Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Hajnówce

W okresie rozwoju mowy dziecka, najczęściej gdy zaczyna ono wypowiadać swoje pierwsze zdania (w wieku 2,3 lat) – może pojawić się rozwojowa niepłynność mowy  - jąkanie.

Dziecko powtarza głoski, sylaby, wyrazy, „zacina się”, nie może wypowiedzieć słowa. Rodzice są zaniepokojeni. Nie wiedzą, jak mają się zachować, co powiedzieć, co zrobić.

Wczesne podjęcie działań – stworzenie odpowiednich warunków w rodzinie oraz szczególny sposób postępowania, dają dużą szansę na to, że jąkanie minie, nie utrwali się.

Jeżeli Twoje dziecko zaczęło się jąkać:

• Zrób wszystko, by nie zauważyło, że ma problemy z mówieniem. Małe dziecko nie jest świadome swojego „jąkania”, jest natomiast bardzo spostrzegawcze. Gdy będziesz mówić „uspokój się”, „mów wolniej”, „nie denerwuj się”, wpatrywać się z przerażeniem w dziecko, wzdychać lub patrzeć w dal – szybko zorientuje się że coś z nim jest „nie tak”.
• Zadbaj oto, by miało zaspokojone ważne dziecięce potrzeby : bezpieczeństwa, miłości, spokoju, uznania, akceptacji, poczucia własnej wartości.
• Nie wymagaj od dziecka zbyt wiele, dostosuj wymagania (szczególnie  dotyczące mowy) do jego możliwości.
• Słuchaj tego, co dziecko mówi, a nie tego jak mówi.
• Zastanów się, czy Twoja mowa lub osób z najbliższego otoczenia dziecka nie jest zbyt natarczywa.
• Pozwól dziecku mówić zawsze wtedy, gdy odczuwa taka potrzebę. Nie przerywaj mu. Wysłuchaj je z uwagą i cierpliwością. Dziecko odczuwa silną potrzebę podzielenia się swoimi myślami, nie zważając na zainteresowanie słuchaczy ani na sytuacje w jakiej się znajduje. Jeśli nie może włączyć się do rozmowy, to gubi myśli i zaczyna się jąkać, kiedy nadejdzie jego kolej.
• Nie każ dziecku mówić, gdy nie ma na to ochoty. Nie wymagaj mówienia np. :„dowidzenia”, „dzień dobry”, „podziękuj babci”, „powiedz tacie, co dziś robiłeś w przedszkolu”, „powiedz wierszyk”.
• Nie zadawaj zbyt wielu pytań , np. „co jadłeś na obiad?”, „dlaczego nie zjadłeś jabłka?”, „z kim się dziś bawiłeś?”. Małe dziecko może nie chcieć rozmawiać w tym momencie lub po prostu nie ma nic do powiedzenia.
•  Mów do dziecka powoli – ono uczy się mówić od Ciebie. Gdy zacznie mówić tak szybko jak Ty, nie będzie w stanie skoordynować myślenia z pracą mięśni narządów mowy.
• Nie zagaduj go, gdy jest zmęczone, podekscytowane, zdenerwowane.
• Nie dostarczaj mu zbyt wielu silnych wrażeń. O oczekujących ważnych wydarzeniach mów spokojnie, dawkując informacje, by nie wzbudzać nadmiernych emocji.
• Odczekaj sekundę, zanim odpowiesz dziecku  na pytanie lub zaczniesz mówić po jego wypowiedzi. To uchroni przed „wchodzeniem w słowo”.
• Nie kończ słów za dziecko. Gdy nie może ono wypowiedzieć słowa – powiedz je w całości lub użyj w innym kontekście, zdaniu.
• Mów do niego zrozumiałym językiem. Nie używaj trudnych, nieznanych słów.
• Nie zachęcaj do mówienia. Czekaj na wypowiedzi dziecka.
• Gdy widzisz, że dziecku jest trudno mówić – zaproponuj budowanie z klocków, rysowanie, lepienie.
• Zapewnij mu odpowiednią ilość snu i wypoczynku, a także ruchu na świeżym powietrzu.
• Unikaj pośpiechu w codziennym życiu. Nie poganiaj dziecka, nie mów :„ubierz się szybko, bo nie zdążymy”, „musimy szybko to zrobić”.
• Nie obwiniaj się za to, że Twoje dziecko się jąka. Wina niczego nie zmieni. Zamiast roztrząsać to, czego nie  zrobiłeś, zastanów się co możesz zrobić teraz.

opracowała: Ewa Dmitruk