Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Hajnówce

RODZICU PAMIĘTAJ!!!
SAMO DZIECKO NIE JEST ZŁE, ZŁE JEST JEGO ZACHOWANIE!

Wprowadzaj dziecku normy i zasady!

Warto zapamiętać....

• Dzieci potrzebują jasnych, konkretnych informacji, jak powinny się zachowywać. Najlepiej, jeśli zasada od razu zawiera wskazówkę, czego oczekujemy: np. każdy czeka na swoją kolej zabawy zabawką, nie zabieramy sobie zabawek
• Zasady powinny być formułowane krótko,
• Zasady staraj się formułować pozytywnie: nie wystarczy powiedzieć, czego nie robić, należy określić, czego oczekujemy w zamian: np. nie bijemy brata/ siostry, złość mamy prawo wyrazić:......
• Nie krzyczymy, mówimy spokojnie, cicho
• Dziecko może jednocześnie przyswoić 2-3 zasady, pamięta o 10
• System zasad jest dynamiczny, nie statyczny, dostosujemy go do sytuacji, dorastania dzieci
• Zasady obowiązują obie strony – zarówno rodzica, jak i dziecko- powinny być również przestrzegane nawet, jeśli to dla dorosłych niewygodne!!!!
• Zasady przypominamy często
• Zasad przestrzegamy zawsze, inaczej dziecko przestaje wierzyć, że są one naprawdę
• Nie pozwalamy na dyskusje po złamaniu zasady, stosujemy konsekwencje, przypominając, że zasada została złamana. Możemy omówić z dzieckiem system zasad, ale po odbyciu przez nie konsekwencji

Przykładowy zbiór zasad:

1) Śmieci wyrzucaj do kosza

2) Wykonuj polecenia nauczyciela

3) Wysiedź 20 min. bez przerwy wykonując pracę domową

4) Zawsze mów „Dzień dobry” i „Do widzenia”

5) Rozstaw talerze na stole przed obiadem

KARA,  A  KONSEKWENCJA

KARA

• -stosowana w sposób spontaniczny, nieprzewidywalny
• - często jest wymierzana w złości, bezsilności,
• - bywa zbyt surowa, nieadekwatna,
• - wywołuje w dziecku poczucie krzywdy i niesprawiedliwości, złość, strach, chęć odwetu
• - Zwykle kara nie jest uzależniona od przewinienia, ale od stopnia zdenerwowania rodzica
• - bywa, że jest nierealna do zastosowania
• - dziecko nie jest wcześniej o niej uprzedzane
• - jest nieadekwatna do zachowania dziecka
• - nie wynika logicznie z zachowania dziecka

KONSEKWENCJA

•  konsekwencje różnią się tym, że są wcześniej zaplanowane, zapowiedziane,
•  nie są formą zemsty, ani odreagowania
• są uzależnione od zachowania dziecka, nie nastroju rodzica
• uczą dziecko przewidywania następstwa zdarzeń
•  w momencie stosowania konsekwencji nie rozmawiamy o uczuciach, ale o łamaniu zasad.
• konsekwencja wynika logicznie z zachowania dziecka
• jest adekwatna do wieku dziecka i rodzaju przewinienia

KONSEKWENCJE UCZĄ, KARY RANIĄ!!!!

Konsekwencja powinna być:

• Szybka (stosowana bezpośrednio po niewłaściwym zachowaniu)
• Skuteczna (doprowadzona do końca, wyegzekwowana)
• Stosowalna (realna do zrealizowania w praktyce)
• Sprawiedliwa (adekwatna do przewinienia)
• Wcześniej ustalona, zapisana i zapowiedziana
• Stała (jednym z celów stosowania konsekwencji jest nauczenie dzieci przewidywania następstwa zachowania)
• Słuszna (związana tematyczne z przewinieniem)
• Sympatyczna (nie dziecko jest złe, ale zachowanie, nie rozmawiamy o uczuciach, ale o zasadach, lubię Cię, zależy mi na Tobie, ale nie możesz zachowywać się w taki sposób, ważne, aby mówić to w sposób spokojny, przyjaznym tonem głosu)
• Stanowcza (to dorośli ustalają zasady w przedszkolu, w domu, są silni, pewni, przekonani, że wyegzekwują zasady)
• Systematyczna (ważne, żeby nie stosować wyjątków, wtedy dzieci wolniej uczą się przestrzegania zasad, sprawdzają, czy tym razem uda im się nie doświadczyć konsekwencji)

NALEŻY PRZY TYM PAMIĘTAĆ, ŻE UWAGA JEST ZAWSZE NAGRODĄ DLA DZIECKA!!!!
MA WTEDY DOROSŁEGO NA WYŁĄCZNOŚĆ!!!!

NAJGORSZE SĄ: OBOJĘTNOŚĆ
I BRAK ZAINTERESOWANIA!!!!!

Rodzaje negatywnych konsekwencji:

Naprawienie szkód: np.
- dziecko sprząta bałagan, który zrobiło, odkupuje ubranie kolegi, które zniszczyło w bójce
Wyłączenie z sytuacji
- dziecko idzie do swojego pokoju i przebywa tam jakiś czas samo, gdy bije się z bratem albo kłóci z rodzicem
Odroczenie otrzymania kolejnego przywileju do czasu poprawy zachowania
- dziecko ma zakaz oglądania bajek wieczorem
Ograniczenie swobody działania
- dziecko jest przytrzymane i odsunięte, gdy bije brata albo niszczy rzeczy
Odesłanie w nudne miejsce
- dziecko przebywa jakiś czas samo, w miejscu, gdzie nie ma dostępu do zabawek, komputera
Brak zainteresowania ze strony ważnej osoby (zabranie uwagi)
- nie zwracanie uwagi, nie reagowanie na zachowania buntownicze, protestacyjne (dziecko krzyczy, tupie itp.)

Źródło: „ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej” Kołakowski A., Wolanczyk T., Pisula A., Skotnicka M., Bryńska A. s.174 - 202

Zamiast karania:

• Wskaż dziecku, jak ma się zachować, zanim zrobi coś nie tak, przypomnij zasadę
• Wyraź ostry sprzeciw bez oskarżania
• Wyraź swoje uczucia i oczekiwania: zamiast mówić: „Mam Cię dość” , powiedz: „Jestem wściekły, kiedy tak się zachowujesz, nie mogę się na to zgodzić”
• Pokaż, jak naprawić zło
• Daj dziecku możliwość wyboru, podkreśl, że to od niego zależy, czy poniesie konsekwencje, czy nie
• Pozwól dziecku ponieść konsekwencje swojego zachowania
• Kilkakrotnie spokojnie powtórz polecenie
• Gdy Ty i dziecko jesteście zbytnio zdenerwowani, odeślij dziecko na jakiś czas do innego pokoju, dopóki nie ochłoniecie

Źródło: Mazlish, Faber „Jak mówić, żeby dzieci słuchały, jak słuchać, żeby dzieci mówiły”

 

RODZICU PAMIĘTAJ !!!

Ważniejsze od wyciągania konsekwencji wobec dzieci jest ich chwalenie i nagradzanie!!!
Uwaga jest zawsze nagrodą dla dziecka. Należy zatem dążyć do tego, aby okazywać dziecku więcej uwagi i zainteresowania, gdy postępuje właściwie, a nie wtedy, gdy nie słucha poleceń i łamie ustalone zasady….

Warto zapamiętać....

• Pochwały i nagrody pomagają dzieciom zmienić uciążliwe zachowania, motywują do działania, starania się.
• Wszystkie dzieci, zwłaszcza te mające poważniejsze problemy należy chwalić bardzo często, kilkakrotnie w ciągu dnia.
• Należy zauważać nawet najmniejsze sukcesy. Jeśli w naszej ocenie dziecko w danym dniu nie zrobiło niczego zasługującego na pochwałę, należy stworzyć dziecku sytuację, w której odniesie sukces, zasłuży na uznanie, wykaże się czymś np. pomoże w czymkolwiek rodzicowi
• Należy stosować więcej pochwał i nagród, niż kar!
• Pochwały i nagrody powinny być natychmiastowe, występować bezpośrednio po danym zachowaniu pozytywnym, nie powinny być zbytnio odroczone w czasie.
• Nagrody należy również dostosować do potrzeb i oczekiwań dziecka, tak aby dotyczyły one czegoś, co jest dla niego ważne, na czym mu zależy.

Pochwały i nagrody powinny być:

• Natychmiastowe
• Niepodważalne
• Realne
• Pożądane przez dziecko
• Proporcjonalne do wysiłku włożonego przez dziecko
• Niepodzielne (bez zgody dziecka nie należy kazać mu się nimi dzielić)
• Konkretne
• Opisowe
   

Przykładowe nagrody dla młodszych dzieci

 

 

AKTYWNOŚCI I PRZEDMIOTY

• • Karmienie zwierząt
• • Trzymanie za rękę
• • Podlewanie kwiatów
• • Dodatkowa zabawa
• • Temperowanie kredek
• • Zabawa wyjątkową zabawek
• • Obejrzenie bajki
• • Dodatkowa zabawa na zewnątrz
• • Korzystanie z przedmiotów rodzica
• • Wybranie zabawy, bajki do przeczytania
• • Korzystanie z komputera itp.
• • Jedzenie (słodycze, ulubione potrawy)
• • Naklejki
• • Gwiazdki
• • Uśmiechnięte „buzie”, kartoniki, żetony
• • Zabawki
• • Ilustracje, karteczki itp.

NAGRODY SPOŁECZNE

• • Uśmiech
• • Przytulenie
• • Zainteresowanie
• • Wysłuchanie
• • Bliskość fizyczna
• • Dotyk
• • Poklepanie
• • Uścisk
• • Puszczenie „oka”
• • Potakiwanie
• • Otoczenie ramieniem
• • Pochwała
• • Dobrze
• • Super
• • Dziękuję
• • Podoba mi się
• • To miłe
• • Dobrze, że czekałeś
• • Dobra robota
• • Świetnie!

opracowała: psycholog Anna Wałejsza