Brzyska

Piotr Węgrzyn – Sołtys tel. 608 130 058

Rada Sołecka
1. Furman Wiesław
2. Józef Kita
3. Janina Myśliwiec
4. Tadeusz Sikora
5. Antoni Pacana
6. Mieczysław Papciak
7. Adam Potrzeba
8. Józef Przewoźnik

Powierzchnia: 1602ha
Ludność: 2294
Gęstość zaludnienia: 143 osoby/km²

Wieś Brzyska położona jest w zachodniej części gminy jako jedna z siedmiu sołectw, należących do gminy Brzyska. Wieś graniczy od wschodu z Kłodawą od północy z Błażkową, a od południa z Ujazdem. Zachodnia granica wsi dochodzi do masywu leśnego Góry Liwocz a przez to graniczy z województwem małopolskim
Wieś założona została najprawdopodobniej na przełomie XIII-XIV w i należała do opactwa tynieckiego. Najwcześniejsza pisana o niej wzmianka pochodzi z 1354r i zawarta jest w kodeksie dyplomatycznym tynieckim, uznanym jednak za fałszywy. Autentyczny jest dokument z 11.05.1360 r. w którym Brzyska nazwana została wsią dawną „villae antiquae dictae Brzyska” dokumentem tym, Jan opat Tyniecki sprzedaje karczowiska pod Brzyskami Tomaszowi i siostrze jego Katarzynie, dzieciom Jaklina. W 1456r król Kazimierz Jagiellończyk, potwierdzając przywileje, nadane wcześniej klasztorowi w Tyńcu, wymienia wśród posiadłości opactwa również Brzyska. Własnością klasztoru pozostawały Brzyska do czasów rozbiorowych. Po konfiskacie dóbr klasztornych przez Austrię, Józef II nakazuje wszystkie zajęte tereny wystawić na sprzedaż. Brzyska kupuje Karol Eder, Jan Boesner, Friess i spółka. Jeden z późniejszych nabywców zamienił je za Frysztak z Kotarskim. W 1859r. otwarto w Brzyskach jednoklasową szkołę która służyła do 1898r. czyli momentu oddania nowego, okazałego jak na te czasy budynku szkolnego. Parafia i drewniany kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny istnieje już od XIVw, o czym wspomina Długosz w “Liber Beneficiorum”. Nowy w stylu neogotyckim ukończono w 1879r. Na przełomie XIX i XX w, Brzyska liczyła 1300 mieszkańców. Posiadłość dworska zajmowała 381 ha. Okres międzywojenny to okres wielkiej emigracji za „chlebem” do Francji i Ameryki. Pozostali szukali zatrudnienia przy budowie prochowni w pobliskich Krajowicach (dzisiejsze ZTS Gamrat). Zawieruchy wojenne nie spowodowały znaczących strat. Okres powojennej historii Brzysk to czas jej rozkwitu.

Brzyska są najliczniejszą wioską w gminie i drugą po Błażkowej co do wielkości terytorium . Wioskę przecinają dwie główne drogi powiatowe. Pierwsza o numerze ewid. 1313 biegnąca w kierunku północ- południe, prowadzi z jednej strony do Jasła a z drugiej przez Jodłową do Pilzna. Druga (o nr ewid. 1835) biegnąca ze wschodu na zachód, łączy drogę krajową o nr ewid 73 z Liwoczem.

Obecnie Brzyska to duża, dobrze zagospodarowana wieś wyposażona w niezbędne obiekty użyteczności publicznej. Jako siedziba gminy stanowi centrum usługowo – handlowe dla okolicznych wiosek.
Najważniejsze obiekty to: Bank Spółdzielczy, Urząd Pocztowy, Urząd Gminy, Publiczny Ośrodek Zdrowia, Apteka, Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminne Centrum Kultury i Czytelnictwa, Ochotnicza Straż Pożarna, Kościół parafialny, stacja paliw, platforma widokowa na górze Liwocz oraz zabytkowy kompleks pałacowo- parkowy.

Na terenie wsi swą siedzibę mają liczne stowarzyszenia. Zajmują się one głównie ochroną przeciwpożarową, działalnością sportową, rozwojem wsi, działalnością kulturalno-społeczną i pomocą społeczną. Oprócz swojego codziennego funkcjonowania, zajmują się organizowaniem imprez oraz akcji charytatywnych. Do najaktywniejszych grup należą:

Stowarzyszenie Kobiet Gminy Brzyska „Liwoczanka”
Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania LIWOCZ
Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży
Gminny Ludowy Klub Sportowy LIWOCZ Brzyska
Ochotnicza Straż Pożarna
Caritas

W Brzyskach zachowały się swoiste nazwy przysiółków: Krzemyk, Jedlinki, Nagórze Lewe, Nagórze Prawe, Nadole, Zakościele, Biadoszyce, Zabrzyszcze, Młyny, Równie, Słoneczne, Góry, Zadworze, Pasterniki.

Teren miejscowości jest cenny przyrodniczo. Zachodnia część wsi leży w otulinie Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki, natomiast wschodnia (rzeka Wisłoka) objęta jest europejską siecią ochrony przyrody NATURA 2000. Najatrakcyjniejsze zasoby fauny i flory objęte zostały ścisłą ochroną przyrody (Rezerwat leśny „Liwocz”).

Opracowano na podstawie:
G.Mikoś. Brzyska i okolice.
Dane Urzędu Statystycznego w Rzeszowie