Harkabuz

Harkabuz to malownicza wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Raba Wyżna w górnym biegu potoku Orawka, pomiędzy stokami Wielkiego Działu (935 m n.p.m) a Bukowińskim Wierchem (940 m n.p.m.) o znacznych walorach klimatycznych i krajobrazowych.

Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska pierwszego sołtysa Bartłomieja Harkabuz. Pierwsi osadnicy przybyli tu na początku XVII wieku i byli zbiegłymi dobrymi strzelcami posługującymi się strzelbami odpalanymi przy pomocy lontu. Od 1611 zapisana jest w najstarszych kronikach jako wieś Harkabuz, a od 1687 należała do parafii w Podwilku.
Obecnie Harkabuz należy do parafii Podsarnie-Harkabuz, której proboszczem od 1 lipca 2006 r. jest ks. Leszek Uroda. Harkabuz. W 2006 roku wieś odwiedził były premier Kazimierz Marcinkiewicz, który dokonał otwarcia drogi "Solidarności", łączącej Harkabuz z Rabą Wyżną. 22 czerwca 2007 roku Harkabuz odwiedzili kard. Stanisław Dziwisz i wicepremier Andrzej Lepper. Zatrzymali sie oni przy tablicy upamiętniającej szlak papieski (którym często spacerowali Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i kard. Dziwisz) oraz szlak kurierski z czasów II wojny światowej. Harkabuz jest nie wielką miejscowością liczy około 575 mieszkańców.

SZKOŁA

Pierwszą szkołę wybudowano w Harkabuzie około 1885 r. - taka data była wyryta na „sosrębie". Jednym z najstarszych nauczycieli był Antoni Szymara. Po wybuchu II wojny światowej w jesieni 1939 r. Polska nauczycielka musiała opuścić szkołę. Przyszli nauczyciele słowaccy, gdyż Orawa została włączona do Słowacji. W szkole była tylko jedna sala, drugą wynajmowano u Jana Kowalka. Później utworzono drugą salę lekcyjną w pokoju nauczyciela, a nauczyciele poszli mieszkać na wieś. W roku 1945 po zakończeniu wojny Orawa wróciła do granic Polski. Wróciła też nauczycielka Zofia Stańska-Kondys i zaczęła urządzać szkołę, która była zdewastowana. Wszystkie akta szkolne, pomoce naukowe i zbiory biblioteczne, były rozrzucone po podłodze i częściowo zniszczone. Właśnie wtedy zginęły księgi, metryki oraz kronika. W 1948 wprowadzono do szkoły język słowacki. Nauczyciel uczył i po Polsku i po Słowacku. Taki stan trwał do 1960 roku. Dzieci uczęszczały do szkoły przez 7 lat kończąc 4 klasy. Klasa III trwała 2 lata, klasa czwarta 3 lata. Łączono klasy I z II i III z IV. Od 1962 wprowadzono 7-mio klasową Szkołę Podstawową z językiem polskim, od 1967 roku szkoła stała się 8-mio klasowa.

Więcej informacji na stronie szkoły podstawowej pod adresem: https://www.spharkabuz.rabawyzna.pl/szkola/historia-naszej-szkoly.html

Budynek szkoły podstawowej w im. Marii Konopnickiej w Harkabuzie.

REMIZA OSP

Jednostka straży pożarnej powstała w 1925 roku. Jej założycielem był Marcin Bielak, a jego syn też Marcin był pierwszym komendantem. W tym to roku została zakupiona sikawka ręczna, która była przechowywana na prywatnej posesji u komendanta. W roku 1955 komendantem został Franciszek Harkabuz, który wraz innymi strażakami postanowili budować remizę. Właścicielami działek ,którzy przekazali na rzecz straży byli Marcin Bielak Józef Żądlak. Wybudowana remiza miała być z drewna, gdyż był to najtańszy i dostępny materiał, lecz nie wyrażono zgodę na drewniana i dzięki władz dostarczono pustaki i dachówki a mieszkańcy wsi mieli się zająć budową. W ten sposób w latach sześćdziesiątych powstał budynek Ochotniczej Straży Pożarnej w Harkabuzie.

Budynek remizy OSP w Harkabuzie — Remiza OSP w Harkabuzie

HERB

Harkabuz ma swój Herb, który przedstawia klęczącego mężczyznę ubranego w tradycyjny strój Orawski z motywami góralskimi. Krzyż -symbol chrześcijaństwa, nawiązuje do zwycięstwa katolicyzmu na tych ziemiach, a klęczący Orawiak wyraża trwanie w wierze ojców. Gwiazda jako przewodniczka oraz róża oznacza dobroczynność, miłość Boga, męczeństwo, łaskę i zwycięstwo

POMNIK NA SZLAKU KURIERSKIM

W Harkabuzie na trasie na Żeleźnice powstał pomnik upamiętniający pamięć ludzi współtworzących konspiracyjne szlaki kurierskie 1939 – 1945 roku, którzy wierność idei Polski Wolnej i Niepodległej.