Informacja o stanie prawnym w Polsce regulującym pobieranie komórek, tkanek i narządów od osób zmarłych
Pośmiertne oddanie narządów jest ostatnim, najcenniejszym darem, jaki człowiek może ofiarować drugiemu człowiekowi. Celem niniejszej informacji jest przedstawienie porządku prawnego obowiązującego w Polsce w tym zakresie, nie zaś wywarcie jakiegokolwiek nacisku do zmiany światopoglądu.
Decyzja o oddaniu narządów w przypadku śmierci należy do każdego z nas i warto wiedzieć, co należy zrobić, abyśmy już po naszej śmierci mogli uratować czyjeś życie, bądź też, co należy zrobić, by organów od nas nie pobrano. W myśl art. 5 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. z 2020 r. poz. 2134 z późn/ zm.): „Pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia lub pobrania komórek lub tkanek w celu ich zastosowania u ludzi można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu” i dalej: „W przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, sprzeciw może wyrazić za ich życia przedstawiciel ustawowy. W przypadku małoletniego powyżej lat szesnastu sprzeciw może wyrazić również ten małoletni”.
Zatem zgodnie z obowiązującym prawem, jeżeli osoba za życia nie wyrazi sprzeciwu na pobranie po śmierci swoich narządów, to domniemywa się, że wyraża na to zgodę. Natomiast sprzeciw można wnieść poprzez wpis do Centralnego Rejestru Sprzeciwów, w formie pisemnego oświadczenia zaopatrzonego we własnoręczny podpis lub oświadczenia ustnego złożonego w obecności, co najmniej dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego. Prawo nie daje uprawnień rodzinie do decydowania o pobieraniu bądź niepobieraniu cudzych komórek, tkanek czy narządów w celu przeszczepienia ich innej osobie. Warto by nasi najbliżsi znali naszą wolę w zakresie ewentualnego dawstwa organów.
Pamiętajmy o tym, że jeden dawca jest w stanie uratować zdrowie i życie kilku osób, dając im szansę na dalsze życie.