Gmina
Skąpe

1. Położenie

 

 

Wieś Zawisze leży na zachód od Skąpego.

 

W bezpośrednim sąsiedztwie Zawisze znajdują się następujące miejscowości:

• Węgrzynice – 3 km,

• Podła Góra – 2 km.

2. Historia

 

Zawisze przed rokiem 1945 r.

Karta pocztowa pochodzi ze zbiorów Mirosława Olczaka

 

Zachowana nawet w brzmieniu niemieckim nazwa miejscowości (Sawische) ma genezę patronomiczną, wskazującą, że zasiedlili ją potomkowie jakiegoś Zawiszy. To wystawia osadzie bardzo starą metrykę, sięgająca XII wieku. Trzebnicki klasztor, który uzyskał tutejsze ziemie w 1223 roku od Henryka Brodatego, reorganizując osadnictwo wiejskie, nie włączył źrebia Zawisze do żadnej w sąsiedztwie zakładanych wsi (Węgrzynice, Radoszyn, Międzylesie), organizując pewnie w Zawiszy folwark. W obecnym stanie jest to osada folwarczna z zabudową z końca XIX wieku i początku XX wieku.

 

3. Krajobraz i przyroda

 

Miejscowość położona jest na płaskim terenie, w otoczeniu lasów. Jedynie od strony zachodniej krajobraz otwiera się na pola uprawne.

 

4. Zabytki i pomniki przyrody

 

Zespół pałacowo-parkowo-folwarczny, położony we wschodniej części wsi, założony został w połowie XIX wieku, a rozbudowany po 1945roku. Podwórze gospodarcze na planie prostokąta otaczają budynki w układzie pojedynczym lub zespolone. Budynki gospodarcze wzniesione z cegły lub kamienia i cegły na planie prostokąta zamknięte są dwuspadowymi dachami krytymi ceramiczną dachówką karpiówką Ustawione kalenicowo do podwórza. Niektóre z budynków dwukondygnacyjnych pełnią funkcje mieszkalno-gospodarczą. Na parterze małe otwory okienne zamknięte łukiem odcinkowym. Piętro o funkcji mieszkalnej, o większych prostokątnych oknach. Kondygnacje dzielą schodkowe gzymsy. Bogatsze w detal są budynki gospodarcze. Elewacje ceglane o ozdobnych szczytach, otworach drzwiowych i okiennych zamkniętych łukami odcinkowymi podkreślone dodatkowym łukiem ceglanym. Wiele budynków gospodarczych wzniesionych współcześnie nie pasuje do historycznych form, ze względu na płaskie lub o bardzo niskim kącie nachylenia dachy i elewacje bez detalu. Pałac stoi poza obrębem zabudowy gospodarczej. Usytuowany jest na wschód od podwórza, na niewielkim wyniesieniu. Od wschodu i południa otacza go park. Bryła składa się z kilku elementów. Korpus główny o 1,5 kondygnacji, w części środkowej 2,5 kondygnacji. Zamknięty jest dachem dwuspadowym o niewielkim kącie nachylenia, pokryty blachą ocynkowaną. Elewacje tynkowane, podłużne 9-cio osiowe, w części centralnej trójosiowy pozorny ryzalit. Kondygnacje podkreślone profilowanymi gzymsami. Okna wspierają się na gzymsie podokienniku. Narożniki i ryzalit pozorny podkreślają boniowane pilastry. Okna w profilowanych opaskach, a nad nimi nadokienniki i gzymsy odcinkowe w kształcie łuków. Nad I piętrem okrągłe otwory okienne. Do pałacu prowadzą proste schody o zabudowanych policzkach. Do elewacji ogrodowej przylega przeszklony taras, do którego prowadzą szerokie i wąskie schody. Do elewacji północnej przylega dobudówka.

 

Obiekty objęte ewidencją konserwatorską:

1. Cmentarz wiejski ewangelicki, ob. katolicki przy drodze do Podłej Góry,

2. Pałac (1), bud. nr 11,

3. Zespół parkowo-pałacowo-folwarczny:

4. Park,

5. Brama wjazdowa,

6. Obora (2),

7. Dom ogrodnika (3),

8. Budynek inwentarski (3a),

9. Stajnia (4),

10. Budynek inwentarski (5),

11. Obora ze stajnią i spichlerzem (6),

12. Budynek dla maszyn (7),

13. Magazyn (10),

14. Dwojak (31),

15. Budynek gospodarczy przy dwojaku (31),

16. Budynek mieszkalny (16),

17. Budynek inwentarski (14),

18. Budynek chlewni (13),

19. Budynek mieszkalny (15),

20. Szkoła, ob. przedszkole (17),

21. Czworak (18),

22. Czworak (19),

23. Czworak (20),

24. Leśniczówka (21),

25. Budynki gospodarcze przy leśniczówce,

26. Rządcówka (22), bud. nr 1,

27. Dwojak (23), bud. nr 16,

28. Dwojak (24), bud. nr 15,

29. Dwojak (25), bud. nr 2,

30. Dwojak (32),

31. Dom wraz z budynkiem gospodarczym nr 4.

 

 

5. Infrastruktura

• Droga powiatowa nr 49333 Podła Góra – Zawisze – Węgrzynice - Kalinowo,

• Drogi gminne,

• Sieć wodociągowa,

• Sieć energetyczna,

• Sieć telefoniczna.

6. Zaplecze socjalne

• Świetlica wiejska

7. Władze wsi

• Sołtys i Rada Sołecka

8. Sport, rekreacja, turystyka

• Boisko sportowe,
• Plac zabaw,
• Szlaki turystyczne:
  niebieski szlak pieszo-rowerowy: od Świebodzina – NIEDŹWIADY Folwark - Łąkie – Skąpe – Cibórz – Międzylesie – Zawisze – GRYŻYNA,
  zielony szlak pieszo-rowerowy: ZŁOTY POTOK – Węgrzynice – Zawisze – Podła Góra -Międzylesie – d. gajówka Prochownia - mostek na rz. Ołobok - OŁOBOK.

9. Opieka zdrowotna

• Ośrodek zdrowia w Ołoboku,
• Punkt apteczny w Ołoboku.