Gmina
Szastarka

Gmina Szastarka pod względem fizjograficznym leży na pograniczu dwóch makroregionów: Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Północno-wschodnia część gminy należy do silnie falistego mezoregionu Roztocza Zachodniego, natomiast pozostały obszar do pagórkowatego mezoregionu Wyżyny Lubelskiej – Wzniesień Urzędowskich. Powierzchnia terenu w gminie składa się z szeregu niewielkich wzniesień stwarzających wrażenie falistości. Pod względem geologicznym gmina leży w obrębie dużej jednostki zwanej niecką lwowsko-lubelską. Najstarszymi utworami są występujące nielicznie na powierzchni a widoczne w rozcięciach wąwozowych utwory kredowe: wapienie, margle, piaskowce, kreda pisząca i gezy.

Na podkładzie kredowym zalegają utwory trzeciorzędowe – gliny zwałowe, piaski
i żwiry. Strop utworów trzeciorzędowych układa się na głębokości kilku metrów pod powierzchnią. Ich powierzchniowe odsłonięcia występują w południowej części gminy.
Cała gmina jest pokryta utworami czwartorzędowymi o zróżnicowanej miąższości, średnio 10 m. Na powierzchni dominują lessy, rzadziej gliny zwałowe i płaty lessów pochodzenia eolicznego. W dolinach i na stokach występują niekiedy piaski,
ich zasięg jest jednak niewielki. W dolinie Bystrzycy zalegają osady w postaci namułów, mad, piasków gliniastych i pylastych.

Klimat Stan aktualny
Według bonitacji klimatycznej gmina należy do dzielnicy lubelsko-chełmskiej, będącej strefą klimatyczną umiarkowaną o cechach przejściowych. Sama gmina jest zbyt małą jednostką, by posiadać charakterystyczne cechy klimatu. Dzielnica lubelsko-chełmska cechuje się rocznymi sumami opadów atmosferycznych na poziomie 500 – 600 mm, najwyższą liczbą dni z opadami gradowymi (10 -18 dni w roku) i najwyższymi wartościami nasłonecznienia względnego w okresie letnim (45 – 50%). Natomiast parowanie wody uzyskuje stosunkowo niewielkie wartości (840 – 900 mm w roku). Dla gospodarki rolnej ważny jest przebieg okresu wegetacyjnego, który trwa do 220 dni. Zaczyna się na początku kwietnia, kiedy średnia temperatura dobowa dochodzi do 5°C. Latem osiąga ona 19,7°C, ale w maju mogą występować przymrozki. Najzimniejszym miesiącem jest luty (-2,5°C) według badań W. i A. Zienkiewiczów, przeprowadzonych w okresie 1931 – 1960. Natomiast według danych stacji meteorologicznej w Lublinie średnia temperatura lutego wynosi 3,5°C a lipca 18,5°C.
Średnią roczną temperaturę określa się na 7° do 7,5°C.

• Stan powietrza w gminie jest zadowalający.
• Powodem lokalnych zanieczyszczeń powietrza są:
  • transport kołowy i kolejowy,
  • eksploatacja składowiska odpadów,
  • dzikie wysypiska,
  • wykorzystywanie węgla jako źródła opału w dużych kotłowniach,
  • spalanie odpadów plastykowych i gumy w domowych kotłowniach,
  • zakłady przemysłowe zlokalizowane w województwie podkarpackim,

w okresie wegetacji występuje możliwość zanieczyszczenia powietrza drobinami rozpylanych na pola środków owadobójczych i chwastobójczych oraz ich oparami

Ogólny poziom hałasu jest zadowalający. Uciążliwości występują lokalnie w okolicach Polichny i Podlesia przy drodze Białystok – Rzeszów .

• Zagrożeniom należy przeciwdziałać przez:
  • zaprzestanie spalania w paleniskach domowych odpadów plastykowych i gumy,
  • propagowanie ekologicznych nośników energii (gaz, drewno, olej, biomasa),
  • gazyfikację gminy,
  • tworzenie stref zieleni i zwiększanie ilości zadrzewień wzdłuż tras komunikacyjnych,
  • przestrzeganie lokalizacji przemysłu i uciążliwych usług względem zabudowy mieszkaniowej,
  • prawidłową eksploatację gminnego składowiska odpadów,
  • edukację mieszkańców.

a) podziemne

• Gmina Szastarka położona jest w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 406 (Lublin).
• Wody podziemne w gminie pochodzą z poziomów czwartorzędowego i kredy.
• Woda w gminie jest dobrej jakości, nisko zmineralizowana, lekko zasadowa
• (tj. udziałem wapnia i magnezu) oraz zawiera niewielką ilość chlorków, siarczanów i żelaza.
• Dla wód podziemnych szczególne zagrożenia stanowią gazowe zanieczyszczenia powietrza, nieszczelne szamba, brak kanalizacji sanitarnej gminy, dzikie wysypiska, chemizacja rolnictwa oraz melioracje odwadniające.
• Przeciwdziałać zagrożeniom należy przez:
  • kontrolowanie stanu jakości wód,
  • budowę kanalizacji w gminie,
  • likwidację dzikich wysypisk,
  • zmniejszenie stopnia chemizacji rolnictwa,
  • poprawę poziomu edukacji ekologicznej.

b) powierzchniowe

• Obszar gminy leży na pograniczu trzech zlewni: Bystrzycy (dopływ Wieprza), Wyżnicy i Sanny (dopływy Wisły).
• W okolicy Polichny w strefie krawędziowej Roztocza przebiega dział wodny II rzędu Wisła – Wieprz i III rzędu Wyżnica – Sanna.
• Zbiorniki małej retencji znajdują się w Moczydłach Starych (powierzchnia
• 0,5 ha), Polichnie Pierwszej (0,44 ha), Szastarce Stacji (zbiorniki przeciwpożarowe, 0,49 ha) i Kolonii Wojciechów (0,42 ha).
• Gmina znajduje się w zasięgu zlewni, którym nadano status zlewni chronionych, ze względu na ochronę zasobów wód powierzchniowych i podziemnych wykorzystywanych przez ośrodki miejskie w Lublinie i Kraśniku. Jest to zlewnia Wyżnicy w północno-zachodniej części gminy oraz zlewnia Bystrzycy.
• Jakość wód powierzchniowych pogarszają:
  • brak gospodarki wodno-ściekowej w gminie,
  • spływy powierzchniowe z pól i tras komunikacyjnych,
  • składowisko odpadów i dzikie wysypiska,
  • melioracje odwadniające.
• Wody powierzchniowe należy chronić przez:
  • budowę oczyszczalni ścieków (należy bezwzględnie zmienić lokalizację projektowanej oczyszczalni w Blinowie Drugim, umiejscowionej
  • w Obszarze Ochrony Źródliskowej rzeki Bystrzycy),
  • budowę kanalizacji sanitarnej,
  • likwidację dzikich wysypisk i prawidłową eksploatację składowiska odpadów,
  • zakładanie przydomowych oczyszczalni ścieków,
  • racjonalną chemizację rolnictwa,
  • wprowadzenie zadrzewień śródpolnych,
  • zadrzewianie dróg gminnych,
  • pozostawianie zadrzewień wzdłuż cieków i tworzenie nowych,
  • systematyczne kontrolowanie jakości wód,
  • ochronę wszystkich istniejących zbiorników wodnych,
  • edukację ekologiczną rolników.

• W gminie występują głównie gleby brunatne i bielicowe.
• W dolinach rzek występują mady piaszczyste.
• Ponadto na terenie gminy występują również gleby płowe, czarnoziemy i rędziny.
• Większość gleb w gminie (aż 83%) jest zakwaszona, o średniej zasobności w składniki pokarmowe.
• Zagrożenia dla gleb w gminie Szastarka stanowią: chemizacja rolnictwa, nieszczelne szamba, dzikie wysypiska śmieci i składowisko odpadów, przemysł, nadmierny rozwój sieci dróg, eksploatacja kopalin, erozja wodna, emisje pyłowe i gazowe oraz melioracje odwadniające.
• W celu poprawy jakości gleb należy:
  -likwidować dzikie wysypiska odpadów,
  -kontrolować stan jakości gleb w miejscach użytkowanych rolniczo,
  -zwiększyć lesistość na gruntach poeksploatacyjnych,
  -propagować rolnictwo ekologiczne i agroturystykę,
  -udoskonalić gospodarkę odpadami.

• W gminie dominuje krajobraz polno-leśny, urozmaicony kulminacjami i falistymi zrównaniami wierzchowinowymi, wąwozami oraz suchymi nieckowatymi dolinami.
• W celu zachowania i ochrony cennych form krajobrazu należy objąć szczególną ochroną obszary dna dolin, wąwozów i suchych dolin okresowo odprowadzających wodę powierzchniową.
• Niezbędna jest ochrona otwartych krajobrazów polnych przed zabudową i zmianą sposobu użytkowania, co umożliwi zachowanie istniejącej kompozycji krajobrazu i ochronę rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
• Należy zachować istniejące proporcje między terenami zabudowanymi
  a niezabudowanymi – nowe inwestycje lokować w obrębie ukształtowanej zabudowy wiejskiej.
• Krajobraz i walory środowiska powinny być szczególnie chronione przed destrukcyjnym użytkowaniem kopalni odkrywkowych.

Zdrowotność mieszkańców gminy Szastarka jest powiązana z przemianami cywilizacyjnymi i ekonomicznymi, zanieczyszczeniem środowiska naturalnego, trybem życia i sposobem zarobkowania. Mieszkańcy gminy zapadają na następujące choroby:

• choroby układu krążenia,
• nowotwory,
• choroby układu oddechowego,
• choroby układu nerwowego.

W celu poprawienia zdrowia i przedłużenia życia mieszkańcom należy:

• uczyć zasad BHP przy pracy ze środkami ochrony roślin i nawozami,
• propagować zdrowe zasady odżywiania i samokontroli organizmu,
• organizować „białe niedziele”,
• zapraszać specjalistów – terapeutów leczących z nałogów,
• ogłaszać „zdrowe dni” bez papierosa i alkoholu,
• zachęcać i uczyć aktywnych form wypoczynku.

W Polsce żyje 470 gatunków pszczół. Aż 222 z nich zagrożone są wyginięciem! Pszczołom brakuje miejsc, gdzie mogłyby zdobywać pokarm, rozmnażać się i bezpiecznie żyć. Możesz im pomóc.
Przyłącz się do nas i posadź kwiaty przyjazne pszczołom!

Listę kwiatów przyjaznych pszczołom możecie znaleźć na stronie:
https://pomagamypszczolom.pl/