Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Hajnówce

GOTOWOŚĆ SZKOLNA OKREŚLA TAKI POZIOM ROZWOJU DZIECKA, KTÓRY POZWOLI MU SPROSTAĆ WYMAGANIOM SZKOŁY.

Można ją rozpatrywać w następujących obszarach:

• gotowość fizyczna,
• gotowość emocjonalno-społeczna,
• gotowość umysłowa (w tym gotowość do nauki czytania i pisania oraz gotowość do nauki matematyki).

Gotowość fizyczna:

• dziecko na tyle rozwinięte i silne, aby było w stanie poddać się systematycznemu wysiłkowi, z jakim wiąże się chodzenie do szkoły, siedzenie w ławce, odrabianie lekcji, przebywanie w grupie dzieci,
• odporne na choroby i zmęczenie, co warunkuje zdolność do dłuższego wysiłku umysłowego i koncentracji uwagi,
• dobra sprawność manualna i odporność ręki na zmęczenie istotne dla nauki pisania,
• prawidłowa koordynacja wzrokowo-ruchowa (praca ręki pod kontrolą wzroku),
• dobry (ewentualnie skorygowany) wzrok i słuch.

Gotowość emocjonalno-społeczna:

• dziecko samodzielne odpowiednio do wieku (samoobsługa, utrzymywanie porządku),
• posiada motywację do pracy, jest obowiązkowe, doprowadza rozpoczęte zadania do końca,
• podejmuje wysiłek zmierzający do pokonywania napotykanych trudności,
• dobrze znosi ewentualne niepowodzenia,
• nawiązuje prawidłowe kontakty z dorosłymi i dziećmi,
• potrafi podporządkować się wymaganiom dyscypliny,
• przestrzega zasad współżycia społecznego, uwzględnia potrzeby innych,
• zgodnie funkcjonuje w zabawie i w sytuacjach zadaniowych, konflikty rozwiązuje bez użycia przemocy,
• kontroluje własne emocje, zwłaszcza negatywne, wyraża je w sposób akceptowany społecznie.

Gotowość umysłowa:

• dziecko jest ciekawe świata (zadaje pytania) , chce się uczyć, zdobywać nowe umiejętności (w tym czytania i pisania),
• posiada wiedzę na temat najbliższego otoczenia, zasób doświadczeń będących podstawą do rozwoju pojęć,
• potrafi wyjaśniać obserwowane zjawiska,
• skupia uwagę na wypowiedziach innych (potrafi uważnie i ze zrozumieniem słuchać tego, co mówi nauczyciel), rozumie polecenia,
• potrafi skupić uwagę także na treściach mniej ciekawych,
• wypowiada się poprawnie pod względem  gramatycznym i artykulacyjnym (formułuje życzenia, pytania, własne sądy, wnioski i oceny),
• definiuje nazwy przez odniesienie do ogólniejszej kategorii (np. jabłko to owoc),
• łączy przyczynę ze skutkiem, przewiduje skutki swoich działań.

Gotowość do nauki czytania i pisania:

• dziecko posiada odpowiedni poziom rozwoju percepcji słuchowej i wzrokowej (układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby; wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej; układa puzzle, wyszukuje różnice między obrazkami, układa klocki według wzoru, odwzorowuje kompozycje z figur geometrycznych),
•  rozumie znaczenie wyrazów jako graficznych odpowiedników słów,
• odczytuje obecne w otoczeniu symbole (np. zakaz wprowadzania psów, przejście dla pieszych),
•  posiada dobrą orientację przestrzenną umożliwiającą rozpoznawanie i odtwarzanie kierunków, położenia i proporcji odwzorowanych liter,
•  ma dobrą pamięć ruchową (umiejętność przetwarzania obrazu graficznego na obraz ruchu), koordynację wzrokowo-ruchową (umiejętność kontrolowania wzrokiem własnych ruchów pozwala dziecku świadomie nimi kierować) oraz sprawność graficzną (odwzorowuje szlaczki, koloruje, rysuje po śladzie).

Gotowość do nauki matematyki:

• dziecko liczy obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego,
• wyznacza wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem na palcach, patyczkach i in.
• porównuje liczebność zbiorów (rozumie określenia: miej, więcej, tyle samo),
• posługuje się liczebnikami porządkowymi,
• rozumie relacje przestrzenne: rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów (z przodu, z tyłu, na prawo/lewo, na/pod, przed/za, obok itp.),
• rozumie relacje czasowe (np. powiedzieć, jaki jest dzień tygodnia i jaki będzie następny, wymienić pory roku i związane z nimi zjawiska),
• grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje) i formułuje uogólnienia typu: to do tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne.

Większość dzieci uzyska gotowość szkolną w odpowiednim czasie i radzenie sobie z wymaganiami szkolnej rzeczywistości będzie w zasięgu ich możliwości. Niektórzy uczniowie odkryją, że mają szczególne zdolności w jakiejś dziedzinie. Dzieci, które napotkają różnego rodzaju trudności (dotyczące procesu adaptowania się do nowej sytuacji, relacji z kolegami czy koleżankami w klasie, opanowania umiejętności szkolnych) otrzymają w szkole odpowiednie do ich potrzeb wsparcie. Wiele dzieci w naturalny sposób przezwycięża trudności i dogania rówieśników.

W przypadku dużych zaległości rozwojowych, obejmujących wiele sfer – istnieje możliwość odroczenia realizacji obowiązku szkolnego.

Pierwsze lata doświadczeń szkolnych są szczególnie ważne dla dziecka. To jak radzi sobie z wymaganiami szkoły oraz jak otoczenie przyjmuje jego sukcesy i porażki ma istotne znaczenie dla kształtowania samooceny, budowania poczucia własnej wartości.

Rola rodziców w przygotowaniu dziecka do szkoły:

• dbałość o prawidłowy rozwój fizyczny,
• korygowanie ewentualnych wad wzroku, słuchu,
• zabawy z dzieckiem stymulujące rozwój poznawczy,
• rozwijanie ciekawości poznawczej, zachęcanie do zdobywania nowych wiadomości i umiejętności,
• budowanie pozytywnego obrazu szkoły (od rodziców w dużej mierze zależy, czy dziecko polubi szkołę i będzie chciało się uczyć),
• zachęcanie do samodzielności, unikanie wyręczania dziecka,
• uczenie wyrażania emocji,
• uczenie radzenia sobie z porażkami, chwalenie za osiągnięcia,
• zachęcanie do wytrwałego dążenia do celu mimo trudności.

 

Pomoc Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej

• określenie przyczyn trudności w nauce,
• wydanie opinii w sprawie odroczenia realizacji obowiązku szkolnego,
• wydanie opinii o pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
• terapia pedagogiczna, psychologiczna, logopedyczna.

Oprac. Justyna Samojlik