Gmina
Wymiarki

SZKODLIWOŚĆ AZBESTU

 

Azbest jest nazwą handlową włóknistych minerałów, które występują naturalnie w przyrodzie. W Polsce azbest stosowano do produkcji:

• wyrobów azbestowo-cementowych takie jak: płyty faliste, płyty elewacyjne, w których zawartość włókien azbestu wynosiła 10- 35 %
• wyrobów izolacyjnych o dużej zawartości azbestu
• wyrobów ciernych (okładziny, tarcze, taśmy hamulcowe),
• ogniotrwałych wyrobów tekstylnych

Wyroby azbestowe są źródłem emisji włókien azbestowych do środowiska, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Włókna azbestu są praktycznie niezniszczalne, a stopniowa degradacja materiałów azbestowych powoduje uwalnianie włókien do powietrza. Ich wdychanie i kumulowanie się w płucach może powodować poważne choroby układu oddechowego, w tym zwykle po kilkunastu - kilkudziesięciu latach, pojawienie się nowotworów azbestozależnych.

Ze względu na szkodliwość wyrobów azbestowych dla zdrowia ich produkcja zakazana została w Polsce ustawą z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest, zgodnie z którą do 28 września 1998 r. zakończono produkcję płyt azbestowo-cementowych, zaś od 28 marca 1999 obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami go zawierającymi.

Azbest zaliczany jest obecnie do grupy dziesięciu najbardziej szkodliwych substancji. Znajduje się w opracowanym przez Ministerstwo Zdrowia wykazie substancji obejmujących substancje o udowodnionym działaniu rakotwórczym.

Wdychanie pyłu azbestowego może stać się przyczyną chorób układu oddechowego i krwionośnego:

• pylicy azbestowej (azbestozy),
• chorób opłucnej lub osierdzia,
• nowotworów złośliwych: raka płuc, raka oskrzeli, międzybłonniaka opłucnej lub otrzewnej,
• przewlekłego obturacyjnego zapalenia oskrzeli.

Zachorowania mogą dotyczyć osób narażonych na kontakt z pyłem azbestowym zawodowo, a także osób postronnych przebywających w zanieczyszczonym środowisku. Na występowanie i rodzaj zachorowania wpływa rodzaj azbestu, wymiary tworzących go włókien i ich stężenie oraz czas trwania narażenia. Zgodnie z literaturą przedmiotu, przeprowadzenie jednorazowo prac rozbiórkowych polegających na usuwaniu płyt azbestowo-cementowych na wolnym powietrzu nie stanowi zagrożenia wystąpienia patologii azbestozależnych. Pomimo zakazu produkcji i stosowania wyrobów azbestowych, istnieje potrzeba dalszego podejmowania działań w celu minimalizowania ryzyka zdrowotnego dla ludności.

 

 

Informacje o szkodliwości azbestu

 

Czym jest azbest

Azbest jest materiałem naturalnie występującym w przyrodzie. Pod względem chemicznym stanowi on sole krzemowe magnezu, sodu, wapnia i żelaza. Charakterystyczną cechą azbestu jest jego włóknista budowa, która decyduje o jego wyjątkowych cechach i właściwościach  fizycznych i chemicznych. Stanowi on materiał bardzo odporny na działanie bardzo wysokich i bardzo niskich temperatur, działanie substancji chemicznych jak kwasy, zasad, silne rozpuszczalniki i wiele innych.

Wyroby z azbestu są przy tym giętkie i wytrzymałe. Po przeróbce z azbestu można było uzyskać materiały charakteryzujące się: dźwiękochłonnością, i niskim przewodnictwem ciepła. Ponadto azbest daje się łatwo formować oraz łączyć z innymi materiałami oraz pozwala na przędzenie włókien. Te właściwości zadecydowały o szerokim stosowaniu azbestu w przemyśle oraz w budownictwie.

W przyrodzie występuje kilka odmian azbestu różniących się składem chemicznym i rodzajem włókien. Największe znaczenie przemysłowe i gospodarcze miał tzw. Azbest biały tzw. Chryzolit – krzemian magnezu. Pozostałe dwa to krokidolit – azbest niebieski oraz amozyt – azbest brązowy.

Produkcja i stosowanie wyrobów zawierających azbest były prowadzone od roku 1950 do roku 1998, kiedy zgodnie z ustawą o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest zaprzestano jego produkcji i stosowania.

 

2. Gdzie można spotkać wyroby zawierające azbest.

Azbest może występować w tzw. wyrobach miękkich (bardziej szkodliwych ) oraz wyrobach twardych.
Wyroby miękkie to wyroby tekstylne z azbestu – np. koce gaśnicze, odzież ochronna, uszczelki do rur, materiały i wykładziny cierne.
Wyroby twarde to głównie wyroby budowlane jak płyty dachowe, płyty elewacyjne oraz rury wodociągowe.

 

3. Dlaczego azbest jest niebezpieczny.

Szkodliwość azbestu nie wynika z jego składu chemicznego ale z jego włóknistej struktury. Włókna azbestu stanowią najcieńsze włókna występujące w przyrodzie i mają zdolność kumulowania w organizmie a szczególnie w płucach. Po kilku latach bardzo często występują poważne choroby azbestozależne np. pylicy azbestowej tzw. Azbestozy. Jednak najbardziej niebezpieczne jest potwierdzone i udowodnione medycznie silne rakotwórcze działanie włókien azbestowych. Wieloletnia kumulacji włókien azbestowych w organizmie prowadzi do powstawania zmian nowotworowych, początkowo rozwijających się bezobjawowo. Po wystąpieniu objawów choroba rozwija się bardzo szybko i praktycznie jest nieuleczalna.

 

4. Powstanie i realizacja programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest.

Ze względu na potwierdzoną wysoką szkodliwość azbestu w Polsce oraz w wielu innych krajach produkcja i dystrybucja wyrobów zawierających azbest została zakazana. Zgodnie z tym zakazem we wrześniu 1998 r. zaprzestano produkcji wyrobów zawierających azbest , a od 28 marca 1999 r. obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest.

W 2002 r. Rada Ministrów przyjęła krajowy „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbestyna terytorium Polski. Realizacja programu jest założona na lata 2003 – 2032. W  2018 roku Rada Gminy Wymiarki podjęła Uchwałę Nr LIV/220/2018 w sprawie Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Wymiarki wraz ze szczegółowa inwentaryzacją. Od  2019 roku  gmina  Wymiarki planuje przystąpienie do udziału w programie, który zakłada sukcesywne usuwanie wyrobów zawierających azbest, w szczególności dotyczy to pokryć dachowych w postaci płyt falistych lub płaskich. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej corocznie prowadzą program dotowania akcji usuwania i unieszkodliwiania azbestu i wyrobów zawierających azbest.

Poniżej prezentujemy  odnośniki do strony o tematyce azbestowej, dzięki którym można zdobyć jeszcze więcej informacji dotyczącej szkodliwości azbestu: 

http://www.bezazbestu.eu/kontakt