Powiat
Bielski

Suwalska Brygada Kawalerii 13 września 1939 r. przemieszczała się z rejonu Zambrowa w kierunku na Puszczę Białowieską. Wieczorem dotarła pod wieś Olszewo, zajętą przez oddział pancerno-motorowy ze składu niemieckiej 3. dywizji pancernej. Około północy ubezpieczenie marszowe brygady nawiązało walkę z niemiecką placówką ubezpieczająca postój. Zaskoczeni atakiem 3. pułku szwoleżerów Niemcy otwarli gwałtowny ogień z broni maszynowej. Dowódca brygady stopniowo wprowadzał do walki dalsze spieszone szwadrony. Do walki wkroczyła także polska artyleria przeciwpancerna, zadając nieprzyjacielowi duże straty. Niestety, nacisk nieprzyjaciela narastał, polskie oddziały ponosiły coraz większe straty. Nad ranem było już jasne, że dalsza walka jest beznadziejna. Gen. Podhorski wydał rozkaz wycofania się i przejścia do rejonu Wólka Zaleska-Hodyszewo.

Nieprzyjaciel poniósł znaczące straty w sprzęcie i ludziach. Zginęło około 100 żołnierzy i oficerów niemieckich, zniszczono też kilkanaście wozów bojowych. Polacy stracili 70 żołnierzy i oficerów, w tym dwóch dowódców szwadronów, a około 100 zostało rannych. Zniszczone zostały również 3 działa. Niemcy spalili też wieś Olszewo, zamordowali część mieszkańców i rozstrzelali jeńców.

Uroczystości upamiętniające bitwę i jej ofiary rozpoczęły się w południe pod pomnikiem nieopodal Olszewa. Gości i mieszkańców okolicznych wsi przywitali wójtowie gmin Brańsk i Wyszki Andrzej Jankowski i Mariusz Korzeniewski. Następnie proboszcz parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Topczewie ks. Zbigniew Bolewski odprawił mszę św. w intencji poległych polskich żołnierzy i zamordowanych mieszkańców wsi. Wśród licznych jej uczestników znaleźli się m.in. rodziny walczących w bitwie żołnierzy, oficerowie Wojska Polskiego i Wojsk Obrony Terytorialnej, rekonstruktorzy, kombatanci, służby mundurowe, nauczyciele i młodzież szkolna, harcerze i poczty sztandarowe. Obecna była również kompania honorowa i poczet flagowy z 5. Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej im. Zawiszy Czarnego.

Po zakończeniu mszy św. głos zabrał starosta bielski dr inż. Sławomir Jerzy Snarski. – Czcimy pamięć bohaterów. Tych bohaterów, którzy mieli nie tylko na ustach „Bóg, Honor, Ojczyzna”, ale mieli to w sercach – mówił starosta. – I byli gotowi poświęcić swoje życie za wolność Ojczyzny. I kiedy obchodzimy te uroczystości upamiętniające tamte dni, tamtą bitwę, to musi być jakieś przesłanie dla kolejnych pokoleń, musi być jakaś prawda, która wybrzmiewa. A ta prawda jest taka, że nie ma wolności bez zaangażowania, że wolności nam nikt nie przyniesie, jeżeli nie będziemy mieli jej w sercach i nikt nam nie pomoże, jeżeli sami nie będziemy gotowi stawić czoła i walczyć o naszą Małą Ojczyznę[…] Chwała Bohaterom!

Po przemówieniach odczytany został apel poległych, a kompania honorowa Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej oddała salwę honorową. Po pomnikiem oraz płycie upamiętniającej ofiary wrześniowej bitwy złożone zostały wiązanki kwiatów.

pd