Powiat
Bielski

Po uroczystym akcie odsłonięcia wykład historyczny wygłosił historyk Zbigniew Romaniuk. Pierwsi Żydzi w Brańsku pojawili się już w XVI wieku. Przez następne stulecia prawo zakazywało im osiedlania się na terenie miasta. Sytuacja zmieniła się po zajęciu Brańska przez Prusaków po trzecim rozbiorze Polski (1795), kiedy zaczęto tu osiedlać Żydów. Ich masowy napływ nastąpił w XIX wieku. Przed II wojną światową w 1930 roku miasto liczyło 4594 mieszkańców, w tym około 500 rodzin żydowskich.

Jesienią 1941 roku Niemcy utworzyli w Brańsku getto w rejonie obecnych ulic Sienkiewicza i Kościuszki. Zamknięto w nim prawdopodobnie nawet ok. 3000 osób. W listopadzie 1942 roku getto uległo likwidacji, jego mieszkańców wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Nielicznym Żydom udało się zbiec z getta do okolicznych lasów. Część z nich wyłapano i zamordowano, niektórzy zmarli z chorób i głodu. Znaczną ich liczbę udało się jednak uratować. Dokonali tego odważni mieszkańcy Brańska, niezważający na grożącą im za to karę śmierci. Byli wśród nich m.in. Janina Woińska z rodziną, ks. Józef Chwalko, rodzina Gołębieckich, Zofia Drzewiecka, Paweł i Wacława Sobolewscy. W sumie od zagłady uratowali oni 200 osób. Instytut Yad Vashem w Jerozolimie przyznał 14 medali Sprawiedliwy wśród Narodów Świata 45 osobom pochodzącym z Brańska i jego okolic.

W uroczystości odsłonięcia tablicy obok starosty Sławomira Jerzego Snarskiego wzięli udział m.in. członkowie rodzin sprawiedliwych brańszczan, wiceminister edukacji i nauki Dariusz Piontkowski oraz burmistrz Brańska Eugeniusz Tomasz Koczewski.

 

_{pd, fot. www.radio.bialystok.pl}