W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Dodatkowo, korzystanie z naszej witryny oznacza akceptację przez Państwa klauzuli przetwarzania danych osobowych udostępnionych drogą elektroniczną.
Powrót

Wizyta władz samorządowych i młodzieży w Parlamencie Europejskim w Brukseli

Na sali Parlamentu Europejskiego

               „Przeszłość jest to dziś, tylko cokolwiek dalej” – pisał Cyprian Kamil Norwid. Ten związek szczególnie wyraźnie widać na przykładzie Jasła. Współczesne oblicze miasta byłoby zupełnie inne, gdyby nie wydarzenia z 1944 r. Gdy do pobliskiego Krosna dotarły już wojska radzieckie, 13 września ówczesny niemiecki starosta Walter Gentz nakazał wysiedlenie w ciągu 48 godzin wszystkich cywilnych mieszkańców Jasła. Następnie przez kilka miesięcy specjalne komando rabowało pozostawione w domach mienie. Z zachowanych list przewozowych wiadomo, że przedmioty umieszczone w ponad tysiącu wagonów trafiły m.in. do Berlina, Osnabrück i Hanoweru. Wywożono wszystko, od słodyczy i pościeli do urządzeń z fabryk i rafinerii. Ostatnim etapem było wysadzenie lub podpalenie większości gmachów. Z zabudowy Jasła pozostało zaledwie… 3%. Po wojnie straty oszacowano na 70 mln zł, według kursu złotego z 1939 r. W 1969 r. starosta Walter Gentz odpowiedzialny nie tylko za unicestwienie Jasła (z 1152 budynków ocalało tylko 39), ale również za mordowanie Polaków i Żydów (m.in. za egzekucję na Hałbowie) został rozpoznany w Niemczech, lecz w trakcie śledztwa popełnił samobójstwo.
                Straty poniesione przez kulturę są nieodwracalne. Spacerując do mieście nie natkniemy się raczej na przedwojenne zabytki. Nie zawinił front, lecz bezwzględność jednego człowieka. Jaślanie własnymi rękami podnosili z ruin domy, odbudowywali krok po kroku swoją miejscowość. Nigdy nie doczekali się żadnej rekompensaty ze strony niemieckiej.
                Ten trudny temat porusza wystawa otwarta 25 kwietnia 2023 r. w Parlamencie Europejskim w Brukseli. Na 26 planszach zestawiono charakterystyczne budynki miasta z ich zgliszczami z 1944 r. Takie skontrastowanie pozwoliło uświadomić widzom ogrom dokonanych zniszczeń. Inicjatorem powstania ekspozycji był europoseł PiS Bogdan Rzońca. Przygotowali ją pracownicy Muzeum Regionalnego w Jaśle we współpracy z oddziałem IPN w Rzeszowie. Współorganizatorami przedsięwzięcia byli Urząd Miasta Jasła, Starostwo Powiatowe w Jaśle oraz Biuro Poselskie Bogdana Rzońcy. Na otwarcie wystawy w Brukseli przybyli ambasador RP w Belgii Rafał Siemianowski, ambasador RP przy Radzie Północnoatlantyckiej Tomasz Szatkowski, posłowie europarlamentu z Niderlandów, Francji, Chorwacji, Węgier, Włoch i Polski, a także z Niemiec.
- Niejednokrotnie w historii walczyliśmy za wolność innych krajów. Dziś my potrzebujemy wsparcia innych narodów, bo domagamy się prawdy. Polska i Polacy byli ofiarami II wojny światowej i bardzo byśmy chcieli, by ta prawda przenikała do świadomości międzynarodowej. Będziemy nadal mówić o tym, co działo się w Jaśle – powiedział Bogdan Rzońca.
                Dzięki zaproszeniu ze strony europosła w uroczystości otwarcia mogły uczestniczyć delegacje młodzieży ze szkół średnich powiatu jasielskiego, pod opieką nauczycielek Agnieszki Olszewskiej i Beaty Baraś. Przybyli również samorządowcy: starosta Adam Pawluś, burmistrz Ryszard Pabian i przewodniczący Rady Miejskiej Henryk Rak, zastępca burmistrza Kolbuszowej Marek Gil; wójtowie gmin: Grzegorz Bara z Nowego Żmigrodu, Andrzej Stachurski z Osieka Jasielskiego, Bogusław Kręcisz ze Skołyszyna, Marcin Bolek z Dębowca, Agata Augustyn z Tarnowca, Rafał Papciak z Brzysk, Grzegorz Węgrzynowski z Chorkówki wraz ze współpracownikami. Szczególnymi gośćmi byli Dariusz Iwaneczko, dyrektor IPN w Rzeszowie, pracownicy Muzeum Regionalnego w Jaśle na czele z dyrektorem Mariuszem Świątkiem oraz naoczny świadek tamtych wojennych wydarzeń – Andrzej Krupa.
                Starosta jasielski Adam Pawluś przypomniał postać Waltera Gentza, który zadecydował o zrównaniu z ziemią miasta. Mimo że był prawnikiem, kierował się bezprawiem. Wykształcenie nie przeszkodziło mu w zniszczeniu dorobku kulturowego Polaków. Osobiście wykonywał też wyroki śmierci, a jednak po II wojnie światowej nadal pracował w administracji państwowej aż do momentu zdemaskowania.
                Burmistrz Jasła, Ryszard Pabian, stwierdził, że to „miasto niewielkie liczbą, ale wielkie siłą mieszkańców. Młodzież, obecna również na wystawie, sprawia, że ono nadal się rozwija. Byłoby jeszcze piękniejsze, gdyby nie działania Waltera Gentza. Zapraszam do Jasła, mimo że nie mamy wielu zabytków, właśnie w wyniku barbarzyństwa II wojny światowej”.
                Chociaż otwarcie wystawy było głównym celem podróży, organizatorzy zadbali też, by goście z Polski mogli jak najpełniej skorzystać z wizyty w budynku Parlamentu Europejskiego. W Brukseli grupą zaopiekowali się asystenci europosła Bogdana Rzońcy, Natalia Brachowicz, Dawid Nahajowski i Mateusz Lechwar. Już pierwszego dnia, po podróży nowym, wygodnym autokarem rzeszowskiej firmy „Trans-Europa”, uczniowie spędzili popołudnie oglądając tzw. Parlamentarium. Przewodniki multimedialne dostępne w dowolnym z 24 języków urzędowych Unii Europejskiej, a więc również po polsku, umożliwiły zwiedzającym poznanie historii przemian, które zapoczątkowały współpracę międzynarodową. Dzięki tej wizycie łatwiej było zrozumieć zasady funkcjonowania Parlamentu i obowiązki europosłów, a z interaktywną mapą na podłodze odbyć wirtualną podróż po terytorium UE.
                Dalsza część zwiedzania miała miejsce po otwarciu wystawy. Grupa z Jasła uczestniczyła w spotkaniu z pracownikiem europarlamentu, Piotrem Wolskim, który przedstawił reguły działania wspólnoty i nadrzędny cel jej powstania: uniknięcie kolejnej wojny, przełamanie nienawiści, nastawienie na zaufanie i współpracę między państwami.
                Członkowie jasielskiej delegacji wzięli udział w spotkaniu z posłami z ramienia PiS, Bogdanem Rzońcą oraz Jadwigą Wiśniewską. Przypomnieli oni słuchaczom o odpowiedzialności, jaką niesie ze sobą możliwość współdecydowania o przyszłości Europy oraz o korzyściach dla rozwoju Polski, płynących z przynależności do UE. Mimo wielokulturowej mozaiki, nie należy zapominać o tworzących ją historii małych ojczyzn, o swoich korzeniach. Najlepszym przykładem jest właśnie wystawa o Jaśle. Na zakończenie spotkania Bogdan Rzońca oprowadził gości z ziemi jasielskiej po najważniejszych częściach Parlamentu Europejskiego, niedostępnych dla zwykłych turystów. Było to niezapomniane przeżycie.
                Ostatni dzień pobytu w Brukseli przeznaczono na zwiedzanie stolicy. Łasuchom oczywiście kojarzy się ona z belgijską czekoladą, w tym pitną, płynącą nawet z miniaturowych fontann, goframi i wyjątkowymi frytkami. Brukselska Starówka to również uczta dla koneserów sztuki. Grupa, pod opieką przewodniczki, obejrzała gotycki ratusz, katedrę pw. św. św. Michała i Guduli, słynny posążek Manneken Pis, zabytkowy budynek sądu. Po drodze do hotelu mijała pałac królewski i gotycki kościół Notre-Dame du Sablon z przepięknymi witrażami. W oddali można było dostrzec Atomium – powiększony 165 milionów razy model kryształu żelaza, stanowiący wizytówkę miasta.
                Jeszcze tylko zakup pamiątek, pakowanie bagaży i już komfortowym autokarem „Trans-Europy”, prowadzonym przez niezawodnych kierowców, rozpoczęła się powrotna podróż do Jasła. Dla wszystkich uczestników, a zwłaszcza dla zaproszonych uczniów, ta wyprawa do Parlamentu Europejskiego pozostanie szczególnym wspomnieniem. Dzięki Biuru Poselskiemu Bogdana Rzońcy,  Starostwu Powiatowemu w Jaśle, Urzędowi Miasta Jasła oraz wszystkim osobom zaangażowanym w powstanie wystawy, stało się możliwe pokazanie wojennej historii tego miasta na forum zjednoczonej Europy. Takie gesty są niezwykle ważne, bo jak wpisał do „Księgi pamiątkowej” starosta Adam Pawluś, cytując marszałka Ferdynanda Focha, „Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie”.

Beata Baraś

Zdjęcia (13)

{"register":{"columns":[]}}