Rozwijanie mowy dziecka

Niektóre dzieci o prawidłowym rozwoju ruchowym i intelektualnym zaczynają mówić później niż ich rówieśnicy. W drugim roku życia mówią tylko kilka słów, w trzecim roku życia nie budują zdań.

Poniżej przedstawiono sposób postępowania, którego celem jest wspomaganie rozwoju dziecka.

Słuchanie dziecka i obdarzanie go uwagą, okazywanie zainteresowania w czasie kiedy mówi. Podkreślanie, że to co dziecko mówi jest dla nas ważne;
Chwalenie dziecka za wszystkie próby nawiązania z nami kontaktu i akceptowania sposobu w jaki jest ono w stanie wypowiadać się;
Odczytywanie wszelkich komunikatów bezsłownych dziecka np: uśmiechu, gestów, skrzywienia twarzy. Wtedy też dorosły ma okazję do nazwania potrzeb czy prób wyrażanych przez dziecko w taki sposób;
Pokazywanie dziecku, że mówienie jest potrzebne do zwrócenia na siebie uwagi mamy, taty, rodzeństwa, że dzięki mowie może nas zawołać, coś nam opowiedzieć lub o coś poprosić;
Stwarzanie sytuacji, w których dziecko będzie mogło używać słów takich jak: „daj”, „tak”, „nie”, „nie ma”;
Prowadzenie dialogów podczas wspólnych zabaw tematycznych np: podczas budowania z klocków, karmienia misia, zabawy w sklep, jazdy samochodzikami, zabawy pacynkami;
Zachęcanie do wskazywania palcem przedmiotów w otoczeniu i na obrazkach, osób na fotografiach. Gest wskazywania jest ważnym etapem w rozwoju mowy;
Pozwalanie dziecku na wspomaganie swoich wypowiedzi ruchami rąk, mimiką, ruchami całego ciała. Mowa, której rozwoju oczekujemy jest także ruchem, wpływając na rozwój ruchowy dziecka – wspomagamy rozwój mowy;
Nazywanie przedmiotów z otoczenia dziecka, wykonywanych wokół niego czynności, które wykonuje dziecko. To co nazywamy musimy dotknąć lub pokazać;
Śpiewanie piosenek lub wymyślonych na poczekaniu krótkich tekstów zawierających prośby, polecenia, pytania;
Mówienie dziecku raczej o tym co robi w danej chwili, co widzi i czego może dotknąć, niż o rzeczach, których w danym momencie nie ma w jego otoczeniu, czy o faktach mających się zdarzyć w przyszłości, gdyż nawet dwuletnie dziecko może tego nie zrozumieć;
Utrzymywanie kontaktu wzrokowego z dzieckiem kiedy do niego mówimy. Dziecko uczy się mowy naśladując ruchy ust dorosłego;
Odpowiadanie na dziecięce pytania. Dziecko, które nie uzyskuje odpowiedzi na pytania przestaje je zadawać;
Zadawanie pytań wymagających konkretnej odpowiedzi dziecka np.: „Chcesz się bawić piłką czy klockami?” , „Chcesz wypić herbatę czy sok?”, „Co chcesz?”;
Zadawanie pytań wymagających dłuższych wypowiedzi dziecka np.: „Jak myślisz, dlaczego Asia płacze?”;
Powtarzanie słów, które wypowiedziało dziecko, potwierdzenie, np.: „Tak, to jest piesek”;
Wspólne słuchanie dziecięcych wierszyków i piosenek z prostymi powtarzającymi się słowami np.: „Kapie woda kap–kap–kap, idą dzieci chla– chlap–chlap”;
Mówienie krótkich wierszyków, śpiewanie piosenek ilustrowanych ruchami, gestami np.: „My jesteśmy krasnoludki hop-sa-sa..”;
Wspólne oglądanie książeczek tematycznych np.: o zabawkach, zwierzętach, pojazdach, pokarmach (na stronie 1 obrazek);
Prowadzenie dialogu podczas zabawy telefonem zabawką;
Naśladowanie odgłosów zwierząt, instrumentów muzycznych, pojazdów;
Rozmawianie o tym czym dziecko jest zainteresowane podczas wspólnego oglądania bajek, książeczek, programów edukacyjnych dla dzieci;
Czytanie opowiadanie ilustrowanych bajek tak, by dziecko dokończyło rozpoczęte przez nas zdanie;
Wspólne rysowanie, lepienie i opowiadanie o tym co się robi;
Zadawanie pytań: „Co to?”, „Kto to?” i odpowiadanie (jeśli dziecko nie odpowiada) np.: Kto to? – to jest piesek;
Zabawy podczas których dziecko wydaje okrzyki, głośno się śmieje np.: w wodzie z piłką;
Mówienie do dziecka zrozumiałym dla niego językiem;
Powtarzanie wyraźne tego co dziecko chciało nam przekazać niezbyt precyzyjne;
Odszukiwanie na ilustracjach np.: „Pokaż gdzie lala śpi?”, „Gdzie dzieci idą do lasu?”

Większy zasób słownictwa będzie miało dziecko, które nieustannie otoczone jest mową najbliższych, bogatym słownictwem, któremu czyta się książeczki, opowiada o otaczającym świecie w sposób interesujący, zrozumiały, zatrzymujący jego uwagę.

Opracowała: mgr Ewa Dmitruk