególności:

–stale sprawdzać stan liczebny dzieci przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu;

– opiekun  zobowiązany jest do stałego dyscyplinowania uczestników wycieczki;  w chwili wypadku to opiekun koordynuje działania ratunkowe i ponosi za to odpowiedzialność.

4. Na wycieczkach mogą być również rodzice - na zaproszenie opiekunek.

5. Na wycieczkę należy zabrać dobrze wyposażoną apteczkę pierwszej pomocy.

Szczegółowe zasady organizowania wycieczki:

Opiekun dziecięcy:

1. Zapoznaje dzieci z miejscem i celem spaceru, wycieczki. Organizując krótką wycieczkę lub spacer powinien rozważyć kryteria, takie jak: wiek dzieci, zainteresowania i  potrzeby, sprawność fizyczną, stan zdrowia.

2. Dba o właściwy dobór ubioru dzieci do warunków atmosferycznych.

3. Angażuje dodatkową pomoc do sprawowania opieki nad dzieckiem.

4. Przypomina dzieciom ustalone zasady bezpieczeństwa podczas wyjść na wycieczki i spacery.

5. Wpisuje się do zeszytu wyjść na spacery i wycieczki (data, grupa, liczba dzieci, godzina wyjścia, planowany powrót, podpis opiekuna).

6. Przelicza stan osobowy dzieci.

7. Podczas spaceru, wycieczki czuwa nad bezpieczeństwem dzieci.

8. Zawsze idzie na początku kolumny dzieci.

9. Przestrzega zasad przemieszczania się kolumny przez ulicę, tylko

w miejscach wyznaczonych.

10. Podczas spaceru, pieszej wycieczki zawsze prowadzi dzieci prawą stroną chodnika.

11. Po powrocie opiekun przelicza ilość dzieci.

  RODZICE:

 1. Zapewniają dzieciom odpowiednią garderobę, buty stosownie do pory roku.

 2. Nie odbierają dzieci na trasie spaceru czy wycieczki. Mogą je odebrać z terenu żłobka.

 

 DZIECI:

1. Dzieci przestrzegają zawartych wcześniej umów z opiekunami .

2. Reagują na umówione sygnały, np. podczas zbiórki.

3. Przestrzegają zasad prawidłowego zachowania się w miejscach publicznych, poza terenem żłobka.

4. Przestrzegają ustalonych zasad bezpieczeństwa i dyscypliny, nie oddalają się od grupy.

5. Sygnalizują opiekunowi swoje potrzeby fizjologiczne.

 

PROCEDURA VIII

Dotyczy przypadku, gdy na terenie żłobka zdarzy się dziecku nieszczęśliwy wypadek.

Wypadek dziecka

–  nagłe zdarzenie powodujące uraz, wywołane przyczyną zewnętrzną,

które nastąpiło w czasie pozostawienia dziecka pod opieką placówki żłobka.

Podczas lekkich obrażeń ( otarcia, skaleczenia)

Opiekun dziecięcy:

1. Udziela dziecku doraźnej pomocy przedmedycznej.

2. Zabezpiecza grupę.

3. Powiadamia dyrektora placówki.

4. Powiadamia rodziców, opiekunów dziecka o okolicznościach powstania obrażeń.

Wspólnie z rodzicami ustala dalsze czynności: godzinę odbioru dziecka ze żłobka w dniu zdarzenia. Odnotowuje przebieg zdarzenia w zeszycie zdarzeń i nieszczęśliwych   wypadków będącego dokumentem placówki.

Podczas poważnego wypadku

Opiekun dziecięcy:

 

1. Udziela dziecku doraźnej pomocy przedmedycznej, (sposób udzielania pomocy uzależniony jest od potrzeb poszkodowanego dziecka i rodzaju wypadku).

2. Zabezpiecza grupę (prosi o nadzór opiekuna przebywającego w innej grupie wiekowej w najbliższej sali).

3. Zabezpiecza miejsce wypadku (aby wykluczyć dostęp osób niepowołanych).

4. Powiadamia dyrektora placówki oraz społecznego inspektora pracy.

5. Niezwłocznie powiadamia rodziców lub prawnych opiekunów o nieszczęśliwym wypadku.

6. W dniu zdarzenia sporządza Kartę wypadku, w której opisuje przebieg zdarzenia.

Gdy zdarzenie nie zagraża życiu dziecka i nie wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej wspólnie z rodzicami ustala dalsze kroki postępowania (postępuje zgodnie z sugestią rodziców. Jeżeli zdarzenie zagraża życiu dziecka i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej wzywa Pogotowie Ratunkowe, a potem powiadamia rodziców /opiekunów prawnych/.

Jeżeli wypadek zdarzył się w czasie wyjścia poza teren żłobka, wszystkie stosowne decyzje podejmuje opiekun grupy.

 

 

DYREKTOR PLACÓWKI:

1. Zawiadamia o każdym poważnym wypadku współpracującego

ze żłobkiem pracownika BHP.

2. O wypadku ciężkim i śmiertelnym zawiadamia niezwłocznie prokuratora i kuratora oświaty.

3. O wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia zawiadamia niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego.

4. Jeżeli wypadek został spowodowany niesprawnością techniczną urządzeń lub pomieszczenia dyrektor zabezpiecza je do czasu dokonania oględzin.

5. Powołuje członków zespołu powypadkowego.

 

Procedura IX

Otwieranie i zamykanie placówki:

1. Osoba upoważniona do otwarcia placówki, po otwarciu drzwi w pierwszej kolejności wyłącza uzbrojony alarm.

2. Sprawdza wszystkie sprzęty i przewody elektryczne pod kątem bezpieczeństwa po otwarciu placówki i przed jego zamknięciem                 (w salach, w kuchni, w toaletach, na placu zabaw).

3. Zgłasza Dyrektorowi ewentualne usterki.

4. Wietrzy pomieszczenia.

5. Zamyka i otwiera drzwi po każdym wejściu osoby trzeciej oraz pyta o cel  wizyty.                                                                                                                                                            6. Po zakończeniu czasu pracy placówki uzbraja alarm i zamyka drzwi.

 

Procedura X

 Bezpieczne korzystanie z placu zabaw :                                                                                                      1. Dzieci mogą przebywać w ogrodzie placówki wyłącznie pod opieką opiekunki  lub innej osoby dorosłej.                                                                                                                                                                         2. Podczas zabawy dzieci przestrzegają ustalonych wcześniej zasad bezpieczeństwa.                                                                                              3. Dzieciom nie wolno:                                                                                                                                               • Spychać się ze zjeżdżalni i innych sprzętów stanowiących wyposażenie ogrodu,                                                                                                        • Podchodzić do bujającej się huśtawki,                                                                                                                     • Huśtać się zbyt wysoko,                                                                                                                                              • Obsypywać się piachem,                                                                                                                                                 • Niszczyć sprzętu ogrodowego,                                                                                                                                     • Wychodzić samowolnie z ogrodu placówki,                                                                                                           • Przechodzić przez ogrodzenie,                                                                                                                                                         • Wchodzić do pomieszczeń kotłowni, wchodzić do pomieszczeń gospodarczych,                                                                                            • Załatwiać czynności fizjologicznych na terenie placu zawaw,                                                                                               • Zrywać roślin,                                                                                                                                                                    • Odchodzić z placu bez pożegnania z opiekunem grupy.                                                                      4. Kosz z zabawkami w ogrodzie przynosi i wynosi tylko opiekunka lub pracownik gospodarczy.                                                                                  5. Nauczycielka rozdziela zabawki między dzieci.                                                                                                      6. Nauczyciel pomaga korzystać z urządzeń i zabawek na placu zabaw.                                                                 7. Nauczyciel dba o to, aby dzieci sprzątały po sobie wzięte zabawki.                                                                        8. Dzieci wchodząc i schodząc z placu zabaw poruszają się zwartej kolumnie.                                                                                                    9. W czasie pobytu na placu zabaw nie przewiduje się możliwości gromadzenia opiekunek w jednym miejscu. Osoby te powinni być w bezpośrednim kontakcie z dziećmi.

Procedura XI

 Postępowanie w sytuacji zagrożenia wymagającego ewakuacji                    1. W sytuacji wystąpienia pożaru decyzję o przeprowadzeniu ewakuacji dzieci i mienia oraz sposobie gaszenia pożaru podejmuje Dyrektor placówki, a w razie jego nieobecności osoba upoważniona lub wyznaczona.                                                                                                 2. Za bezpieczeństwo przeprowadzenia ewakuacji dzieci odpowiedzialny jest Dyrektor placówki, który jednocześnie nią kieruje, a w czasie jego nieobecności osoba upoważniona.                                            3. Ewakuację na wypadek pożaru lub innego niebezpieczeństwa należy prowadzić w następujących etapach:                                                          1) ogłoszenie alarmu o pożarze lub innym niebezpieczeństwie przy użyciu komunikatu głosem: uwaga, uwaga, ogłaszam alarm ewakuacyjny!                                                                                                  2) Zaalarmować straż pożarną.                                                                                 3) Przystąpić do ewakuacji dzieci zgodnie z planem ewakuacji.                                     4) Przystąpić do gaszenia pożaru przy użyciu podręcznego sprzętu gaśniczego (gaśnice, koce gaśnicze).                                                            5) Na terenie placówki muszą być wyznaczone osoby odpowiedzialne za ewakuację i posiadać ukończone szkolenie z tego zakresu.                                    6) Obowiązkiem opiekuna jest bezpieczne wyprowadzenie dzieci:                a) opiekun wyprowadza dzieci z pomieszczeń ustalonymi drogami ewakuacyjnymi;                                                                                         b) nakazuje dzieciom poruszać się w szeregu trzymając się za ręce, a sam idzie na początku trzymając pierwsze dziecko za rękę, na końcu wychodzi pomoc pracownik gospodarczy, która sprawdza czy wszystkie dzieci opuściły miejsce zdarzenia;                                                              c) nauczyciel wyprowadza dzieci w bezpieczne miejsce wyznaczone w planie ewakuacji

Procedura XII

 Organizowanie uroczystości w placówce:                                                         1. Nauczyciele poszczególnych grup opracowują plan działań artystycznych danej grupy oraz projekty strojów dzieci i dekoracji.                          2. W terminie minimum 3 tygodni przed daną uroczystością nauczyciele przedstawiają plan uroczystości, projekty strojów dzieci oraz dekoracji dyrektorowi placówki do akceptacji.                                                             3. Po zaakceptowaniu planu przez dyrektora opiekunki mogą rozpocząć systematyczne próby z dziećmi.                                                                             4. Osoby odpowiedzialne za dekoracje dbają o ich staranne przygotowanie na jeden dzień przed daną uroczystością.                                            5. W uroczystościach w placówce biorą udział wszyscy pracownicy, w ramach obowiązującego ich czasu pracy.                                                             6. Uroczystość składa się z dwóch części – pierwsza część artystyczna pod kierunkiem i opieką opiekunek żłobka  oraz druga część integracyjna połączona z poczęstunkiem i tu opieką nad dzieckiem przejmuje rodzic lub opiekun prawny.

PROCEDURA XIII

 Postępowania w sytuacjach kryzysowych (urazy, omdlenia, skaleczenia, reanimacja, zadławienia, drgawki, utrata przytomności)                                           

1. Techniki podstawowych zabiegów reanimacyjnych: Po rozpoznaniu zatrzymania serca (utrata przytomności + brak tętna w tętnicy szyjnej) należy:                                                                                                                                

1) Ułożyć ratowanego na wznak na twardym podłożu.

2) Odchylić głowę ratowanego ku tyłowi.                                                                                        

3) Sprawdzić palcem jamę ustną i ewentualnie usunąć ciała obce (ruchome protezy zębowe).

4) Rozpocząć wykonywanie sztucznego oddychania metodą usta-usta i masaż serca. Oddech metodą usta-usta Ratownik klęczy z boku ratowanego na wysokości jego głowy, kładzie jedną dłoń na czole ratowanego, drugą podkłada pod kark, odginając głowę ratowanego ku tyłowi. Jeżeli żuchwa opada nadmiernie ku dołowi, należy dłonią (zamiast podkładać ją pod kark) ująć brodę i żuchwę podciągnąć ku górze. Ratownik nabiera głęboki wdech, zaciska nos ratowanego palcami dłoni trzymanej na czole, przykłada swe usta do ust ratowanego, możliwie szczelnie, i wdmuchuje w nie energicznie powietrze. W czasie wdmuchiwania powietrza klatka piersiowa ratowanego powinna unieść się ku górze. Jeżeli się nie unosi, wdech nie był skuteczny (prawdopodobnie w wyniku: niezaciśnięcia nosa ratowanego, niewystarczającego odgięcia głowy ku tyłowi, złego „uszczelnienia” ust ratownika z ustami ratowanego, mało energicznego wdmuchiwania powietrza przez ratownika). Wdech ratowanego następuje spontanicznie. Masaż pośredni serca Masaż polega na rytmicznym uciskaniu mostka, powodującym ściśnięcie serca pomiędzy mostkiem a kręgosłupem i wypchnięcie krwi z komór serca do dużych tętnic. Aby masaż serca był skuteczny i nie powodował obrażeń (złamań żeber i mostka), mostek należy uciskać wyłącznie nadgarstkiem, co zapewnia odwiedzenie dłoni ku górze, a miejscem ucisku powinna być dokładnie linia środkowa ciała, w 1/3 dolnej części mostka, niesięgająca jego dolnego końca. U dzieci należy ułożyć jeden palec powyżej dołu mostka, wyczuć brzegi mostka (jego połączenie z żebrami) oraz dolny brzeg pomiędzy łukami żebrowymi. Przesunięcie nadgarstka w bok od linii środkowej powoduje uszkodzenie przyczepów żeber do mostka lub ich złamanie. Ułożenie nadgarstka zbyt nisko grozi złamaniem mostka i uszkodzeniem wątroby. Przystępując do masażu, należy ułożyć dłonie jedna na drugiej, z palcami odgiętymi ku górze i skierowanymi poprzecznie do osi długiej klatki piersiowej (ratownik zajmuje pozycję u boku ratowanego). Pierwsze uciśnięcie mostka powinno być wykonane delikatnie, aby sprawdzić podatność klatki piersiowej (należy podkreślić, że w stanie śmierci klinicznej, powodującej zniesienie napięcia mięśni, dużo łatwiej jest ucisnąć mostek). Ucisk powinien powodować ugięcie mostka ok. 4–5 cm (u dziecka – 2,5–3,5 cm). W czasie wykonywania ucisków ratownik powinien mieć ręce wyprostowane w łokciach. Przy zwalnianiu ucisku nie należy odrywać nadgarstków od powierzchni klatki piersiowej. Koordynacja masażu serca i sztucznego oddychania Zależnie od sytuacji zabiegi wykonuje jeden ratownik albo dwóch. W przypadku dwóch ratowników jeden wykonuje sztuczne oddychanie, a drugi – masaż serca. Należy wtedy wykonywać ok. 12 oddechów na minutę (wdech co 5 sekund) i 60–80 ucisków klatki piersiowej. Jeżeli ratownik jest jeden, musi on naprzemiennie wykonywać zarówno masaż, jak i oddech. W tym celu uciska mostek 15 razy, a następnie wykonuje 2 kolejne szybkie oddechy (u dzieci: 5 ucisków i 1 oddech), nie czekając z drugim oddechem na całkowite opadnięcie klatki piersiowej ratowanego – ten cykl należy powtarzać. W czasie wykonywania masażu serca powinna być wyczuwalna fala tętna na dużych tętnicach (tętnicy szyjnej, biodrowej). Co kilka minut należy na kilka sekund przerywać masaż serca i kontrolować na dużej tętnicy, czy nie powróciła własna czynność serca. Po stwierdzeniu własnej fali tętna, dowodzącej powrotu czynności serca, należy przerwać masaż. Zwykle trzeba jeszcze przez pewien czas kontynuować sztuczne oddychanie – do powrotu własnego skutecznego oddechu. Należy też bezwzględnie nadal kontrolować tętno, ponieważ może się zdarzyć ponowne zatrzymanie czynności serca. Zabiegi reanimacyjne należy kontynuować przez godzinę. Spełnienie tego warunku możliwe jest przy obecności kilkuosobowej grupy ratowników, zmieniających się przy wykonywaniu zabiegów. Nie powinno się przerywać zabiegów przed przybyciem ambulansu reanimacyjnego pogotowia.

Pozycja bezpieczna

1) Ratownik przywodzi kończyny górne poszkodowanego do tułowia.

2) Kończyny dolne układa razem.

3) Klęka z tej strony poszkodowanego, w którą zamierza go obrócić.

4) Rękę bliższą sobie układa pod kątem 90o. Następnie zgina w łokciu tak, aby dłoń była skierowana ku górze.

5) Dalszą rękę przekłada w poprzek klatki piersiowej poszkodowanego i kładzie dłoń pod bliższym sobie policzkiem ofiary.

6) Zgina dalszą kończynę dolną poszkodowanego w kolanie i stabilizuje, podkładając stopę pod drugą kończynę.

7) Stabilizując dalszą kończynę górną poszkodowanego przy policzku ofiary jedną ręką, drugą ręką ciągnie do siebie uniesione kolano. Poszkodowany obraca się w stronę ratownika.

8) Ratownik układa kończynę, za którą ciągną poszkodowanego tak, aby staw biodrowy i kolanowy były zgięte pod kątem prostym.

9) Odgina głowę poszkodowanego ku tyłowi, aby udrożnić drogi oddechowe.

10) Gdy to konieczne, wkłada rękę podłożoną pod policzek głębiej pod głowę, aby utrzymać odgięcie głowy ku tyłowi.

11) Okrywa poszkodowanego, chroniąc przed utratą ciepła.

12) Regularnie sprawdza oddech.

13) Po 30 minutach kładzie poszkodowanego na drugim boku.

2. Postępowania w sytuacjach kryzysowych – URAZY KRĘGOSŁUPA

1) Unieruchomić głowę i szyję oraz tułów.

2) Ocenić funkcje życiowe – oddech tętno, jeśli wymagana jest resuscytacja – udrożnienie dróg oddechowych poprzez wysunięcie żuchwy.

3) Jeśli poszkodowany nie wymaga innych działań, nie należy go poruszać do czasu przyjazdu pogotowia ratunkowego.

4) Jeśli poszkodowany musi być przeniesiony, jest to możliwe po uprzednim unieruchomieniu głowy, szyi i tułowia.

3. Postępowania w sytuacjach kryzysowych – UTRATA PRZYTOMNOŚCI

1) Wezwać pomoc.

2) Ocenić oddech.

3) Zanalizować przyczynę i możliwych następstw.

4) Jeżeli poszkodowany oddycha, po wykluczeniu urazów ułożyć go w pozycji bezpiecznej i kontrolować oddech.

4. Postępowania w sytuacjach kryzysowych - ZADŁAWIENIA

1) Nakłonić poszkodowanego do kaszlu.

2) Uderzyć 5 razy w okolicę międzyłopatkową.

3) Wykonać 5 razy uciśnięcie nadbrzusza. Ratownik staje z tyłu poszkodowanego, obejmuje go rękoma, kładąc jedną pięść na nadbrzuszu (pod mostkiem), a drugą ręką chwytając pięść pierwszej.

4) Wykonuje silne w kierunku górno-tylnym.

5) Z uwagi na możliwość utraty przytomności przez poszkodowanego ratownik powinien go asekurować – wstawić stopę między stopy poszkodowanego i oprzeć poszkodowanego o swoje biodro.

6) Powtarzać punkt 2 i 3 do momentu udrożnienia dróg oddechowych lub utraty przytomności przez poszkodowanego.

7) Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, wezwać pomoc.

 Udrożnić drogi oddechowe.

Wykonanie: stań z boku poszkodowanego, odegnij głowę ku tyłowi, kładąc rękę na czole poszkodowanego, i unieś żuchwę dwoma palcami drugiej ręki.

8. Wykonać 2 wdechy i skontrolować rezultaty – obserwacja wychyleń klatki piersiowej.

9. Repozycja głowy – powtórzyć punkt 3 w celu eliminacji wcześniejszego błędu ratownika.

10. Ponownie wykonać dwa wdechy i skontrolować rezultaty – obserwacja wychyleń klatki piersiowej.

11. 5 uciśnięć nadbrzusza – ratownik klęka nad poszkodowanym, kładzie część dłoniową nadgarstka na nadbrzuszu poszkodowanego, drugą opiera na pierwszej i wykonuje silne uciśnięcia w kierunku głowy i grzbietu poszkodowanego.

5. Postępowania w sytuacjach kryzysowych ZŁAMANIA,SKRĘCENIA,ZWICHNIĘCIA

1. Usunąć odzież znad miejsca uszkodzenia.

2. Jeśli są obecne rany, przykryć je jałowym opatrunkiem.

3. Jeśli występuje krwawienie, zatamować je.

4. Unieruchomić uszkodzoną kończynę w pozycji, w jakiej się znajduje. Przy złamaniach unieruchamia się dwa sąsiadujące stawy, a przy uszkodzeniu stawu – staw i sąsiadujące kości; palce zawsze muszą być widoczne (kontrola ukrwienia); jeśli złamana jest kończyna górna, można ją unieruchomić, mocując do tułowia; jeśli złamana jest kończyna dolna, można ją unieruchomić z drugą kończyną dolną.

6. Postępowania w sytuacjach kryzysowych - ZRANIENIA

1. Przemyć ranę wodą przegotowaną bądź wodą utlenioną.

2. Zabezpieczyć plastrem lub bandażem.

3. Gdy występuje krwawienie, tamować je przez przyłożenie jałowego opatrunku bezpośrednio na ranę i uciśnięcie go.

4. Unieruchomić uszkodzoną część ciała (kończyny) – zmniejsza to krwawienie i ból.

5. Zabezpieczyć oderwane lub amputowane części ciała. Uszkodzone części ciała należy przybandażować.

 6. Jeżeli w ranie są widoczne narządy wewnętrzne, np. jelita, nie wolno odprowadzać ich do jamy brzusznej, można jedynie przykryć je jałową, wilgotną gazą.

7. Jeżeli w ranie widoczne są wbite w nią ciała obce, np. nóż, pręt, nie wolno ich wyjmować ze względu na ryzyko krwotoku.

8. W przypadku ran zamkniętych ucisnąć i schłodzić uszkodzone miejsca (przyłożyć lód lub polewać zimną wodą), unieść uszkodzoną część ciała, unieruchomić.

7. Postępowania w sytuacjach kryzysowych – CIAŁO OBCE W OKU

1. Pod powieką dolną: a. Poprosić poszkodowanego, aby patrzył w górę. b. Odciągnąć powiekę palcami jednej ręki, a drugą ręką delikatnie pocierać, za pomocą kawałka miękkiej chusteczki, wnętrze powieki w kierunku do nosa.

2. Pod powieką górną: a. Poprosić poszkodowanego, aby patrzył w dół. b. Uchwycić palcami jednej ręki górną powiekę za rzęsy, naciągnąć ją w dół, nad dolną powiekę, po czym puścić ją i pozwolić jej powrócić do pozycji wyjściowej (w ten sposób istnieje szansa, że rzęsy dolnej powieki oczyszczą wnętrze powieki górnej).

3. Gdy ostre ciała (np. opiłki metalu) tkwią w powiece, nie usuwamy ich, ale bandażujemy obie gałki oczne i transportujemy chorego do lekarza.

4. Obie gałki oczne powinny pozostać w bezruchu.

5. Nie stosować żadnych maści lub kropli do oczu.

8. Postępowania w sytuacjach kryzysowych - DRGAWKI

1. Postępowanie sprowadza się do zapewnienia poszkodowanemu warunków ograniczających możliwość dalszych obrażeń.

2. Zabezpieczyć przed upadkiem i urazami.

3. Udrożnić drogi oddechowe, przytrzymać głowę.

4. Nie wkładać w usta poszkodowanego jakichkolwiek przedmiotów.

5. Nie krępować ciała poszkodowanego.

6. Ułożyć w pozycji bezpiecznej po zakończeniu napadu drgawkowego. 7. Kontrolować drożność dróg oddechowych i funkcji życiowych.

8. Wezwać pomoc medyczną.

9. Postępowania w sytuacjach kryzysowych – KRWOTOK WEWNĘTRZNY

1. Ocenić stan poszkodowanego – świadomości, oddechu, tętna.

2. Zbadać poszkodowanego i ustalić rozpoznanie.

3. Przy krwawieniu wewnątrz kończyn – unieruchomić je.

4. Ułożyć poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej(z lekko uniesionymi nogami).

5. Okryć poszkodowanego.

6. Kontrolować parametry życiowe.

7. Nie podawać poszkodowanemu niczego doustnie.

10. Procedura postępowania w sytuacjach kryzysowych - krwotok z nosa

1. Posadzić dziecko, uspokoić, pochylić do przodu.

2. Ucisnąć skrzydełka nosa do ustania krwotoku.

3. Przyłożyć zimny opatrunek bezpośrednio na nos i na szyję w miejscu przebiegu dużych naczyń.

11. Procedura postępowania w sytuacjach kryzysowych - krwotok zewnętrzny

1. Ocenić stan poszkodowanego: świadomości, oddechu, tętna.

2. Nałożyć jałowy opatrunek i ucisnąć miejsce krwawienia.

3. Umocować opatrunek bandażem; kontynuować ucisk do ustania krwawienia.

4. Jeśli opatrunek przesiąka krwią – dołożyć kolejne warstwy.

5. Jeśli krwawienie nadal nie ustaje, unieść krwawiącą kończynę, nie zwalniając ucisku.

6. Unieruchomić krwawiącą kończynę.

7. Jeśli powyższe zawodzi, ucisnąć tętnicę powyżej miejsca krwawienia. 8. W ostateczności stosować opaskę uciskową – należy ją stosować raczej w bardzo ciężkich przypadkach, np. przy amputacjach lub zmiażdżeniach (nie wolno zakładać opaski uciskowej na kończyny poniżej łokci lub kolan oraz na tułowiu; nie można jej poluźniać po założeniu, założoną opaskę należy opisać hasłem „opaska uciskowa” oraz podać godzinę jej założenia). 10.

12. Postępowania w sytuacjach kryzysowych – OBRAŻENIA CHEMICZNE OCZU

1. Zabezpieczyć ręce przed poparzeniem (nałożyć gumowe rękawice).

2. Poszkodowanego położyć na płaskiej powierzchni, głowę odwrócić w stronę oparzonej gałki ocznej (gdy obie są oparzone – przemywać na przemian).

3. Ochronić zdrowe oko (przykryć opatrunkiem).

4. Rozszerzyć palcami powieki chorego oka, a potem je przemywać.

5. Przy oparzeniu wapnem najpierw usunąć grudki wapna.

6. Wlewać wodę do oka od strony nosa w kierunku skroni przez ok. 20 minut.

7. W miarę możliwości poszkodowany powinien poruszać gałką oczną. 8. Widoczne uszkodzenia tkanek osuszyć gazikami.

9. Obandażować oczy i pozostawić w bezruchu.

10. Zapewnić transport do lekarza, do tego czasu opiekować się poszkodowanym.

 13. Postępowania w sytuacjach kryzysowych – OMDLENIA

1. Ułożyć poszkodowanego na plecach.

2. Zastosować pozycję czterokończynową (jednoczesne uniesienie kończyn górnych i dolnych).

3. Usunąć ewentualne przyczyny (przewietrzyć pomieszczenie itp.).

14.  Postępowania w sytuacjach kryzysowych - OPARZENIA

1. Odsunięcie poszkodowanego od źródła ciepła.

2. Ugaszenie odzieży. Palący się materiał usuwamy, jeśli jest przyczepiony do ubrania, lub pozostawiamy, gdy jest przyczepiony do skóry.

3. Zapewnić drożność dróg oddechowych (należy usunąć oparzonego z pomieszczenia zadymionego).

4. Natychmiast schłodzić zimną wodą oparzoną powierzchnię przez kilkanaście minut.

5. Przy oparzeniach w obrębie jamy ustnej i gardła poszkodowany powinien płukać gardło zimną wodą albo ssać kawałki lodu.

6. W przypadku oparzeń chemicznych należy spłukiwać oparzoną powierzchnię strumieniem bieżącej wody przez 15 minut.

7. Jedynie w przypadku oparzeń wapnem niegaszonym przed ich zmywaniem należy najpierw wytrzeć wapno na sucho.

8. Koniecznie zdjąć ciasne ozdoby (ze względu na obrzęk).

9. Rany zabezpieczyć opatrunkiem.

10. Przy wstrząsie ułożyć poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej.

11. Przewieźć poszkodowanego do szpitala.

15. Postępowania w sytuacjach kryzysowych - porażenie prądem

1. Usunąć przyczynę, która spowodowała porażenie prądem.

2. Przede wszystkim należy wyłączyć źródło prądu i jeśli jest to niemożliwe – odciągnąć poszkodowanego za pomocą nieprzewodzących materiałów (np. kawałka suchego drewna lub drążka izolacyjnego). Ratownik musi też zadbać o własne bezpieczeństwo i uważać, aby samemu nie zostać porażonym.

3. Ocenić objawy życiowe i – jeśli to konieczne – rozpocząć resuscytację. Gdyby masaż serca był nie możliwy.

 4. Z powodu sztywności klatki piersiowej należy wykonywać sztuczne oddychanie do czasu, aż klatka piersiowa stanie się na powrót podatna na ucisk mostka.

5. Wezwać karetkę pogotowia.

 6. Ocenić obrażenia ciała: unieruchomić przy złamaniach i zwichnięciach.

7. Chłodzić i zabezpieczyć rany przed zakażeniem w oparzeniach.

8. W zależności od stanu przytomności poszkodowanego:

a) przetransportować go do szpitala, nawet jeśli jest przytomny;

b) jeśli jest nieprzytomny, ale ma zachowany oddech i krążenie, a jednocześnie wykluczamy uraz kręgosłupa i wstrząs – ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej;

c) jeśli stwierdza się objawy wstrząsu – podjęcie odpowiednich działań.

Procedura XIV

 

 1.Udzielenie pomocy psychologiczno- pedagogicznej

Celem procedury jest rozpoznawanie i zaspokajanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dziecka oraz rozpoznawanie indywidualnych możliwości psychofizycznych dziecka. Zakres procedury: Procedurze podlegają zasady postępowania nauczyciela wobec dzieci przejawiających uzdolnienia jak również trudności wynikające z: niepełnosprawności, z zagrożeniem niedostosowania społecznego, ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, z zaburzeniami komunikacji językowej, z chorobami przewlekłymi, z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową dziecka i jego rodziny, z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych. Postępowanie z dzieckiem krzywdzonym:

1. Stwierdzenie przez opiekunkę lub dyrektora, że mamy do czynienia z przypadkiem przemocy (psychicznej, fizycznej, emocjonalnej, seksualnej).

2. Przeprowadzenie rozmowy z rodzicami: - termin rozmowy dogodny dla obu stron; - ostrożne prowadzenie rozmowy (nie oskarżanie, nie grożenie konsekwencjami); - przedstawienie rzeczowych argumentów; - wysłuchanie rodziców, opiekunów prawnych dziecka; - udzielenie rad, zaoferowanie odpowiedniej do sytuacji pomocy; - sporządzenie odpowiedniej dokumentacji.

3. W razie uchylania się rodziców od kontaktu z placówką, lub stałej obserwacji u dziecka przejawów zaniedbania informujemy odpowiednie służby: Gminny  Ośrodek Pomocy Społecznej; Sąd Rodzinny; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie;

Pomoc w konkretnym przypadku zależy od specyficznych potrzeb i problemów danej rodziny. Wszystkie rozmowy powinny kończyć się konkretnymi ustaleniami obydwu stron, ze wszystkich powinny zostać sporządzone notatki służbowe.

 PRZEMOC FIZYCZNA - rozumiana jest jako zadawanie fizycznych ran, tj. stłuczeń, poparzeń, pręg, cięć. To także przypalanie, potrząsanie, kopanie, uderzanie pięścią. Działanie sprawcy najczęściej nie jest jednorazowe, a nasilanie agresji bywa różne.

Objawy stosowania przemocy fizycznej

- Widoczne: siniaki, ślady uderzeń (paskiem, kablem) na twarzy, klatce piersiowej, plecach, pośladkach, nogach, ślady oparzeń (papierosowych lub wyraźnie zaznaczonym kształtem wskazującym na użycie pogrzebacza, żelazka itp.), rany w różnych fazach gojenia się, złamania, powtarzające się zwichnięcia, opuchlizny.

 - Wynikające z obserwacji zachowania dziecka: lęk przed rozbieraniem się na zajęciach gimnastycznych, lęk przed nagłym dotknięciem (unik, skulenie się), niestosowny strój do pogody (zakrywanie ubraniem zranień), lęk przed powrotem do domu, nadmierna agresja bądź apatia, ukrywanie prawdy (dziecko jest czujne i ostrożne).

 PRZEMOC EMOCJONALNA

Każde upokorzenie dziecka jest formą przemocy emocjonalnej. Występuje ona w przypadku takich postaw rodzicielskich jak: odrzucenie emocjonalne, brak zainteresowania, ignorowanie, szykanowanie, nadmierne kontrolowanie, szantażowanie, wymuszanie lojalności, nieposzanowanie godności i prywatności, wzbudzanie poczucia winy. Zaburzenia pojawiają się, gdy dochodzi do powtarzania się sytuacji nadużycia. Zachowania dziecka, które mogą świadczyć o przemocy emocjonalnej: zaburzenia mowy (wynikające z napięcia nerwowego), dolegliwości i psychosomatyczne (bóle brzucha, głowy, mdłości), moczenie i zanieczyszczanie się bez powodów medycznych, mimowolne ruchy mięśni, szczególnie twarzy, wycofanie, depresja, zachowania destrukcyjne, nadmierne podporządkowanie się dorosłym, częste kłamstwa, nieadekwatny lęk przed konsekwencjami różnych działań, lęk przed porażką.

PRZEMOC SEKSUALNA

Przemoc seksualna oznacza wykorzystywanie dziecka przez osoby dorosłe w celu uzyskania przyjemności seksualnej. Wykorzystywanie może odbywać się w dwojaki sposób: przez dotyk – stosunek lub usiłowanie odbycia stosunku, bez dotyku – rozmowy o seksie, robienie zdjęć, ekshibicjonizm, zmuszanie się do oglądania aktów płciowych, do rozbierania się.

Objawy nadużyć seksualnych

 Specyficzne: opuchlizna w okolicach genitaliów, otarcia naskórka, bolesność okolic narządów płciowych i odbytu, ból podczas oddawania moczu, ból przy chodzeniu i siadaniu rany w ustach, zapalenia pochwy, upławy, nadmierna pobudliwość seksualna (znajomość anatomii narządów płciowych), Niespecyficzne: wzmożona pobudliwość psychoruchowa, zaburzenia koncentracji, zaburzenia zachowania,

ZANIEDBANIE

Objawy zaniedbania: zaburzony rozwój fizyczny (wzrost i waga poniżej normy), zaniedbany wygląd (brudne włosy, ubranie niestosowne do pogody), nie wyleczone rany, choroby zębów, zmęczenie, apatia.

Inne zdarzenia:

1. Do żłobka nie przyjmuje się dzieci chorych, a w przypadku zachorowania dziecka w czasie pobytu w żłobku, rodzic zobowiązany jest do odebrania dziecka.

2. W sytuacjach infekcji, chorób skórnych, zakaźnych dziecko nie może uczęszczać do żłobka do czasu całkowitego wyleczenia.

3. Pracownicy żłobka nie mają prawa podawać dzieciom żadnych lekarstw. 4. Rodzic jest zobowiązany do regularnego sprawdzania włosów i skóry głowy dziecka w celu wykrycia ewentualnej obecności wszy, gnid. W przypadku ich stwierdzenia, należy niezwłocznie poinformować o tym fakcie żłobek. Obowiązek wykonania zabiegów w celu usunięcia wszawicy spoczywa na rodzicach. W trakcie leczenia dziecko powinno pozostać w domu , aby zapobiec przenoszeniu się wszawicy na inne dzieci . Dziecko wraca do żłobka dopiero po zakończeniu leczenia, z czysta głową.                                  5. Żłobek pośredniczy w rocznym ubezpieczeniu dzieci od następstw nieszczęśliwych wypadków.

                                                                        Małgorzata Bednarczuk

                                                                            Dyrektor żłobka