Czy mam dziecko z dysleksją?

Termin dysleksja rozwojowa określa zespół specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Specyficznych, bo dotyczących wąskiego zakresu zaburzeń, nie wynikających z obniżonego poziomu intelektualnego, wad wzroku i słuchu bądź zaniedbań środowiskowych.

DYSLEKSJA ROZWOJOWA MOŻE WYSTĘPOWAĆ W TRZECH FORMACH:

dysgrafia - niski poziom graficzny pisma (tzw. brzydkie pismo),
dysleksja - trudności w czytaniu,
dysortografia - trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (m.in. błędy ortograficzne).

OBJAWY DYSLEKSJI:

Okres przedszkolny (3-5 lat) - objawy „ryzyka dysleksji”:

opóźniony rozwój ruchowy - trudności z utrzymaniem równowagi, z koordynacją ruchów, niechęć do zabaw ruchowych;
mała sprawność ruchowa rąk - trudności i niechęć do samoobsługi (np. zapinanie guzików, sznurowanie butów), niski poziom rysunków, niechęć do prac plastycznych;
słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa - np. trudności z budowaniem z klocków, w rzucaniu do celu;
opóźniony rozwój mowy, trudności z wypowiadaniem złożonych słów.

Etap „zerówki” - objawy „ryzyka dysleksji”:

obniżona sprawność ruchowa (np. trudności z nauczeniem się jazdy na rowerze);
wady wymowy, błędy gramatyczne, trudności z budowaniem zdań;
trudności z zapamiętywaniem tekstów wierszy i piosenek, złożonych poleceń;
trudności w zakresie analizy i syntezy sylabowej i głoskowej słów (dzielenie słów na sylaby i głoski, scalanie sylab i głosek w słowa, różnicowanie głosek podobnych, np. d-t);
obniżony poziom grafomotoryki (trudności z odtwarzaniem figur, wzorów, szlaczków);
trudności ze składaniem elementów pociętego obrazka;
trudności z poprawnym używaniem określeń stosunków przestrzennych (na, pod, za, przed, nad, obok);
oburęczność;
mylenie strony prawej i lewej.

Młodszy wiek szkolny (kl. I-III):

mała sprawność ruchowa całego ciała;
wadliwa wymowa, przekręcanie złożonych wyrazów, brak poprawności gramatycznej (błędy w odmianie wyrazów);
trudności w nauce czytania - z zapamiętywaniem liter (zwłaszcza rzadziej stosowanych: F, H, Ł, G) i ich odróżnianiem;
trudności z zapamiętywaniem tabliczki mnożenia, dat, nazwisk, dyktowanych zdań, ciągów słownych (dni tygodnia, miesiące);
mylenie liter podobnych pod względem kształtu (p-b-d-g, m-n, l-ł-t, m-w);
mylenie liter oznaczających głoski podobne dźwiękowo (np. d-t, g-k, w-f);
opuszczanie, dodawanie, przestawianie liter i sylab w wyrazach;
trudności z pisownią zmiękczeń, głosek nosowych (ą, ę);
brzydkie pismo (niemieszczenie się w liniaturze, litery drżące lub kanciaste, wadliwy sposób łączenia liter, litery nieproporcjonalne, o różnym nachyleniu, pismo zbytnio rozwlekłe lub ścieśnione, niewłaściwe rozmieszczenie tekstu na kartce), wolne tempo pisania, szybkie męczenie się ręki.

Starszy wiek szkolny:

utrzymujące się błędy w pisaniu (poza wyżej wymienionymi błędy typowo ortograficzne);
obniżona technika i tempo czytania;
trudności z rozumieniem czytanego tekstu;
trudności w nauce innych przedmiotów:
matematyki - np. trudności z zapamiętywaniem tabliczki mnożenia, błędne przepisywanie słupków w obliczeniach sposobem pisemnym, przestawianie cyfr w liczbach, zmiany kierunku w rysunkach (np. na osi współrzędnych);
geografii - trudności w orientacji przestrzennej, kłopoty w posługiwaniu się mapą;
języków obcych - trudności z opanowaniem nowych znaków graficznych lub zapamiętywaniem nowych słówek, przekręcanie wyrazów;
wychowania fizycznego - niska sprawność ruchowa, nieudolność w grach sportowych.

Stwierdzenie dysleksji wymaga wielospecjalistycznych badań:

psychologicznych - pozwala ocenić poziom funkcjonowania intelektualnego oraz m.in. funkcje językowe, wzrokowe, słuchowe, pamięć, koncentrację uwagi;
pedagogicznych - pozwala stwierdzić, jakiego rodzaju trudności występują u dziecka (np. czy są to trudności w czytaniu, czy w pisaniu albo też czy występują łącznie) i jaki jest stopień ich nasilenia;
lekarskich (np. okulistycznej, laryngologicznej) - w celu wykluczenia wad wzroku lub słuchu.

Badanie wykonywane jest w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej i odbywa się wyłącznie za zgodą rodziców. Po badaniu rodzice informowani są ustnie o jego wynikach, a na swój wniosek mogą uzyskać pisemną opinię, która powinna być przekazana szkole. Opinia taka wskazuje jakie funkcje rozwijają się z opóźnieniem, co jest przyczyną trudności w uczeniu się, zawiera opis słabych i mocnych stron dziecka, a także wskazówki do pracy w domu. W przypadku nasilonych trudności uczeń może otrzymać opinię zalecającą udział w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych prowadzonych w przedszkolu, szkole lub Poradni.

Opracowała: mgr Justyna Samojlik (pedagog-terapeuta)