Powiat
Bielski

Cel debaty wyjaśnił organizator - Instytut Finansów SGH: „Podatek od nieruchomości jest najważniejszym podatkiem lokalnym. W Polsce jest postrzegany i oceniany jako przestarzały i niedostosowany do rozwiązań obowiązujących w większości państw europejskich. Mimo prób reformy opodatkowania nieruchomości w przeszłości, obecnie można mówić o pewnych (najczęściej słabo skoordynowanych i fragmentarycznych) propozycjach zmian w tym podatku. Czy możliwe jest zatem przeprowadzenie głębokiej, prawdziwej reformy opodatkowania nieruchomości w Polsce? Jakie są możliwe koncepcje? Jakie mogą być korzyści fiskalne i pozafiskalne podatku w różnych formułach? Jaki jest i może być w przyszłości wpływ podatku od nieruchomości na rynek mieszkaniowy? Kto i w jakim stopniu powinien partycypować we wpływach z podatku od nieruchomości? Jaką rolę powinny odgrywać JST w konstrukcji podatku od nieruchomości? Jaka powinna być rola podatku od nieruchomości w systemie finansowania JST w Polsce? Nad tymi, ale i innymi ważnymi zagadnieniami będą debatować w ramach XVII Debaty Podatkowej SGH samorządowcy, przedstawiciele administracji państwowej oraz nauki.”

Zabierając głos w debacie starosta Snarski skupił się na dwóch zasadniczych problemach, które w sposób negatywny wpływają na funkcjonowanie polskiego systemu podatkowego. Pierwszym z nich jest niewłaściwe naliczanie podatku od nieruchomości, drugim natomiast jest brak równowagi pomiędzy samorządem gminnym i powiatowym w kontekście czerpania dochodów z tytułu podatków od nieruchomości i wykonywanych zadań wpływających na wysokość pobieranych podatków.

W odniesieniu do pierwszego problemu starosta Snarski wskazywał, iż negatywnym zjawiskiem jest płacenie przez podatników podatku rolnego od gruntów faktycznie wykorzystywanych na cele inwestycyjne. W tym kontekście za wyłączne kryterium ustalenia rodzaju podatku (rolnego lub od nieruchomości) należy uznać sposób wykorzystania tych gruntów, przy czym podatek rolny i leśny należałoby powiązać wyłącznie z ich własnością. W odniesieniu do wysokości podatków od nieruchomości starosta wskazał na istniejące nierówności w odniesieniu do maksymalnej dopuszczalnej ich wysokości w całym kraju. Oznacza to, że taki sam podatek zapłaci właściciel zdewastowanego budynku mieszkalnego na głębokiej prowincji, jak również właściciel kamienicy w centrum wielkiego miasta. Wymagane jest zatem wprowadzenie strefowania maksymalnej stawki zarówno w ujęciu regionalnym (w poszczególnych województwach, jak i wewnątrzregionalnym). Kolejną kwestią jest również konieczność podniesienia maksymalnej dopuszczalnej wysokości opodatkowania budynków mieszkalnych, przy jednoczesnej ochronie interesów podatnika. Miałby on korzystać z wysokiej ulgi podatkowej w odniesieniu do budynku stanowiącego jego miejsce zamieszkania.

Drugi problem omawiany przez starostę Snarskiego dotyczył obciążenia samorządu powiatowego zadaniami wpływającymi na efektywność i wysokość opodatkowania, którego beneficjentami pozostają wyłącznie gminy. Powiaty wykonują zadania związane z ewidencją gruntów i budynków, ponosząc koszty ich realizacji. Modernizacja tej ewidencji wpływa na zwiększenie dochodów gmin z tytułu podatków gruntowych, z czego nie korzystają powiaty. Zasadne zatem byłoby zapewnienie udziału powiatów w dochodach podatkowych. Podobnie rzecz przedstawia się w odniesieniu do polityki inwestycyjnej samorządów. Powiaty kształtują tę politykę np. poprzez rozwój szkolnictwa zawodowego lub kształtowanie rynku pracy. Profity z tej polityki czerpią samorządy gminne, korzystając z opodatkowania gruntów wykorzystywanych na cele inwestycyjne. Zasadnym zatem byłoby również zapewnienie powiatom udziału przy opodatkowaniu działalności gospodarczej.

Przedstawione podczas debaty postulaty starosty bielskiego Sławomira Jerzego Snarskiego wpisują się w ogół działań podejmowanych przez samorządy powiatowe, zwłaszcza skupione w Związku Powiatów Polskich, których celem jest przebudowa i usprawnienie systemu finansów publicznych. Żaden z funkcjonujących w kraju szczebli samorządu terytorialnego nie jest tak mocno ograniczony w tej dziedzinie jak powiaty. Znikome dochody własne, uzależnienie od stale ograniczanych subwencji i dotacji z budżetu państwa (np. na cele oświatowe), nadmierne obciążanie zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej – to wszystko nie pozwala powiatom na właściwe wykonywanie zadań służących społeczności lokalnej i dalszy rozwój. Pozostaje mieć nadzieję, że ten i inne głosy w debacie publicznej zostaną w końcu wysłuchane przez stronę rządową i sytuacja ulegnie znaczącej poprawie.

pd