Miasto i Gmina
Kaczory

Dzisiaj tak bardzo potrzebna jest nam pamięć o tamtych dniach, by tego rodzaju zbrodnie nigdy się nie powtórzyły.

7 listopada 1939 roku z więzienia w Chodzieży wywieziono 41 mieszkańców ziemi chodzieskiej. Załadowano ich do szczelnie zamkniętego samochodu. Mimo to, jednemu z nich udało się wyrzucić kartkę z napisem: „Moi Kochani. Dzisiaj wyjeżdżamy, nie wiadomo dokąd. Pozdrawiam i całuję Was wszystkich”. Michał Sieradzki, nadawca listu, zapewne nie wiedział, że u kresu tej podróży czeka go śmierć. Samochód ruszył w kierunku Wzgórz Morzewskich. U podnóża góry ciężarówka zatrzymała się. Więźniów wyprowadzono, skrępowano parami drutem kolczastym i kazano iść pod górę, gdzie wcześniej wykopano mogiłę. W tym makabrycznym pochodzie szli rolnicy z Równopola, robotnicy z Ujścia, nauczyciele i księża z Budzynia, mieszkańcy Chodzieży, Chrustowa, Margonina, Laskowa, Lipin, Kamionki, Marunowa, Prosny, Radwanek, Strzelec, Szamocina, Zacharzyna. Na miejscu egzekucji więźniów ustawiono na skraju mogiły. Hitlerowcy rozstrzelali ich seriami z karabinów maszynowych. Później oprawcy dobijali żyjących pojedynczymi strzałami z pistoletu. Świadkiem całego zdarzenia był ukryty w stogu siana mieszkaniec Morzewa- Antoni Zabel. W maju 1944 roku, w ramach akcji niszczenia śladów zbrodni, specjalny oddział gestapo, przy użyciu robotników żydowskich, opróżnił mogiłę i spalił zwłoki pomordowanych.

Po wojnie, na miejscu egzekucji ustawiono pamiątkową tablicę z imiennym wykazem ofiar zbrodni. W późniejszym czasie tablicę pamiątkową zastąpiono pomnikiem. Opiekę nad nim sprawuje od 1946 roku młodzież ze szkoły podstawowej w Morzewie. Od 1985 roku szkoła z dumą nosi imię Ofiar Gór Morzewskich. To właśnie uczniowie i ich wychowawcy dbają, by z okazji różnych uroczystości szkolnych w tym miejscu złożono kwiaty i zapalono znicze. Społeczność szkolna dba również o utrzymanie porządku wokół pomnika.

Co roku, by oddać hołd pomordowanym, przy pomniku na Wzgórzach Morzewskich, odbywa się uroczysty apel przygotowany przez uczniów Szkoły Podstawowej im. Ofiar Gór Morzewskich w Morzewie. W piątek, 7 listopada przy pomniku licznie zgromadzili się członkowie rodzin pomordowanych, przedstawiciele władz samorządowych miast i gmin powiatu chodzieskiego i gminy Kaczory, organizacji społecznych, instytucji, kombatanci, uczniowie szkół , mieszkańcy Morzewa i okolic, by uczestniczyć w uroczystościach. Przybyły delegacje ze swoimi sztandarami. Na pomniku złożono wieńce i wiązanki kwiatów, zapalono znicze. Była też wspólna modlitwa, poprzedzona krótką homilią ks. Franciszka Śliwińskiego, proboszcza parafii w Morzewie.

M. Kończak