Miasto i Gmina
Kaczory

Wieś leży na północnym krańcu gminy Kaczory, ma ok. 470 mieszkańców. Dojeżdża się do nie drogą z Piły przez Płotki lub od strony Śmiłowa. Granica sołectwa i gminy przebiega po linii brzegowej jeziora Wapieńskiego (zwanego też Wankuterem). Według niektórych źródeł królewski folwark powstał tu już w czasach króla Kazimierza Wielkiego, ok. 1350 r. Za czasów starosty ujskiego Stanisława Górki w 1564 r. obok folwarku osiedlonych zostało 7 polskich kmieci. Wieś powstała między 1597 a 1605 r., kiedy kolejny starosta, Piotr Potulic, osadził tu 6 niemieckich chłopskich rodzin, przydzielając im ziemię, którą musieli spłacić w ciągu 20 lat, pracując 3 dni w tygodniu w folwarku należącym do starosty. W latach1655 i 1708 Zelgniewo znalazło się na trasie przemarszu wojsk szwedzkich, które nie oszczędzały wsi, czyniąc wielkie szkody. Jeszcze straszniejszy był 1709 r., kiedy w całej okolicy szalała epidemia dżumy. We wsi zmarła wówczas 1 jej mieszkańców. Po tych wydarzeniach Zelniewo mocno się wyludniło, więc ponownie sprowadzono i osadzono tu niemieckich chłopów – jak odnotowują źródła – katolików. Przez ponad sto lat – od 1669 do 1772 roku – Zelgniewo dawało nazwę starostwu zelgniewskiemu, które powstało z podziału starostwa ujsko-pilskiego i miało stolicę w Białośliwiu.

 Ze spisu ludności wynika, że w 1772 r. wieś miała już 277 mieszkańców. Sto lat później ich liczba urosła do 650, co było rezultatem nasilonej akcji germanizacyjnej. Przed pierwszą wojną światową w Zelgniewie mieszkali sami Niemcy (ok. 470 ewangelików i 160 katolików). W okresie międzywojennym proporcje narodowościowe wyrównały się. Folwark i gospodarstwa chłopskie zajmowały obszar o powierzchni 1594 ha. Były to już wtedy dobre pola uprawne. Królewski folwark w 1815 r. przeszedł w prywatne ręce. W 1906 r. jego ostatni właściciel Rechberg sprzedał majątek komisji kolonizacyjnej. Ta podzieliła grunty i osiedliła na nich chłopów z Galicji i Zachodnich Niemiec. W 1910 r. Zelgniewo zostało połączone szosą z Piłą, a w 1930 r. położono bruk do Śmiłowa. W 1908 r. wybudowana została nowa szkoła dla około 120 dzieci. Po pierwszej wojnie światowej, gdy Zelgniewo znalazło się w granicach Polski, nauczano w niej w języku polskim i – do 1929 roku – niemieckim. W okresie międzywojennym wieś leżała kilka kilometrów od granicy z Rzeszą. Przejście graniczne znajdowało się między Zelgniewem a Płotkami. Dlatego też utworzono tu placówkę straży granicznej, która podlegała Komisariatowi SG w Wysokiej. Mieściła się ona w budynku Niemca Augusta Lermana (obecnie dom gminny). Pełniło w niej służbę 7 strażników pod dowództwem przodownika Marcelego Nowaka, który mieszkał w sąsiednim budynku szkolnym. Zelgniewo to rolnicza wieś. Istnieje tu ponad 30 gospodarstw – nowoczesnych, uzyskujących wysokie plony. Średnie gospodarstwa mają powyżej 20 ha, trzy największe – po ponad 80 ha. Gleby są bardzo dobre, więc ziemia jest tu w cenie i – od czasu parcelacji pegeeru, kiedy do wzięcia było 200 ha – nie na sprzedaż. Zelgniewo już na pierwszy rzut oka wygląda na zasobną wieś. Domy są tu duże (w większości przedwojenne), a zagrody solidne i zadbane. W Zelgniewie znajduje się kaplica pw. św. Rafała Archanioła. Zajmuje ona część dworu, którego właścicielem przed I wojną światową był Niemiec Meller – największy właściciel ziemski w owym czasie w Zelgniewie. Pierwsza Msza św. odprawiona została 20 grudnia 1981 roku, tydzień po wprowadzeniu stanu wojennego. Kaplicę erygował 2 czerwca 1982 r. prymas Polski ks. kardynał Józef Glemp. W 2011 r. położono w niej nową posadzkę. W centrum wsi stoi dzwonnica z 1929 roku wybudowana przez ewangelików. Dzwony odzywały się, gdy ktoś umarł, jeśli wybuchł pożar lub w razie kataklizmów. W 2009 r. na dzwonnicy została umieszczona tablica upamiętniająca bohaterskich mieszkańców Zelgniewa, którzy stanęli do nierównej walki z najeźdźcą hitlerowskim. Niedaleko znajduje się Wiejski Dom Kultury, remiza strażacka (Ochotnicza Straż Pożarna w Zelgniewie istnieje od 1926 roku), bar i sklep. Na końcu wsi, przy wyjeździe na Śmiłowo, stoi budynek, w którym mieściła się szkoła, a obecnie zajmuje go przedszkole. Po drugiej stronie drogi jest boisko sportowe.