Powiat
Lipski

Uchwała Nr LX/339/2022

Rady Powiatu w Lipsku 
z dnia 30 grudnia 2022 roku

w sprawie ustalenia rozkładu godzin pracy oraz dyżurów aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu lipskiego na rok 2023

Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1526) oraz art. 94 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2301), po zasięgnięciu opinii Burmistrza Miasta i Gminy Lipsko, Burmistrza Miasta i Gminy Solec nad Wisłą, Wójta Gminy Chotcza, Wójta Gminy Ciepielów, Wójta Gminy Rzeczniów, Wójta Gminy Sienno oraz Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie, uchwala się, co następuje:

§ 1
1.    W celu zapewnienia mieszkańcom powiatu lipskiego dostępności do usług farmaceutycznych świadczonych przez apteki w każdym czasie, określa się, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu lipskiego:
1)    w dni powszednie, z wyjątkiem sobót, w godzinach 730-2000;
2)    w soboty w godzinach 800-2000;
3)    w niedziele w godzinach 900-1800.
2.    Określa się wykaz aptek ogólnodostępnych, pracujących w rozkładzie godzin określonych w ust. 1, zgodnie z załącznikiem nr 1 do niniejszej uchwały.
3.    Określa się rozkład czasu pracy poszczególnych aptek ogólnodostępnych, pełniących stałe dyżury w porze nocnej, niedziele, święta i inne dni wolne od pracy, zgodnie z załącznikiem nr 2 do niniejszej uchwały.
§ 2
Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu w Lipsku.

§ 3
Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego.

Przewodniczący Rady Powiatu

Józef Sosnowski

Uzasadnienie

W świetle art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne, rozkład godzin pracy oraz harmonogram dyżurów aptek ogólnodostępnych na danym terenie ustala rada powiatu, po zasięgnięciu opinii wójtów, burmistrzów, z terenu powiatu i samorządu aptekarskiego.
Jak wynika z art. 94 ust. 1 - Prawo farmaceutyczne, rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych powinien "być dostosowany do potrzeb ludności" oraz "zapewniać dostępność świadczeń również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy".
Rozkład godzin pracy aptek powinien być dostosowany zarówno do bieżących, codziennych potrzeb ludności na powszechne wykonywane przez apteki ogólnodostępne usługi, świadczone w zwykłych warunkach, jak i nie może pomijać sytuacji nadzwyczajnych, których częstotliwości występowania nie sposób przewidzieć.
Jak wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych przy ustalaniu rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych w porze nocnej i dni wolne od pracy nie sposób uwzględniać potrzeb ludności, gdyż nie można przewidzieć prawdopodobieństwa pojawienia się zdarzeń zagrażających zdrowiu lub życiu człowieka. Nie znajduje do nich zastosowania kryterium istnienia lub nieistnienia „potrzeb ludności”, gdyż w tych sytuacjach jest to kryterium obiektywnie niemierzalne. W tym wypadku chodzi o ustalenie takiego rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych, który będzie stwarzał możliwość jak najlepszego i najszybszego skorzystania z niezbędnej pomocy wówczas, gdy nie obowiązuje powszedni czas pracy aptek, a zaistnieje nadzwyczajna, trudna do przewidzenia potrzeba podania leku. Natomiast to, czy i w jakim zakresie możliwość ta będzie wykorzystywana nie może mieć tutaj istotnego znaczenia. Na terenie powiatu lipskiego funkcjonuje 8 aptek ogólnodostępnych, w tym: 4 apteki w Lipsku, 1 apteka w Ciepielowie, 1 apteka w Rzeczniowie, 1 apteka w Siennie oraz 1 apteka w Solcu nad Wisłą. 
Przystępując do przygotowywania projektu uchwały zaproszono przedstawicieli aptek ogólnodostępnych z terenu powiatu lipskiego na spotkanie, którego celem było wypracowanie wspólnego stanowiska w zakresie pełnienia dyżurów w porze nocnej, niedziele, święta oraz inne dni wolne od pracy w roku 2023. Kontynuacją przedmiotowych działań i propozycji przygotowania dwóch wersji projektu rozkładu czasu pracy w porze nocnej, niedziele, święta i inne dni wolne od pracy poszczególnych aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu lipskiego na rok 2023 (podział rotacyjny w systemie zmian tygodniowych oraz zmian dobowych), było umożliwienie aptekom ujętym w przedmiotowym rozkładzie czasu pracy wyrażenia opinii na temat przedstawionych propozycji. Pięć aptek wybrało dyżurowanie naprzemienne z dobową zmianą rotacyjną, natomiast trzy apteki opowiedziały się za podziałem tygodniowym. Ponadto dwie apteki zadeklarowały pełnienie dyżurów w dni świąteczne w godzinach 10.00 do 18.00, a w pozostałym czasie w sprawach pilnych pod telefonem, natomiast jedna zasygnalizowała o potrzebie pełnienia dyżurów do godziny 23.00 i trudnościach zagwarantowania oraz zabezpieczenia dyżurów w przypadku jednoosobowej apteki.
Odnosząc się do deklaracji aptek w sprawie pełnienia dyżurów w dni świąteczne w godzinach 10.00 do 18.00, a w pozostałym czasie pod telefonem oraz pełnienia dyżurów do godziny 23.00 należy podkreślić, iż powyższe nie stanowi realizacji normy kompetencyjnej wynikającej z art. 94  ustawy Prawo farmaceutyczne, ponieważ określenie godzin pracy aptek w godzinach nocnych powinno  prowadzić do zapewnienia możliwości korzystania z usług świadczonych przez apteki nie tylko do późnych godzin wieczornych, ale przez całą noc, skoro ustawodawca posłużył się pojęciem „pora nocna”, a nie część pory nocnej. Z tego względu dostępność aptek powinna być zapewniona w całej porze nocnej. 
Ustawodawca posłużył się pojęciem "również w porze nocnej" w celu zapewnienia dostępności usług farmaceutycznych przez cały czas - całodobowo. Jedynie wówczas powstanie pożądany stan najlepszego i najszybszego skorzystania z niezbędnej pomocy, gdy nie obowiązuje powszedni czas pracy aptek, a zaistnieje nadzwyczajna, trudna do przewidzenia potrzeba podania leku (Wyrok NSA (N) z 30 marca 2021 r. II GSK 91/20).
Mieszkańcy powiatu powinni mieć zagwarantowaną możliwość uzyskania pełnego zakresu świadczeń pełnionych przez apteki poza normalnym rozkładem czasu pracy również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. Takiego dostępu do pełnego zakresu świadczeń nie zapewniają dyżury telefoniczne. Brak jest możliwości zastępowania dyżurów całodobowych poprzez tzw. dyżury pod telefonem. Pełnienie wyłącznie dyżuru telefonicznego nie pozwala na realizację ustawowego obowiązku zapewnienia dostępności usług farmaceutycznych, np. poprzez zakup lekarstwa w wyjątkowych, nadzwyczajnych sytuacjach (Wyrok WSA Lublin z 26 czerwca 2020 r. III SA/Lu 89/20).
Rada powiatu jest zobowiązana, mocą art. 94 ustawy Prawo farmaceutyczne, 
do podjęcia uchwały, a argumentem przeciwko uchwale nie mogą być trudności w zagwarantowaniu oraz zabezpieczeniu dyżurów w przypadku jednoosobowej działalności aptekarskiej.
Prowadzenie działalności gospodarczej w formie aptek jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem podmiotów gospodarczych, które podejmując się jej prowadzenia 
i z oczywistych względów kierując rachunkiem ekonomicznym, muszą uwzględniać specyfikę tej działalności i brać pod uwagę dodatkowe obciążenia, jakie się z nią wiążą (Wyrok NSA (N) z 14 grudnia 2018 r. II GSK 1789/18).
Każdy podmiot decydujący się na prowadzenie regulowanej działalności aptekarskiej, powinien mieć świadomość, że działalność ta musi być prowadzona zgodnie z przepisami prawa miejscowego, w tym uchwałami podejmowanymi na podstawie art. 94 ust. 2 Prawa farmaceutycznego. Jednym z takich obowiązków jest obowiązek pełnienia dyżurów w porze nocnej lub w dni wolne od pracy. Uwolnić się z tego obowiązku nie można podnosząc argumenty dotyczące organizacji i szczególnych warunków pracy apteki… prowadzenie działalności gospodarczej w formie aptek jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem podmiotów gospodarczych, które podejmując się jej prowadzenia i kierując rachunkiem ekonomicznym, muszą uwzględniać specyfikę tej działalności i brać pod uwagę dodatkowe obciążenia, jakie się z nią wiążą (Wyrok NSA (N) z 9 lipca 2020 r. II GSK 252/19).
Choroba może pojawić się lub jej objawy mogą nasilić się już po zakończeniu pracy apteki w porze dziennej, a zatem w takiej sytuacji oczekiwanie na możliwość zakupu leku i jego podanie do otwarcia apteki następnego dnia (lub po upływie kolejnych dni, jeżeli choroba pojawia się przed dniem wolnym od pracy), może w sposób bezpośredni narazić chorego na skutki związane z brakiem zażywania (zaaplikowania) leku.
Wobec powyższego, Rada Powiatu w Lipsku proponuje ustalenie na 2023 rok rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych, uwzględniając przytoczone powyżej wymogi wynikające z ustawy, tj. dostosowując go do potrzeb ludności i zapewniając dostępność realizowanych przez aptekę świadczeń również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. Uchwała uwzględnia dobowy system dyżurów przez wszystkie funkcjonujące apteki ogólnodostępne na terenie powiatu lipskiego w systemie rotacyjnym, za którym opowiedziało się większość aptek. 
Ustalony w załączniku Nr 2 do projektu uchwały Rady Powiatu w Lipsku rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych stwarza możliwość jak najlepszego i najszybszego skorzystania z niezbędnej pomocy wówczas, gdy nie obowiązuje powszedni czas pracy aptek, a zaistnieje nadzwyczajna, trudna do przewidzenia potrzeba podania leku.
Należy podkreślić, że ustawodawca nie uzależnił wykonywania przez aptekę ogólnodostępną realizacji zadań określonych w art. 86 ust. 2 ustawy – Prawo farmaceutyczne, od indywidualnych i konkretnych warunków w jakich dana placówka funkcjonuje. Pełnienie dyżurów nocnych i podczas dni wolnych od pracy wchodzi w zakres ustawowych zadań aptek ogólnodostępnych i do kierownika apteki należy takie zorganizowanie pracy, aby placówka ten obowiązek mogła realizować.
Godziny pracy aptek w dni powszednie zweryfikowano na podstawie pisemnych i/lub telefonicznych deklaracji ich przedstawicieli.
Rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych wraz z dyżurami aptek podaje się do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie na stronie internetowej powiatu oraz 
w Biuletynie Informacji Publicznej.
Burmistrzowie, Wójtowie Gmin z terenu powiatu lipskiego pozytywnie opiniują projekt niniejszej uchwały i akceptują zaproponowany rozkład godzin pracy w dni powszednie, w porze nocnej, niedziele, święta i inne dni wolne od pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu lipskiego na 2023 rok. Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie negatywnie zaopiniowała projekt uchwały.
Wobec powyższego podjęcie uchwały w przedmiotowej sprawie jest uzasadnione.