Powiat
Gorlicki

Wydarzenia rocznicowe rozpoczęły się w Gorlicach od złożenia wiązanek kwiatów pod tablicą upamiętniającą ks. Bronisława Świeykowskiego – bohaterskiego burmistrza Gorlic z czasów Wielkiej Wojny, duchownego o niezłomnym charakterze, który w trudnym czasie walk i zniszczeń pozostał z mieszkańcami miasta, niosąc im pomoc duchową i materialną. W hołdzie tej wybitnej postaci pochylili się m.in. przedstawiciele władz państwowych i lokalnych, delegacje instytucji, młodzież oraz zaproszeni goście.

Następnie uczestnicy obchodów udali się do Bazyliki Mniejszej w Gorlicach, gdzie została odprawiona uroczysta Msza Święta w intencji poległych, ofiar wojny oraz wszystkich, którzy ponieśli trud odbudowy miasta i regionu. Liturgii przewodniczył biskup rzeszowski Jan Wątroba, a modlitwie towarzyszyła podniosła oprawa muzyczna.

Wśród obecnych znaleźli się m.in. Andrzej Dera – Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP, konsul generalny Węgier w Krakowie dr Tibor Gerencsér, Barbara Bartuś – Poseł na Sejm RP, radny Sejmiku Województwa Małopolskiego Tomasz Płatek, a także przedstawiciele władz samorządowych: Mirosław Waląg – Starosta Gorlicki wraz z Zarządem Powiatu, Jerzy Wałęga – Wójt Gminy Moszczenica, Jan Przybylski – Wójt Gminy Gorlice, Marcin Wąs – Burmistrz Bobowej, Mariusz Tarsa – Wójt Gminy Łużna. Obecność delegacji zagranicznych i reprezentantów różnych środowisk pokazała, że pamięć o Bitwie Gorlickiej przekracza granice państw i pokoleń.

Druga część uroczystości, którą prowadziła Joanna Brach - Dyrektor Ośrodka Kultury i Biblioteki w Moszczenicy, odbyła się na terenie Cmentarza Wojennego nr 118 „Patria” w Staszkówce – jednej z najpiękniejszych i najbardziej symbolicznych nekropolii z czasów I wojny światowej. Projektantem pomnika, który składa się z czterech kamiennych pylonów ozdobionych mieczami jest Hermann Kurt Hosaeus, a nagrobki zaprojektował Anton Müller.

W tym wyjątkowym miejscu oddano hołd tysiącom żołnierzy poległych podczas przełomowej ofensywy majowej 1915 roku. Odmówiono modlitwę ekumeniczną, która w duchu pojednania objęła wszystkich walczących i poległych – niezależnie od narodowości i wyznania.

Głos zabrali organizatorzy: Wójt Gminy Moszczenica Jerzy Wałęga i Starosta Gorlicki Mirosław Waląg, który mówił:

„Ten cmentarz, jak i ponad sto pozostałych rozsianych po naszej ziemi, to nie tylko mogiły – to kamienne modlitwy, wyrzeźbione epitafia poświęcone młodym ludziom, którzy nie znali się nawzajem, nie mówili tym samym językiem, a jednak podzielili ten sam los. Austriacy, Rosjanie, Niemcy, Polacy – wszyscy spoczęli tu ramię w ramię, bo wojna nie zna narodowości, zna tylko cierpienie. 

Patria – ojczyzna. Taki napis widnieje na czołowej tablicy tej nekropolii. Ale jaka ojczyzna była w sercu każdego z tych żołnierzy, kiedy patrzył w oczy śmierci? Może była nią miłość do matki, wspomnienie rodzinnego domu, może marzenie o lepszym jutrze 

– kontynuował starosta.

- Dziś, sto dziesięć lat później, my – wolni, bezpieczni, świadomi – jesteśmy im winni nie tylko pamięć, ale i refleksję. Bo jeśli nie będziemy pamiętać, przestaniemy rozumieć. A gdy przestaniemy rozumieć – historia może się powtórzyć. Uroczystość „Ku pamięci poległych” nie jest tylko rytuałem. To akt wspólnoty. To gest ponad podziałami. To także hołd złożony tym, których wojna zabrała. Dlatego w tym miejscu – miejscu cichym, wzniosłym i świętym – pochylmy głowy nie tylko z szacunku, ale i z zobowiązania. Byśmy jako pokolenie pokoju byli godni ofiary tych, którzy już głosu nie mają. Niech nasza obecność tutaj będzie znakiem, że pamiętamy. Że chcemy pamiętać. I że potrafimy wyciągnąć z tej pamięci mądrość – dla siebie, dla naszych dzieci, dla przyszłości. Chwała poległym. Pokój żywym. Niech historia przemawia – a my słuchajmy jej z sercem 

– podkreślił na zakończenie.

Głos zabrali także zaproszeni goście: konsul generalny Węgier w Krakowie dr Tibor Gerencsér, Poseł na Sejm RP Barbara Bartuś i Andrzej Dera – Sekretarz Stanu, który odczytał list Prezydenta RP skierowany do uczestników i organizatorów obchodów, w którym czytamy m.in.:

Łączę się dziś z Państwem w modlitewnej zadumie nad losem blisko 190 tysięcy poległych i rannych w tej jednej z najważniejszych bitew tamtej wojny. Powracam też myślami do mojej wizyty w Gorlicach w 2018 roku, kiedy wraz z Prezydentem Słowenii Borutem Pahotem oddaliśmy cześć polskim i słoweńskim żołnierzom, zmuszonym przed wiekiem do walki pod obcymi sztandarami. Składam hołd pamięci Polaków, którzy wcieleni do armii państw zaborczych, musieli kierować broń przeciw rodakom ubranym w mundury wrogich naszemu narodowi mocarstw. Wyrażam najwyższą cześć i wdzięczność tym odważnym, przeważnie młodym ludziom, ponieważ to ich poświęcenie pozwoliło narodzić się nowemu ładowi europejskiemu – porządkowi, w którym znalazło się miejsce dla znów niepodległej Polski

W uroczystościach nie zabrakło również oprawy muzycznej – wśród mogił rozbrzmiewały dźwięki Orkiestry Dętej OSP Dominikowice pod batutą Romana Korbicza, których melodie wprowadziły obecnych w nastrój godny miejsca pamięci i refleksji.

Bitwa pod Gorlicami była jednym z najważniejszych momentów I wojny światowej na froncie wschodnim. Zwycięska ofensywa państw centralnych przełamująca linię rosyjską zmieniła bieg wydarzeń, ale zarazem przyniosła ogromne cierpienie – zniszczenie Gorlic i okolicznych miejscowości, śmierć dziesiątek tysięcy ludzi, traumę, której ślady trwają do dziś. Rocznicowe obchody przypomniały nie tylko o militarnym znaczeniu tego starcia, ale również o ludzkich losach, które kryją się za kartami historii.

Obchody 110. rocznicy Bitwy Gorlickiej były okazją do wspólnego zatrzymania się, oddania czci bohaterom, refleksji nad losem ofiar oraz potwierdzeniem, że pamięć historyczna jest fundamentem tożsamości lokalnej i narodowej. Dzięki takim wydarzeniom przeszłość pozostaje żywa i staje się inspiracją do budowania przyszłości opartej na pokoju, współpracy i wzajemnym szacunku.