I Liceum Ogólnokształcące
w Jaśle

          25 października w auli naszej szkoły odbyła się uroczysta akademia z okazji 101 rocznicy bitwy pod Firlejówką, w której bohatersko walczyli profesorowie  i uczniowie naszej szkoły. Organizatorami uroczystości była Fundacja im. Profesora Romana Saphiera oraz  I LO w Jaśle.

Losy uczniów i nauczycieli jasielskiego gimnazjum ściśle łączą się z walkami o wschodnią granicę Polski w wojnie 1920 roku. Na apel Józefa Piłsudskiego – Naczelnego Wodza  - o powszechną mobilizację swoją gotowość do walki  zgłosiło około 300 ochotników, w tym również dwóch profesorów: Roman Saphier i Jakub Kuska – dyrektor zakładu w Jaśle.

Udział uczniów i nauczycieli jasielskiego gimnazjum w wojnie polsko-bolszewickiej  zaznaczył się szczególnie  6 września 1920 roku w bitwie pod Firlejówką,  w której  polegli profesor Roman Saphier oraz uczniowie: Antoni Aman, Jan Lejpras, Jan Sanocki, Jan Skuba, Jan Soczek i Józef Urbanek. To właśnie ich pamięci poświęcona była akademia, na którą zaproszeni zostali m.in. potomkowie poległych uczestników, którzy przybliżyli zebranym sylwetki swoich bliskich.

Wśród zaproszonych gości byli: Andrzej  Przybyszowski - wnuk profesora Jakuba Kuski, Anna Pasterz - stryjeczna wnuczka Jana Soczka oraz Andrzej Urbanek, bratanek Józefa Urbanka.

Pamięć o bohaterach, którzy walczyli i zginęli pod Firlejówką jest w naszej szkole wciąż żywa. Od 1995 roku działa przy naszej szkole Fundacja im. Profesora Romana Saphiera, która od 2006 roku systematycznie organizuje wyjazdy młodzieży na Ukrainę, pod Firlejówkę, by oddać cześć poległym.
24 września 2011 r. odbyło się  uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika na firlejowskiej mogile, powstałej dzięki zarządowi fundacji. Od początku swojej działalności czyniła ona starania o zgodę na budowę pomnika dla uczczenia poległych profesora Romana  Saphiera i jego uczniów.

W czasie uroczystej akademii osoby zasłużone dla Fundacji zostały uhonorowane okolicznościowymi medalami wybitymi z okazji 100-lecia bitwy pod Firlejówką, a wykonanymi przez absolwenta I LO w Jaśle i ASP w Gdańsku Tomasza Sójkę.

Uroczystość uświetnił swoim występem chór szkolny Soli Deo oraz uczniowie, którzy przygotowali prezentację, przybliżającą zebranym historię firlejowskiej mogiły, a także krótką część artystyczną.

Na zakończenie prezes Fundacji Piotr Mazur przywołał słowa Zbigniewa Herberta: „Nie dajmy zginąć poległym”. Przypominają one o niezbywalnej, niezależnie od czasów, roli patriotyzmu, idei wolnościowych i konieczności ich obrony.  „Wydaje mi się – pisał Herbert -że podejmuje się walkę nie dla wygranej, bo to by było zbyt łatwe, i nie dla samej walki, ale w obronie wartości, dla których warto żyć i za które można umrzeć […]. Musi być element walki i musi być założona w tej walce także przegrana, ale w imię wartości, które będą dalej żyły”. 

Agata Lorens